Lựa chọn chiến lược cho Nga - Ukraine khi trận chiến Pokrovsk ngã ngũ

Trong bối cảnh Nga tập trung lực lượng hùng hậu tới Pokrovsk để đạt được mục tiêu kiểm soát thành phố mỏ than phía đông Ukraine, câu hỏi đang được đặt ra là chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo nếu Pokrovsk thất thủ và liệu Ukraine đã sẵn sàng cho kịch bản này hay chưa.

Tận dụng thời tiết sương mù cản trở máy bay không người lái của Ukraine để tăng cường tấn công, quân đội Nga đang cố gắng chấm dứt cuộc chiến kéo dài suốt hơn một năm qua ở pháo đài Pokrovsk.

Theo Pasi Paroinen, nhà phân tích tại tổ chức phân tích nguồn mở Black Bird Group có trụ sở tại Phần Lan, sau khi kiểm soát các khu vực còn lại ở Pokrovsk, quân đội Nga có thể sẽ tiến về thị trấn Dobropillia ở phía bắc.

Chuyên gia Paroinen cho biết mặc dù Nga cũng có thể sẽ cố gắng tiến sâu hơn vào tỉnh Dnipropetrovsk lân cận, hướng tới thị trấn Mezhova ở phía tây, nhưng trọng tâm chính của họ vẫn sẽ là tỉnh Donetsk.

Ông tin rằng quân đội Nga sẽ cố gắng giành lại các khu vực phía đông Dobropillia, nơi họ từng kiểm soát trong cuộc đột phá hồi tháng 8, nhưng đã để mất trước các cuộc phản công của Ukraine.

Tuy nhiên, bất kể năng lực chiến đấu của Nga sau khi giành được Pokrovsk và khoảng thời gian ngừng chiến ngắn ngủi có thể xảy ra sau đó, tình hình của các đơn vị Ukraine được triển khai tại Pokrovsk sẽ quyết định nhịp độ của các trận chiến trong tương lai.

"Phần lớn sẽ phụ thuộc vào tình trạng của lực lượng Ukraine sau Pokrovsk và Myrnohrad. Tôi nghĩ câu hỏi quan trọng là: Liệu có đáng để giữ vững những thị trấn vốn rất khó giữ và khó phòng thủ này hay không", chuyên gia Paroinen nói với trang tin Kyiv Independent.

Theo nhóm giám sát chiến trường nguồn mở DeepState của Ukraine, quân đội Nga đang áp sát vòng vây của Ukraine, chỉ để lại một khoảng trống khoảng 10km để Ukraine tiếp tục tiếp viện binh sĩ và thiết bị cho mặt trận Pokrovsk và Myrnohrad. Nga thường dựa vào chiến thuật bao vây để cuối cùng buộc Ukraine phải rút lui.

Pokrovsk, nơi từng là trung tâm hậu cần quan trọng của Ukraine nằm sâu trong khu vực tương đối yên tĩnh của tỉnh Donetsk, từ lâu đã trở thành tâm điểm tấn công của Nga.

Kể từ khi kiểm soát Avdiivka, một thị trấn cách Pokrovsk khoảng 45km về phía đông nam, vào tháng 2/2024, quân đội Nga đã tiến dần về phía Pokrovsk và đã đến vùng ngoại ô thành phố vào cuối năm ngoái.

Hiện không rõ Ukraine có thể giữ được Pokrovsk trong thời gian bao lâu. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vào cuối tháng 10 nói rằng quân đội Nga đông hơn quân đội Ukraine gấp 8 lần tại Pokrovsk. Quân đoàn 7 thuộc Lực lượng Tấn công Đường không Ukraine được triển khai trong khu vực cũng thừa nhận cuộc tấn công quy mô lớn gần đây của Nga bằng xe hạng nhẹ ở Pokrovsk đã "thành công một phần".

Liệu Ukraine đã sẵn sàng?

