Tổng thống Ukraine: Thế giới vừa thoát thảm họa hạt nhân trong gang tấc

Tổng thống Volodymyr Zelensky đổ lỗi cho các cuộc pháo kích của quân đội Nga hôm 25/8 đã gây ra hỏa hoạn ở một nhà máy điện than gần đó, khiến đường điện cung cấp cho các lò phản ứng của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia bị ngắt kết nối. Ông Zelensky cho biết các máy phát điện dự phòng chạy bằng diesel đã được sử dụng để giữ an toàn cho nhà máy.

"Nếu các nhân viên không phản ứng kịp thời sau khi mất điện, có lẽ chúng ta lúc này đang phải giải quyết hậu quả sự cố phóng xạ. Nga đã đẩy Ukraine và tất cả người dân châu Âu vào tình thế chỉ còn cách thảm họa phóng xạ một bước chân", ông Zelensky cảnh báo.

Theo nhà lãnh đạo Ukraine, các quan chức của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cần được tiếp cận nhà máy Zaporizhzhia trong vài ngày tới, "trước khi tình hình nghiêm trọng đến mức không thể quay lại".

Các cuộc đàm phán đang được tiến hành để các quan chức IAEA đến thăm nhà máy điện hạt nhân của Ukraine. Quan chức hạt nhân hàng đầu của Ukraine nói với Guardian rằng các quan chức IAEA có thể đến khu vực này vào cuối tháng.

Công ty năng lượng hạt nhân Ukraine Energoatom ngày 25/8 thông báo, nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu Zaporizhzhia đã bị ngắt khỏi lưới điện quốc gia.

"Hành động của đối phương đã khiến nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia bị ngắt hoàn toàn khỏi lưới điện, lần đầu tiên trong lịch sử nhà máy", Energoatom thông báo.

Nhà máy Zaporizhzhia nằm ở thành phố Energodar, miền Nam Ukraine. Quân đội Nga đã kiểm soát khu vực này từ giữa tháng 3. Hiện tại, nhà máy vẫn hoạt động khoảng 70% công suất để cung cấp điện cho các khu vực do Nga kiểm soát và dự kiến truyền tải điện cho bán đảo Crimea.

Ukraine và các đồng minh phương Tây cáo buộc Nga đưa binh sĩ và khí tài đến nhà máy Zaporizhzhia, biến nơi này thành căn cứ quân sự. Trong khi đó, Moscow cảnh báo nguy cơ một thảm họa hạt nhân do lực lượng của Ukraine pháo kích nhà máy.

Moscow khẳng định mục đích duy nhất của việc các lực lượng Nga tiếp quản Zaporizhzhia là để "ngăn chặn các lực lượng dân tộc chủ nghĩa Ukraine và lính đánh thuê nước ngoài lợi dụng tình hình hiện tại ở Ukraine để thực hiện một vụ khiêu khích hạt nhân với những hậu quả khó lường nhất".

Tổng thống Nga Vladimir Putin cảnh báo việc quân đội Ukraine pháo kích vào nhà máy Zaporizhzhia đã "tạo ra nguy cơ về một thảm họa quy mô lớn có thể dẫn đến ô nhiễm phóng xạ trên các vùng lãnh thổ rộng lớn". Moscow liên tục cáo buộc Kiev đẩy châu Âu đến gần hơn một thảm họa hạt nhân khi tiếp tục pháo kích nhà máy.

Trong cuộc điện đàm với Tổng thống Pháp tuần trước, hai nhà lãnh đạo Nga và Pháp đã nhất trí rằng một phái đoàn dưới sự bảo trợ của IAEA cần được cử đến nhà máy Zaporizhzhia "càng sớm càng tốt" để đánh giá tình hình thực địa. 

Theo thông báo của Văn phòng Tổng thống Pháp, ông Putin đã đồng ý rằng phái đoàn của IAEA tới nhà máy Zaporizhzhia sẽ được điều động theo các điều khoản đã được Ukraine và Liên Hợp Quốc dàn xếp. Điều này có nghĩa là phái đoàn của IAEA có thể đi qua khu vực hiện do lực lượng Ukraine kiểm soát. Trước đây, Moscow tuyên bố phái đoàn của IAEA chỉ có thể đi qua vùng lãnh thổ do Nga kiểm soát.