XUỒNG CẢM TỬ: QUÂN BÀI GIÚP UKRAINE PHÁ THẾ ĐỘC TÔN CỦA NGA TẠI BIỂN ĐEN?

Biệt đội xuồng cảm tử được cho là có thể giúp quân đội Ukraine phá vòng kiểm tỏa của Hải quân Nga tại Biển Đen.

Trong thông báo được đưa ra hôm 22/3, giới chức tại thành phố Sevastopol trên bán đảo Crimea cáo buộc quân đội Ukraine đã tiến hành một vụ tập kích nhằm vào trụ sở của Hạm đội Biển Đen.

Tuy không để lại thiệt hại nghiêm trọng cho các tàu chiến và trang thiết bị quân sự của Moscow tại Sevastopol, vụ tấn công hôm 22/3 được xem như một lời cảnh tỉnh cho quân đội Nga ở Biển Đen. Theo một số nguồn tin, quân đội Ukraine đang khẩn trương xây dựng các biệt đội xuồng cảm tử nhằm phá vòng vây của Nga tại Biển Đen.

Biệt đội xuồng cảm tử của quân đội Ukraine

Những hình ảnh đầu tiên về xuồng cảm tử của Ukraine xuất hiện vào tháng 9/2022, khi một thiết bị không người lái có hình dạng giống một chiếc xuồng kayak nhỏ đã bị phát hiện và thu giữ khi mắc cạn trên bờ biển của bán đảo Crimea.

Đến cuối tháng 10, một video được đăng tải trên mạng xã hội đã ghi lại hình ảnh xuồng cảm tử của Ukraine tấn công các mục tiêu của Hạm đội Biển Đen trên bán đảo Crimea. Bộ Quốc phòng Nga đã lên tiếng xác nhận thông tin này và cho biết ít nhất 7 xuồng cảm tử của Kiev đã tham gia vụ tấn công trên.

Tất cả các xuồng cảm tử này đã bị phá hủy. Phía Ukraine khẳng định vụ tấn công trên đã khiến 3 chiến hạm Nga, trong đó có soái hạm Đô đốc Makarov của Hạm đội Biển Đen bị hư hỏng. Tuy nhiên, nhà chức trách Nga chỉ thừa nhận rằng một tàu phá mìn lớp 226M của hải quân nước này bị hư hại nhẹ.

Theo các chuyên gia, ngay từ khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra, quân đội Ukraine đã lên kế hoạch sử dụng xuồng cảm tử như là một vũ khí hiệu quả để tập kích các tàu chiến và trang thiết bị quân sự của Nga tại Biển Đen.

Với thiết kế khí động học, thiết bị này có thể di chuyển nhanh trên mặt nước và tránh khỏi sự giám sát của các radar của đối phương. Các ăng ten cực nhạy giúp xuồng cao tốc không người lái của Ukraine có thể được điều khiển từ rất xa bằng sóng vô tuyến hoặc thông qua kết nối với hệ thống vệ tinh Starlink. Ở mũi của chiếc xuồng có 2 thiết bị cảm biến, cho phép kích nổ đầu đạn khi va chạm với mục tiêu trên mặt nước của đối phương.

Về thông số kỹ thuật, xuồng cảm tử của Ukraine có chiều dài 5,5m, nặng tới 1000kg cùng bán kính hoạt động khoảng 400km. Tốc độ tối đa của thiết bị này đạt 80km/h cùng khả năng hoạt động liên tục trong vòng 60 tiếng đồng hồ. Xuồng cảm tử Ukraine được trang bị 3 camera cùng hệ thống dẫn đường định vị bằng vệ tinh, hình ảnh và sóng vô tuyến, cho phép nó tấn công các mục tiêu của đối phương một cách chính xác.

Một kế hoạch mua sắm để thành lập một biệt đội xuồng cảm tử cho quân đội Ukraine đã được công bố bởi quỹ United24. Đây là một tổ chức được sáng lập từ ý tưởng của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Tổ chức này cũng nhận được sự bảo trợ của Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang Ukraine và Bộ Chuyển đổi số của quốc gia này.

Đến cuối năm 2022, những hình ảnh về biệt đội xuồng cảm tử đầu tiên của Ukraine đã được United24 công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Trong thời gian tới, United24 cho biết kế hoạch trên sẽ tiếp tục kêu gọi các nhà tài trợ quốc tế hỗ trợ kinh phí để mua sắm thêm nhiều xuồng cảm tử thế hệ mới cho quân đội Ukraine nhằm tăng cường năng lực tấn công mục tiêu tại Biển Đen, qua đó phá thế độc tôn của Nga tại khu vực biển chiến lược này.

