Ukraine thừa nhận không thể vào NATO

Igor Zhovkva, cố vấn của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, hôm 25/6 nói với Financial Times rằng chính phủ Ukraine muốn NATO thừa nhận Ukraine là "nền tảng" của an ninh châu Âu, đồng thời tái khẳng định quan hệ đối tác với Ukraine, được thiết lập vào năm 1977.

Tuy nhiên, ông Zhovkva tuyên bố Ukraine sẽ không nỗ lực để trở thành thành viên của NATO.

"Các thành viên NATO đã từ chối nguyện vọng của chúng tôi. Chúng tôi sẽ không hành động thêm bất cứ điều gì khác trong vấn đề này", ông Zhovkva nói.

Các nhà lãnh đạo NATO sẽ gặp nhau tại thủ đô Madrid của Tây Ban Nha vào tuần tới. Trong 2 ngày họp và tham vấn, liên minh sẽ công bố Khái niệm chiến lược - một tài liệu nêu rõ sứ mệnh và lập trường của liên minh đối với các nước không phải là thành viên, bao gồm Trung Quốc và Nga.

Ukraine từ lâu đã theo đuổi mục tiêu gia nhập NATO và Liên minh châu Âu (EU), thậm chí Kiev đã đưa mục tiêu trở thành thành viên NATO vào hiến pháp. 

Khi mở chiến dịch quân sự ở Ukraine từ cuối tháng 2, Moscow đã tuyên bố rõ, chiến dịch chỉ kết thúc khi Kiev cam kết trung lập, không gia nhập NATO, không cho phép nước ngoài đặt căn cứ và phải công nhận bán đảo Crimea thuộc chủ quyền của Nga.

Chiến dịch của Nga khiến hai quốc gia khác trong khu vực gồm Thụy Điển và Phần Lan thay đổi chính sách trung gian duy trì hàng chục năm qua. Cả Phần Lan và Thụy Điển quyết định nộp đơn gia nhập NATO bất chấp cảnh báo của Nga. Họ cho rằng, trở thành thành viên của liên minh quân sự này sẽ giúp tăng cường an ninh không chỉ cho họ mà cho toàn châu Âu.

Sau sự kiện cuộc đảo chính năm 2014 lật đổ chính quyền cựu Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovych và sự việc Nga sáp nhập bán đảo Crimea, Kiev vẫn giữ nguyên mong muốn trở thành thành viên NATO. Tuy nhiên, các diễn biến trong thời gian qua cho thấy, việc gia nhập NATO với Ukraine dường như đang gặp khó khăn.

Ukraine nhiều lần thừa nhận rằng NATO không muốn kết nạp nước này vào khối. Kiev cũng từng phát đi tín hiệu sẽ dừng mong muốn gia nhập NATO như một nhượng bộ cho việc đàm phán hòa bình với Nga.

Dù chưa được chính thức kết nạp vào liên minh, chưa được bảo vệ theo điều khoản phòng thủ chung của hiến chương NATO, nhưng có hơn 50 quốc gia đã tham gia vào nhóm liên lạc quốc phòng Ukraine. NATO cũng cam kết sẽ giúp Ukraine "chiến thắng" trong chiến sự kéo dài gần 4 tháng qua với Nga.

Trong khi đó, Hội đồng châu Âu tuần này đã trao quy chế ứng viên cho Ukraine. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nói rằng Ukraine sẽ phải tiếp tục nỗ lực ở giai đoạn tiếp theo để tiến tới chính thức được kết nạp vào EU.

Nga tuyên bố sẽ không chấp nhận việc Ukraine trở thành thành viên của EU, tương tự việc Ukraine gia nhập NATO. Đây được xem là sự thay đổi về lập trường của Nga, vì trước đây Moscow không phản đối Ukraine gia nhập EU.