Xuồng không người lái tự sát - "lá bài" mới của Nga tại Ukraine?

Một đoạn video được lan truyền trên mạng xã hội những ngày qua cho thấy vụ nổ tại một cầu đường sắt ở tỉnh Odessa, miền Nam Ukraine. Trong đoạn video này, một xuồng cỡ nhỏ không người lái tiếp cận cây cầu với tốc độ cao và bất ngờ nổ tung ngay bên dưới trụ cầu. Cầu đường sắt là một phần quan trọng trong mạng lưới vận chuyển khí tài, trang thiết bị quân sự của Ukraine cho các chiến tuyến.

Những hình ảnh đó làm dấy lên đồn đoán Nga lần đầu tiên sử dụng xuồng không người lái (USV) tự sát để tấn công cơ sở hạ tầng quan trọng hoặc làm gián đoạn hoạt động vận tải của Ukraine ở Biển Đen.

Điều này được đề cập trong một đoạn trò chuyện giữa Tổng tư lệnh Lực lượng Vũ trang Ukraine Valery Zaluzhny và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Mark Milley. "Tôi có cùng mối lo ngại về việc Nga sẽ sử dụng các phương tiện không người lái vận hành trên mặt nước, thứ vũ khí có thể đe dọa tới hoạt động vận tải hàng hải dân sự ở Biển Đen", đoạn tin nhắn nêu.

Thoạt đầu, mọi thứ tưởng chừng rất đơn giản, để chống lại mối đe dọa mới này chỉ cần đặt bom phòng thủ và triển khai nhiều tàu thuyền tuần tra xung quanh các vị trí quan trọng. Tuy nhiên, nếu USV của Nga thực sự đã hoạt động ở Ukraine, nó có thể tạo ra thách thức không nhỏ với Ukraine.

Trước khi phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, Nga đã có sẵn một số vũ khí tự hành dưới nước của phương Tây. Hải quân Nga có 6 tàu quét mìn loại Alexandrit Project 12700 kính nhựa, trong đó có 3 chiếc thuộc biên chế Hạm đội Biển Đen, mỗi chiếc được trang bị 4 phương tiện tự hành dưới nước Alister 9 và K-Ster do Pháp sản xuất. Rất có thể, Nga chỉ sử dụng những phương tiện này để sao chép công nghệ điều khiển cho các phương tiện tự hành dưới nước.

Trong khi đó, USV tự sát mà Nga được cho là mới sử dụng ở Ukraine có khả năng là thiết bị do Iran sản xuất. Iran gần đây "trình làng" một phương tiện tự hành trên mặt nước có tên Bavar, song hiện chưa rõ đặc điểm cụ thể của nó. Ngoài ra, Tehran cũng được cho là đã cung cấp xuồng không người lái tự sát cho lực lượng Houthi ở Yemen để tiêu diệt các mục tiêu trên mặt nước.

Chuyên gia phân tích H.I.Sutton của OSINT từng mô tả đặc điểm của phương tiện này trong blog đăng hồi tháng 9/2022. Ông cho biết, các USV của Iran có chiều dài khoảng 10m. Một động cơ phía ngoài được sử dụng như nơi cung cấp điện. Tùy thuộc vào từng dòng, Iran sẽ sử dụng xuồng máy thông thường hoặc thân tàu được chế tạo đặc biệt để tạo ra USV.

Những phương tiện này có cabin dành cho lính thủy, người phải đưa xuồng của mình đến một điểm nhất định, sau đó sử dụng chế độ không người lái để tiếp cận và phá hủy mục tiêu của đối phương.

Hiện chưa rõ trọng lượng của đầu đạn và tầm hoạt động của các USV do Iran sản xuất. Theo mô tả, chúng có thể mang một thứ tương tự ngư lôi được đơn vị biệt kích của Italy sử dụng trong Thế chiến II.