Tính toán của Nga khi đồng ý cùng Ukraine ngừng tấn công cơ sở năng lượng

Ngày 18/3, trong cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump, Tổng thống Putin đã nhất trí sẽ cùng với Ukraine thực thi lệnh ngừng bắn áp dụng với các cơ sở hạ tầng năng lượng trong 30 ngày.

Theo Telegraph, Nga có lý do để đưa ra quyết định này trong bối cảnh các cuộc tập kích của Moscow đã phá hủy hầu hết cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine trong vài năm qua.

Giới quan sát nhận định rằng Nga cũng đã phải hứng chịu hàng loạt cuộc tấn công của Ukraine vào các nhà máy lọc dầu và nhà máy điện. Bên cạnh đó, Ukraine cũng đã tuyên bố đã chế tạo thành công tên lửa có tầm bắn 1.000km và UAV có tầm tấn công 3.000km.

Trong những tháng gần đây, quân đội Nga đã giành được đà tiến công trên thực địa đến mức ông Putin tuyên bố họ đang tiến lên "trên hầu hết toàn bộ chiến tuyến".

Nhưng kể từ đầu năm 2025, tốc độ Ukraine tấn công vào lãnh thổ Nga cũng gia tăng nhanh chóng. Những cuộc tấn công này nhằm làm chậm bước tiến của quân đội Nga bằng cách nhắm vào các kho nhiên liệu cung cấp cho máy bay, xe tăng và thiết giáp.

Nhưng chúng cũng phản ánh một mục tiêu khác của Ukraine: Đưa cuộc chiến tiến về gần người dân Nga, những người ít biết về những khó khăn trên chiến trường cách họ hàng trăm, thậm chí hàng nghìn km.

Điều đó có thể phần nào giải thích lý do sau cuộc gọi với Tổng thống Trump, ông Putin sẵn sàng đồng ý với một lệnh ngừng bắn một phần với Ukraine, bao gồm việc ngừng tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng, trong khi vẫn tiếp tục đẩy mạnh chiến dịch trên bộ.

Theo thống kê của Telegraph, chỉ trong năm nay Ukraine đã thực hiện 19 vụ tấn công vào cơ sở năng lượng Nga, so với 25 vụ trong toàn bộ năm 2024.

Ngày 11/1, một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine đã gây cháy tại nhà máy lọc dầu Taneco ở thành phố Nizhnekamsk, Tatarstan. Đây là lần thứ 2 trong một năm cơ sở này, nằm cách Ukraine khoảng hơn 1.000km, bị Kiev tấn công.

Livia Gallarati, chuyên gia phân tích thị trường dầu tại Energy Aspects, cho biết lượng dầu thô được chế biến tại các nhà máy lọc dầu của Nga đã giảm đáng kể do những cuộc tấn công này.

"Một số cơ sở mà chúng tôi biết đã bị tấn công là những nhà máy lọc dầu rất lớn và quan trọng", bà nói.

"Chúng tôi đã thấy sự sụt giảm đáng kể trong hoạt động lọc dầu của Nga, trước các cuộc tấn công, họ lọc khoảng 5,6-5,5 triệu thùng mỗi ngày. Giờ đây, con số này giảm xuống khoảng 5,1 triệu thùng/ngày. Vì vậy, rõ ràng đã có tác động đến hoạt động chế biến dầu", bà nói thêm.

Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu thỏa thuận ngừng tấn công cơ sở năng lượng có thực sự diễn ra hay không. Sáng 19/3, cả Ukraine và Nga đều tuyên bố cơ sở hạ tầng của họ đã bị đối phương tấn công,

Ukraine chắc chắn vẫn đang chuẩn bị cho các đợt tấn công tiếp theo.

Ukraine đã đặt mục tiêu sản xuất một triệu máy bay không người lái trong năm 2024. Cuối cùng, họ chế tạo được hơn 2,2 triệu chiếc. Năm nay, ông Zelensky đặt mục tiêu 4,5 triệu chiếc, tất cả đều được sản xuất trong nước.

Ngoài tác động đến sản lượng dầu thô, những cuộc tấn công này còn có mục đích khiến người dân Nga nhận thức rõ hơn về cuộc chiến.

Emily Ferris, chuyên gia phân tích cấp cao tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng Hoàng gia Anh (RUSI), nhận định: "Những cuộc tấn công này cho thấy Ukraine có thể tấn công sâu trong lãnh thổ Nga, và về mặt tâm lý, nó đưa cuộc chiến đến gần người dân Nga hơn".

Moscow đang gặp khó khăn trong việc bảo vệ các cơ sở dầu khí, do hầu hết nguồn lực phòng không đều tập trung ở tiền tuyến.

Các cuộc tấn công này cũng gây ảnh hưởng trực tiếp đến quân đội Nga.

Nhà máy lọc dầu Taneco, nhiều lần bị Ukraine tấn công, có công suất lọc 16 triệu tấn dầu mỗi năm và đóng vai trò quan trọng trong cung cấp nhiên liệu cho quân đội Nga.

Ukraine cũng buộc nhà máy lọc dầu Ryazan, cách biên giới Ukraine gần 500km, phải tạm ngừng hoạt động. Cơ sở này sản xuất nhiên liệu cho máy bay, xe tăng, tàu chiến và các phương tiện quân sự khác.

Vì vậy, theo giới quan sát, ông Putin có lý do khi đưa ra quyết định cùng Ukraine ngừng tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng của nhau trong thời gian ngắn để đảm bảo hoạt động của quân đội Nga không bị gián đoạn.

Mặt khác, việc ông Putin đồng ý với lệnh ngừng bắn 1 phần cũng nhằm thể hiện ông có mong muốn khép lại cuộc chiến kéo dài 3 năm qua. Nó cũng giúp Mỹ đạt được bước tiến trong nỗ lực làm trung gian giữa Nga và Ukraine, như một bước đi nền móng cho các cuộc trao đổi tiếp theo. 

Trong thời gian đó, Nga vẫn duy trì các đợt tấn công trên bộ, giành thêm lãnh thổ, đẩy Ukraine khỏi Kursk, những yếu tố có thể giúp Moscow đạt được lợi thế lớn hơn nữa khi họ tiếp tục đàm phán trong tương lai.