Xung quanh việc Nga nâng cấp căn cứ hải quân ở Syria

Việc Nga nâng cấp và mở rộng căn cứ Tartus không chỉ nâng cao vị thế của Nga ở Trung Đông mà còn trở thành điểm chốt chặn NATO của Mátxcơva.

Theo thỏa thuận vừa được ký, Damascus sẽ cho phép Mátxcơva duy trì căn cứ hải quân của Nga tại cảng Tartus thêm ít nhất 49 năm nữa. Thỏa thuận trên còn có thể tự động được gia hạn 25 năm một lần sau khi hết hạn. Ngoài ra, 11 tàu chiến của Nga, trong đó có các tàu chiến được trang bị vũ khí hạt nhân, cũng được phép neo đậu cùng lúc tại căn cứ trên. Duma Quốc gia (Hạ viện Nga) hôm 21-1 thông báo rằng, 11 tàu chiến được triển khai ở Tartus là đủ để thực hiện tất cả nhiệm vụ cần thiết ở Trung Đông.

“Số lượng tàu chiến này là đủ để thực hiện tất cả các nhiệm vụ cần thiết ở Trung Đông, bao gồm nhiệm vụ sơ tán khẩn cấp, cung cấp nhiên liệu, trang thiết bị kỹ thuật, tham gia các chiến dịch cũng như hỗ trợ nhân đạo”, farsnews.com dẫn lời Phó chủ tịch thứ nhất của Duma Quốc gia Nga Dmitry Novikov cho hay.

Cũng theo thỏa thuận, Nga có thể điều tới hoặc rút khỏi khu cảng này của Syria mà không phải nộp phí thông quan đối với các loại vũ khí, đạn dược, thiết bị, các phương tiện cần thiết cho việc duy trì chức năng của căn cứ Tartus, cùng sự an toàn cho các binh lính và gia đình của họ, cũng như các thuyền viên của các đội tàu và nhân viên hậu cần. Ngoài ra, thỏa thuận cũng nhấn mạnh, căn cứ Tartus là một căn cứ phòng vệ tự nhiên và không nhằm mục đích chống lại bất kỳ quốc gia nào.

Đây không phải là lần đầu tiên Điện Kremlin lên kế hoạch nâng cấp các căn cứ không quân, hải quân ở quốc gia Trung Đông. Hồi tháng 10-2016, phát biểu tại cuộc họp của Ủy ban Quốc tế Hội đồng Liên bang Nga, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nga Nikolai Pankov đã tuyên bố có kế hoạch bố trí căn cứ hải quân ở Tartus của Syria trên cơ sở thường trực.

“Ở Syria, chúng tôi sẽ có một căn cứ hải quân thường trực tại Tartus. Các tài liệu tương ứng đã được chuẩn bị, hiện đang qua thủ tục phê duyệt phối hợp liên ngành. Mức độ sẵn sàng khá cao, và chúng tôi hy vọng, sắp tới sẽ yêu cầu phía bạn phê chuẩn những tài liệu này”, ông Pankov tuyên bố.

Theo các chuyên gia phân tích, Nga cần thiết phải xây dựng và mở rộng căn cứ này vì nhiều nguyên nhân và mục tiêu khác nhau. Mátxcơva muốn bảo vệ lợi ích quốc gia, vô hiệu hóa các mối đe dọa, củng cố vai trò và vị trí ở Trung Đông, tăng cường chính sách ngoại giao và quốc phòng, cũng như hỗ trợ kỹ thuật và hậu cần cho lực lượng hải quân Nga đang triển khai ở Địa Trung Hải. Và căn cứ Tartus là “khu vực hỗ trợ đáng tin cậy” của hải quân Nga.

RT trích nguồn tin từ Duma Quốc gia Nga cho hay, việc mở rộng căn cứ là cần thiết do tình hình khu vực ngày càng trở nên phức tạp, hơn nữa, các lực lượng kể cả người và vũ khí trang bị của Nga ở khu vực này ngày càng nhiều, nên phải bảo vệ cũng như sẵn sàng yểm trợ khi cần thiết.