"Những xuồng cảm tử này sẽ bảo vệ vùng biển của Ukraine cũng như sự bình yên của các thành phố của chúng ta từ tên lửa hành trình được phóng đi từ tàu chiến Nga ở Biển Đen. Biệt đội này cũng sẽ phá bỏ sự phong tỏa mà Nga đang tiến hành tại Biển Đen, qua đó tạo ra một hành lang an toàn cho các tàu thuyền dân sự của Ukraine hoạt động tại vùng biển này", một thông báo của United24 viết.

Nhận định về ưu điểm của xuồng cảm tử, Phó Đô đốc Oleksiy Neizhpapa, Tư lệnh Hải quân Ukraine tuyên bố loại vũ khí này còn có thể thực hiện nhiệm vụ giám sát bờ biển, hộ tống các đoàn thương thuyền, bảo vệ căn cứ hải quân và ngăn chặn hoạt động tấn công đổ bộ của đối phương.

Tác động tới hoạt động của Hải quân Nga

Theo giới quan sát, kể từ khi biệt đội xuồng cảm tử của quân đội Ukraine được thành lập, hoạt động tác chiến của Hạm đội Biển Đen đã phải đối mặt với những khó khăn không hề nhỏ.

Với giá thành rẻ, xuồng cảm tử của Ukraine được đánh giá là hoàn toàn phù hợp với chiến thuật tấn công phi đối xứng nhằm đối phó với các tàu chiến đắt giá của Hạm đội Biển Đen.

Tận dụng tốc độ cao và khả năng luồn lách linh hoạt, xuồng cảm tử của Ukraine đã nhiều lần vượt qua các lớp bảo vệ và đột nhập vào sâu bên trong căn cứ của Nga để tiến hành các hoạt động tấn công phá hoại. Kế hoạch tác chiến này của Ukraine đã góp phần hạn chế hoạt động của các tàu chiến của Hạm đội Biển Đen.

Để đảm bảo an toàn cho các tàu chiến của Hạm đội Biển Đen, Hải quân Nga đã phải giăng các tấm lưới bảo vệ bằng kim loại chắn lối vào tại quân cảng Sevastopol. Hôm 22/3, các tấm bảo vệ này đã phát huy tác dụng khi khiến ít nhất một xuồng cảm tử của Ukraine bị mắc kẹt và phát nổ.

Tuy nhiên, theo những hình ảnh thu được từ vụ tấn công hôm 22/3, ít nhất 2 xuồng cảm tử đã vượt qua được lưới bảo vệ của Nga và tiến sâu vào bên trong cảng Sevastopol trước khi bị hỏa lực Nga tiêu diệt.

Vì vậy, quân đội Nga cũng thường xuyên phải huy động các tàu tuần tra cỡ nhỏ để giám sát các vùng nước gần bờ nhằm phát hiện và nhanh chóng tiêu diệt mối đe dọa từ phía Ukraine.

Theo trang Defense Express, sự xuất hiện của các xuồng cảm tử Ukraine khiến cho Hạm đội Biển Đen luôn phải ở trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu. Các tàu chiến của lực lượng này giờ đây cũng không thể thường xuyên neo đậu tại Sevastopol nhằm tránh những vụ tập kích bất ngờ từ Ukraine.

Hải quân Ukraine hôm 27/3 tiết lộ trong những ngày qua, Nga thường xuyên điều động khoảng 8-10 tàu chiến di chuyển ra các vùng biển xa bờ. Trong các con tàu này, chỉ có 2 hoặc 3 chiếc được trang bị tên lửa hành trình Kalibr.

Tuy nhiên, kể từ sau vụ tập kích Hạm đội Biển Đen hôm 22/3, Nga đã không tiến hành bất cứ vụ tập kích tên lửa nào từ Biển Đen vào các mục tiêu của quân đội Ukraine. Giới quan sát nhận định mối nguy hiểm từ xuồng cảm tử Ukraine đã buộc Hải quân Nga phải đưa ra các tàu chiến ra xa khu vực quân cảng Sevastopol nhằm tránh bị tấn công.

