Trung Quốc tiếp tục mở cửa lãnh sự quán Houston bất chấp tối hậu thư của Mỹ

Trả lời phỏng vấn hãng tin Politico ngày 23/7, Tổng lãnh sự Trung Quốc tại Houston, ông Thái Vĩ, cho biết Trung Quốc phản đối lệnh đóng cửa lãnh sự quán Houston và văn phòng này của ông sẽ tiếp tục mở cửa cho đến khi "có thông báo mới".

"Hôm nay chúng tôi vẫn hoạt động bình thường, vì vậy chúng tôi sẽ xem điều gì xảy ra ngày mai", ông Thái Vĩ nói song không giải thích thêm.

Ông Thái cho biết thêm, Bắc Kinh đã đề nghị phía Mỹ rút lại quyết định đưa ra hôm 21/7 về việc yêu cầu đóng lãnh sự quán của Trung Quốc Houston trong vòng 72 giờ. "Chúng tôi cho rằng, yêu cầu của phía Mỹ là không phù hợp với Công ước Vienna về các vấn đề lãnh sự, và cũng không tuân thủ thông lệ quốc tế, thông lệ ngoại giao, vi phạm hiệp ước lãnh sự Trung - Mỹ", ông Thái nói.

Theo các chuyên gia, ông Thái Vĩ dường như không có thẩm quyền tự ra quyết định việc có tiếp tục mở cửa lãnh sự quán Houston hay không. “Họ phải đợi lệnh từ Bắc Kinh, và tôi cho rằng giới chức Mỹ và Trung Quốc đang liên hệ qua các kênh bí mật để thảo luận tình hình”, Ho-Fung Hung, giáo sư về kinh tế chính trị và xã hội học thuộc Đại học Johns Hopkins, nhận định. Giáo sư này cho biết thêm: “Bắc Kinh có thể đưa ra chỉ đạo cho lãnh sự quán ở Houston vào phút chót”. Đại sứ quán Trung Quốc ở Washington hiện chưa đưa ra bình luận.

Các chuyên gia cho rằng, nếu Trung Quốc từ chối đóng cửa lãnh sự quán Houston, đó sẽ là một hành động chưa từng có tiền lệ trong lịch sử Trung - Mỹ và Washington có thể tước thị thực của Tổng lãnh sự Trung Quốc và các nhân viên tại lãnh sự quán, cho phép lực lượng chấp pháp bắt giữ hoặc trục xuất họ. Về phần mình, ông Thái cho biết, ông không có ý định rời Mỹ ngay lập tức.

Bình luận của Tổng lãnh sự Trung Quốc đưa ra sau khi giới chức Mỹ ngày 21/7 đột ngột yêu cầu đóng cửa lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston trong vòng 72 giờ. Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, quyết định này là nhằm “bảo vệ người dân Mỹ”, song không giải thích cụ thể.

Giới làm luật và ngoại giao ở Washington cho biết, Mỹ nghi ngờ cơ sở ngoại giao trên của Trung Quốc là một “trung tâm tình báo” nhằm hỗ trợ các hoạt động đánh cắp bí mật thương mại, quân sự. Bắc Kinh đã bác bỏ cáo buộc, đồng thời gọi hành động của Mỹ là “chưa từng có tiền lệ”.

Báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) nhận định Bắc Kinh có thể đáp trả bằng cách đóng cửa một lãnh sự quán của Mỹ ở Thành Đô - cơ sở ngoại giao có ý nghĩa quan trọng chiến lược với Washington.
Sự việc diễn ra trong bối cảnh quan hệ Mỹ - Trung leo thang căng thẳng với những dấu hiệu của một cuộc chiến tranh lạnh mới. Trước đó, Mỹ và Trung Quốc đã liên tục đáp trả nhau bằng các lệnh trừng phạt do bất đồng liên quan đến hàng loạt vấn đề từ Biển Đông đến Hong Kong, Tân Cương và cách ứng phó đại dịch Covid-19.