Chuyên gia Paroinen trích dẫn hình ảnh vệ tinh cho biết, sau Pokrovsk, Ukraine dường như đã chuẩn bị "một mạng lưới rất phức tạp" gồm nhiều hào chống tăng và chướng ngại vật “răng rồng” để ngăn chặn bước đột phá tiếp theo của Nga.

Mặc dù các công sự phòng thủ "quan trọng nhất" dường như đã được xây dựng, nhưng hình ảnh vệ tinh không cho thấy rõ các vị trí phòng thủ bộ binh nhỏ. Ông cho biết "khó có thể tưởng tượng" rằng Ukraine đã không xây dựng chúng, vì họ có rất nhiều thời gian để làm điều đó.

Các công sự từ lâu đã là điểm yếu của quân đội Ukraine. Sau khi Nga giành được Avdiivka vào năm 2024, quân đội Nga vẫn tiếp tục tiến công, làm dấy lên lo ngại về việc liệu Ukraine đã chuẩn bị đầy đủ cho sự sụp đổ của thị trấn này hay chưa.

Tại các khu vực nằm xa tiền tuyến, chẳng hạn vùng đông bắc tỉnh Sumy và vùng Dnipropetrovsk, Nga đã bất ngờ mở ra những mặt trận mới. Binh sĩ Urkaine sau đó đã chỉ trích quân đội và chính quyền địa phương về việc xây dựng công sự trong khi giao tranh vẫn diễn ra ở những nơi khác.

Theo chuyên gia Paroinen, một khi trận chiến tại Pokrovsk kết thúc, các đơn vị Ukraine được triển khai tại đây sẽ "rất kiệt sức và suy yếu". Họ đã phải giữ vững vị trí bất chấp các tuyến đường tiếp viện vô cùng phức tạp trong hơn một tháng qua.

Hiện vẫn chưa rõ liệu quân đội Ukraine có đủ khả năng triển khai lực lượng dự bị để thay thế các lữ đoàn đã kiệt sức vì chiến đấu từ lâu ở khu vực Pokrovsk hay không.

Khi Avdiivka sắp rơi vào tầm kiểm soát của Nga, Ukraine đã kịp điều một đơn vị tinh nhuệ thuộc Lữ đoàn Tấn công số 3 đến để giúp quân đội sơ tán.

Ông Serhiy Hrabskyi, một đại tá đã nghỉ hưu và là nhà phân tích quân sự Ukraine, vào cuối tháng 10 cho biết lực lượng dự bị được huấn luyện bài bản là lực lượng mà quân đội Ukraine thiếu nhất.

Theo chuyên gia Paroinen, nếu việc giữ một vị trí như quanh Pokrovsk trở nên quá rủi ro đối với Ukraine, trận chiến có thể biến thành một cơ hội cho Nga để tiến hành chiến tranh tiêu hao.

Nhiều đơn vị bảo vệ khu vực Pokrovsk, chẳng hạn Lữ đoàn Dù 25 thuộc Quân đoàn 7 của Ukraine, đã chiến đấu ở các điểm nóng khác trên chiến trường trước khi được điều đến Pokrovsk. Sau khi chiến đấu hết trận này đến trận khác, nhiều lữ đoàn giàu kinh nghiệm này đang phải vật lộn để bù đắp tổn thất, đặc biệt là bộ binh.

Tuy nhiên, việc Pokrovsk thất thủ có thể sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến phần còn lại của tiền tuyến, vì Ukraine đã phải di dời trung tâm hậu cần đến một nơi khác sâu hơn ở hậu phương, chuyên gia Paroinen nhận định.

Câu hỏi còn lại là liệu Ukraine có đủ sức mạnh chiến đấu sau khi thất thủ để làm chậm tốc độ tiến công của Nga hay không.

