Bồi dưỡng kiến thức trợ giúp pháp lý cho cán bộ, công chức ở Cần Thơ

Ngày 8/10, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) tổ chức Hội nghị tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao kiến thức về cơ chế phối hợp, cung cấp thông tin trợ giúp pháp lý cho cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng, cán bộ, công chức cấp xã trên địa bàn thành phố Cần Thơ. Hội nghị có hơn 120 đại biểu, học viên tham dự.

Theo Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý, hội nghị nhằm bồi dưỡng nâng cao năng lực kiến thức, kỹ năng phát hiện, nhận diện đối tượng thuộc diện trợ giúp pháp lý; kỹ năng thông báo về trợ giúp pháp lý; chuyển, gửi yêu cầu trợ giúp pháp lý đến các cơ quan, tổ chức có liên quan...

Các học viên được thực hành tình huống qua vụ việc cụ thể. Giảng viên sẽ giải đáp các câu hỏi của học viên và trao đổi, thảo luận các vấn đề liên quan đến nội dung tập huấn.

Tại hội nghị tập huấn, Tiến sĩ Nguyễn Văn Điệp, nguyên Phó Giám đốc Học viện Tòa án (TAND Tối cao), nhấn mạnh trợ giúp pháp lý là một chính sách quan trọng nhằm đảm bảo quyền tiếp cận công lý cho những người có hoàn cảnh khó khăn, góp phần thực hiện quyền con người, quyền công dân theo Hiến pháp.

Luật Trợ giúp pháp lý 2017 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2018) cùng các văn bản hướng dẫn đã tạo khung pháp lý mới, mở rộng phạm vi đối tượng và hoàn thiện chế độ tổ chức nhằm nâng cao chất lượng, tính chuyên nghiệp của dịch vụ trợ giúp pháp lý.

Trợ giúp viên pháp lý là chức danh tư pháp có vai trò quan trọng trong việc tham gia tố tụng nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị tố giác, bị kiến nghị khởi tố; người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp; người bị bắt; người bị tạm giữ; bị can; bị cáo; bị hại; nguyên đơn dân sự; bị đơn dân sự; người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án - là người được trợ giúp pháp lý.

Trợ giúp viên pháp lý cũng giúp cho cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng giải quyết vụ án được khách quan, chính xác, công bằng, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.

Ông Điệp khẳng định, trợ giúp viên pháp lý, luật sư là cộng tác viên của Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước nếu tham gia tố tụng với tư cách là người bào chữa cho người bị tố giác, bị kiến nghị khởi tố; người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp; người bị bắt; người bị tạm giữ; bị can…

Thời điểm tham gia của trợ giúp viên pháp lý, luật sư là cộng tác viên có thể ở các thời điểm khác nhau: Có thể tham gia ngay từ khi người được trợ giúp pháp lý bị bắt, bị tạm giữ có mặt tại Cơ quan điều tra hoặc cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra hoặc từ khi có quyết định tạm giữ.

Họ cũng có thể tham gia tố tụng từ khi khởi tố bị can hoặc từ khi kết thúc điều tra theo quyết định của Viện trưởng VKSND có thẩm quyền trong trường hợp cần giữ bí mật điều tra đối với các tội xâm phạm an ninh quốc gia.

Trong thực tiễn tố tụng hình sự, theo ông Điệp, trợ giúp viên pháp lý đóng vai trò như luật sư bào chữa, tham gia từ giai đoạn khởi tố, điều tra đến truy tố, xét xử vụ án hình sự. Dù vậy, quá trình tham gia tố tụng của trợ giúp viên pháp lý, luật sư là cộng tác viên của Trung tâm trợ giúp pháp lý vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc do quy định pháp luật chưa đầy đủ, nguồn lực thiếu và đặc biệt là kỹ năng nghề nghiệp còn bất cập, chưa đáp ứng được các yêu cầu ngày càng cao.   

Bên cạnh đó, Tiến sĩ Nguyễn Văn Điệp cho rằng, trợ giúp pháp lý trong lĩnh vực hình sự là công cụ quan trọng để bảo đảm quyền con người, quyền công dân theo Hiến pháp năm 2013 và thực hiện nguyên tắc bình đẳng trước pháp luật (Điều 9 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015).

Vai trò của trợ giúp viên pháp lý trong tố tụng hình sự đã từng bước được khẳng định, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị buộc tội, đặc biệt là những người yếu thế trong xã hội.