Biệt đội xuồng cảm tử cần thêm sự hỗ trợ

Dù có năng lực tác chiến đáng ghi nhận, theo nhiều chuyên gia quân sự, các xuồng cảm tử sẽ chỉ đóng vai trò gây sức ép và góp phần làm giảm sự nguy hiểm của các tàu chiến của Nga tại Biển Đen. Tuy nhiên, đây không phải là một loại vũ khí với đủ uy lực để giúp quân đội Ukraine giành lại toàn bộ khu vực biển chiến lược này.

Theo trang Eurasian Times, điểm yếu lớn nhất của xuồng cảm tử Ukraine là thiếu khả năng tác chiến ổn định nếu tín hiệu kết nối vệ tinh bị ảnh hưởng.

Hồi tháng 10/2022, tỷ phú Elon Musk đã gây "bão" dư luận khi yêu cầu Bộ Quốc phòng Mỹ hỗ trợ hoàn trả chi phí cung cấp dịch vụ internet vệ tinh cho Ukraine. Đến đầu năm 2023, một số nguồn tin cho rằng khoảng 1.300 thiết bị thu phát tín hiệu vệ tinh Starlink tại Ukraine đã dừng hoạt động do Ukraine chưa trả phí. Việc này gây nên nhiều rắc rối cho hoạt động tác chiến của quân đội Ukraine. Nhiều loại vũ khí hiện đại khác của quân đội nước này, trong đó có biệt đội xuồng cảm tử, đã phải tạm ngưng hoạt động do thiếu tín hiệu kết nối với trung tâm chỉ huy.

Tuy vấn đề liên quan tới kết nối vệ tinh Starlink đã được tạm thời giải quyết, sự cố này cho thấy quân đội Ukraine sẽ cần tìm thêm giải pháp để đảm bảo sự kết nối liên tục cho biệt đội xuồng cảm tử của nước này.

Quân đội Nga hiện cũng đang tiến hành nghiên cứu thêm các giải pháp khắc chế xuồng cảm tử của Ukraine. Một số thiết bị tác chiến điện tử chuyên biệt đã được đề xuất lắp đặt lên các chiến hạm của Hạm đội Biển Đen. Hải quân Nga tiết lộ hiệu quả chiến đấu của các hệ thống này là rất đáng ghi nhận và hoàn toàn phù hợp để đánh chặn các xuồng cảm tử của Ukraine.

Bên cạnh đó, Defense Express nhận định để có thể giành lại Biển Đen, Ukraine cần những loại vũ khí tấn công có uy lực và độ tin cậy cao hơn chứ không thể phụ thuộc vào duy nhất biệt đội xuồng cảm tử. Tên lửa chống hạm Harpoon do Mỹ viện trợ có thể là một trong những loại vũ khí như vậy.

"Lực lượng phòng thủ bờ biển Ukraine đã được tăng cường sức mạnh bằng các hệ thống tên lửa chống hạm Harpoon cực kỳ hiệu quả. Cùng với tên lửa Neptune, các tên lửa Harpoon sẽ buộc hạm đội đối phương giữ khoảng cách xa để tránh chịu chung số phận với soái hạm Moskva của Hạm đội Biển Đen", Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksi Reznikov nhận xét về tên lửa chống hạm Harpoon.

Ngoài ra, thời gian gần đây, các quan chức Ukraine đã liên tục vận động đồng minh phương Tây chuyển giao thêm tàu chiến cho Hải quân nước này. Tuy nhiên, yêu cầu này của Kiev hiện chưa được các đồng minh thông qua.

Hải quân Anh trước đó đã đồng ý sẽ chuyển giao 2 tàu chiến cho Ukraine. Mặc dù vậy, 2 tàu phá mìn lớp Sandown này không được thiết kế cho mục đích tấn công và được nhận định sẽ không giúp ích nhiều cho Hải quân Ukraine trong nhiệm vụ đẩy lùi Hạm đội Biển Đen của Nga ra khỏi vùng biển chiến lược này.

Để kết luận, Phó Đô đốc Oleksiy Neizhpapa khẳng định biệt đội xuồng cảm tử có thể được coi như là một bước tiến trong phương thức tác chiến của Hải quân Ukraine. Tuy nhiên, nếu muốn giành lại Biển Đen, Hải quân Ukraine vẫn cần phải chú trọng vào việc phát triển một đội tàu tấn công mặt nước được trang bị những vũ khí uy lực như tên lửa chống hạm.

Tùng Nguyễn

Theo Defense Express, Forbes, Eurasian Times