Bước đi tiếp theo của Nga

Hai nhà phân tích phương Tây nói với Kyiv Independent rằng, việc kiểm soát Pokrovsk, nơi có giao lộ đường sắt và đường cao tốc, ít nhất sẽ mang lại cho Nga một số lợi thế về hậu cần cho các cuộc tấn công trong tương lai.

Đường cao tốc M30 là tuyến đường quan trọng kết nối các thành phố xa hơn về phía tây của tỉnh Dnipropetrovsk, bao gồm cả Dnipro, với các thành trì cuối cùng của Ukraine ở tỉnh Donetsk về phía bắc, chẳng hạn Kostiantynivka.

Theo chuyên gia Paroinen, mặc dù quân đội Nga luôn cố gắng bao vây Kostiantynivka, một trung tâm vận tải cách Pokrovsk khoảng 50km về phía đông bắc, nhưng họ có thể sẽ tăng cường tấn công Kostiantynivka một khi Pokrovsk thất thủ. Kostiantynivka, nơi từng được coi là an toàn ở tỉnh Donetsk, đang bị bao vây từ 3 phía và hứng chịu các cuộc tấn công dữ dội của Nga.

Chuyên gia cho rằng sẽ mất nhiều thời gian trước khi Nga có thể sử dụng tuyến đường sắt này để đưa quân đội và thiết bị từ Donetsk, thủ phủ của khu vực mà Nga kiểm soát vào năm 2024. Ông nói thêm rằng giao tranh phải được đẩy lùi ít nhất 20-30km để ngăn chặn hậu cần bị pháo binh và máy bay không người lái của Ukraine tấn công thường xuyên.

Là thủ phủ khai thác mỏ của Ukraine từ năm 2014, Pokrovsk, khu vực từng là nơi sinh sống của khoảng 60.000 người, cũng có một mạng lưới mỏ rộng lớn nằm sâu dưới lòng đất, có thể cung cấp nơi trú ẩn phù hợp cho quân đội Nga.

Chuyên gia chiến tranh Áo Tom Cooper tin rằng Nga sẽ cố gắng cắt đứt Kramatorsk, hiện là thủ phủ của khu vực kể từ năm 2014, bằng cách di chuyển từ Pokrovsk đến Pavlohrad ở tỉnh Dnipropetrovsk, đồng thời đẩy mạnh từ phía bắc bằng cách tiến về phía Izium.

Hiện tại, các cuộc tấn công của Nga vào Pokrovsk vẫn tiếp diễn.

Nhà phân tích quân sự Ukraine Oleksii Hetman cho biết Nga đang cố gắng đưa càng nhiều nhóm quân vào Pokrovsk càng tốt, để đảm bảo có ít nhất 1.000 quân, sau đó tấn công từ bên trong.

"Quân đội Nga đang cố gắng tìm một vị trí phòng thủ yếu hơn để có thể điều một lượng lớn lực lượng và nguồn lực, bao gồm cả người và thiết bị, đến đó", chuyên gia Hetman cho biết.

Ngày 11/11, Quân đoàn 7 của quân đội Ukraine cho biết hơn 300 lính Nga đang ở bên trong Pokrovsk.

Chuyên gia Hetman cho rằng không nên đánh giá quá cao năng lực chiến đấu của Nga, giải thích rằng Nga đã triển khai 1/4 lực lượng để chiếm Pokrovsk, nhưng cuộc chiến đã kéo dài suốt một năm rưỡi.

Trong khi đó, chuyên gia Cooper tỏ ra bi quan hơn về tương lai, vì việc kiểm soát Pokrosk đồng nghĩa với việc Nga, vốn phụ thuộc rất nhiều vào đường sắt, sẽ chiếm được một nút giao thông đường sắt quan trọng.

"Pokrovsk có lẽ sẽ là một khu vực rất quan trọng hoặc một trung tâm mà họ dự định tiếp tục tiến quân. Câu hỏi bây giờ là liệu họ sẽ tiến quân theo hướng tây hay bắc", chuyên gia Cooper nói thêm.