Cùng với kế hoạch nâng cấp căn cứ hải quân Tartus, Nga cũng sẽ khởi động kế hoạch tu sửa một đường băng thứ hai tại căn cứ không quân Hmeymim gần thành phố cảng Latakia ở phía Tây Syria. Tỉnh Latakia của Syria có vị trí địa-quân sự mang tính chiến lược, bởi phía Tây giáp Địa Trung Hải, phía Bắc giáp biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ, phía Nam giáp biên giới với Lebanon...

Sự hiện diện thường trực của không quân/hải quân Nga không chỉ đơn thuần là sự trợ giúp quý báu đối với đất nước Syria mà nó còn là sự bảo đảm an ninh cho khu vực Biển Đen của Nga, đồng thời có vai trò rất quan trọng đối với hòa bình ở khu vực Trung Đông và vùng biển Địa Trung Hải.

Theo báo cáo của Chủ tịch Ủy ban Hội đồng Liên bang về Quốc phòng và An ninh, ông Viktor Ozerov, sau khi hiện đại hóa cơ sở hạ tầng căn cứ Hải quân của Nga ở Tartus có thể sẽ tiếp nhận các tàu chiến hiện đại, bao gồm tàu ngầm hạt nhân, tàu sân bay, trong đó có thể có tàu “Đô đốc Kuznetsov”.

Cùng với căn cứ không quân Hmeymim, căn cứ Tartus “sẽ tăng cường chính sách đối ngoại và quốc phòng của Nga” cho phép Nga “vô hiệu hóa các mối đe dọa”. Các tàu ngầm và các tàu chiến của Nga được trang bị tên lửa hành trình Kalibr đặt tại Tartus sẽ giúp Nga có thể dễ dàng kiểm soát tình hình ở Trung Đông và Địa Trung Hải, đồng thời đối phó với những động thái cần thiết của NATO.

Việc Mátxcơva nâng cấp căn cứ hải quân tác chiến ở Tartus và căn cứ không quân ở Hmeymim khiến cho nỗi lo lắng của Mỹ và NATO tăng lên gấp bội. Phải nhớ rằng, hồi tháng 2-2015, chính quyền Cộng hòa Síp đã cho phép hải quân Nga sử dụng các cảng biển của nước này.

Hai nước cũng đã thảo luận về khả năng Nga có thể sử dụng một căn cứ không quân trên lãnh thổ nước này, ngay sát căn cứ không quân của Anh trên đảo quốc này. Việc đạt được thỏa thuận với một quốc gia đã có căn cứ quân sự của NATO khiến bất cứ hành động quân sự nào của phương Tây cũng không thể thoát khỏi mắt của Nga.

Trong khi đó, các chuyên gia quân sự cho rằng, việc xây dựng các căn cứ quân sự ở Syria và đảo Síp cùng mối quan hệ tốt đẹp với Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp sẽ giúp không quân và hải quân Nga sở hữu sức mạnh toàn diện. Ngoài ra, khống chế được Địa Trung Hải cũng có vai trò rất quan trọng giúp Nga có thể ngăn chặn tàu chiến của Hạm đội 5 Mỹ và chiến hạm NATO từ Biển Đỏ lên chi viện cho Hạm đội 6 ở Địa Trung Hải thông qua kênh đào Suez của Ai Cập một khi xung đột nổ ra.

Việc mở các căn cứ quân sự ở Síp và Syria để khống chế phần đông Địa Trung Hải, khóa lối vào Biển Đen, chặn đường ra kênh đào Suez cho thấy, Nga đang thực hiện một chiến lược khống chế sức mạnh của hải quân NATO một cách hết sức bài bản.

Theo Ngọc Hà

Quân đội nhân dân