Vì sao Thổ Nhĩ Kỳ ráo riết tấn công IS và phiến quân người Cuốc?

Không quân Thổ Nhĩ Kỳ tiêu diệt nhiều mục tiêu của IS và PKK trong những ngày gần đây (Ảnh: wn)

Vì các lý do an ninh và chính trị, trong vài ngày qua, không quân Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng cường mạnh các đợt tấn công nhằm vào các tay súng của tổ chức "Nhà nước Hồi giáo" (IS) tự xưng ở Syria và các phiến quân thuộc Đảng Công nhân người Kurd (PKK) ở Iraq.

Ngoài các đợt không kích, một chiến dịch tấn công trên bộ với sự tham gia đắc lực của pháo binh cũng đã được tiến hành trong 3 ngày liên tiếp, gây thiệt hại nặng cho IS và PKK, hai lực lượng được coi là mối đe dọa lớn nhất đối với Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay.

Thủ tướng Ahmet Davutoglu cảnh báo các chiến dịch an ninh sẽ được tiến hành tới chừng nào những mối đe dọa đối với Ankara còn tồn tại, ám chỉ làn sóng tấn công khủng bố xảy ra tại Thổ Nhì Kỳ thời gian gần đây, cũng như sự mở rộng ảnh hưởng chóng mặt của IS và lực lượng người Cuốc chống đối.

Đối với chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ, IS đang trở thành mối đe dọa ngày càng lớn khi tổ chức này không ngừng mở rộng mạng lưới chiêu mộ những người Hồi giáo dòng Sunni, lực lượng chiếm phần lớn dân số đất nước. Trong khi đó, mối đe dọa từ PKK cũng không kém phần quan ngại, do lực lượng này đang giành được những thắng lợi liên tiếp ở Iraq và Syria. Một khi có thêm sức mạnh, PKK sẽ yêu cầu có quyền tự trị lớn hơn, thậm chí đòi độc lập và gây rủi ro cho cấu trúc trung ương tập quyền của nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ.

“Thổ Nhĩ Kỳ không thể ngồi im và không làm gì cả khi phải đối mặt với sự xâm lấn của các tổ chức khủng bố dọc đường biên giới. Không may là cả Iraq và Syria đều không thể kiểm soát được các tổ chức khủng bố. Do đó, Thổ Nhĩ Kỳ phải tự hành động để bảo vệ lợi ích của mình”, Giáo sư Mehmet Seyfettin Erol tại Đại học Gazi ở Ankara nhận định.

Tuy nhiên, còn một lý do quan trọng khác nữa chưa được nhiều nhà phân tích nhắc tới. Đó là việc Thổ Nhĩ Kỳ vừa đạt được thỏa thuận với Mỹ về việc cho phép Washington sử dụng căn cứ không quân Incirlik ở miền Đông và thiết lập vùng cấm bay có diện tích 90 x 50 km giữa hai thị trấn Marea và Jarabulus của Syria.

Máy bay chiến đấu Syria có thể bị bắn hạ nếu vào vùng cấm bay (Ảnh:

Theo lý giải của Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ, khu vực cấm bay sẽ giúp tạo ra vùng an toàn trên mặt đất ở bên phần lãnh thổ Syria, qua đó ngăn chặn sự xâm nhập của các tay súng IS và các nhóm thánh chiến khác tràn sang Thổ Nhĩ Kỳ.

Để tạo điều kiện cho việc duy trì vùng cấm bay, Ankara cho phép các chiến đấu cơ của Mỹ được trang bị bom và tên lửa sử dụng căn cứ Incirlik để tấn công IS. Ngoài ra, các căn cứ không quân Batman, Diyarbakir và Malatya ở phía Đông Thổ Nhĩ Kỳ cũng sẽ sẵn sàng mở cửa cho không quân Mỹ trong trường hợp khẩn cấp.

Những động thái trên cho thấy sự thay đổi lớn trong chính sách của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm đối phó với PKK và IS. “Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không do dự trả đũa bất kể động thái gây đe dọa nào dù là nhỏ nhất”, Thủ tướng Davutoglu khẳng định.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cũng đã có cuộc điện đàm riêng với Tổng thống Mỹ Barack Obama để bàn về việc phối hợp chống PKK và IS.

Tuy nhiên, trong con mắt của giới phân tích chính trị Trung Đông, động thái thiết lập vùng cấm bay ở bên trong lãnh thổ Syria rất có thể còn mang mục đích khác. Từ lâu, Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đã muốn “trói tay” chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad, song chưa có cơ hội thực hiện điều này.

Nay với lý do chống IS và PKK, mong muốn đó hoàn toàn thể trở thành hiện thực dưới danh nghĩa chống khủng bố. Cả Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ không chỉ muốn làm suy yếu Damascus, mà còn muốn lật đổ chính quyền Assad do người Shi’ite cầm trịch để thay vào đó bằng một chính quyền của người Sunni đi theo sự dẫn dắt của phương Tây.

Đức Vũ