"Tia chớp" F-35 của Mỹ sẽ ít bay vì quá đắt đỏ

Văn phòng Trách nhiệm Chính phủ Mỹ (GAO) công bố một báo cáo hồi đầu tuần cho thấy, quân đội Mỹ sẽ thực hiện kế hoạch giảm giờ bay cho tiêm kích F-35.

Động thái này diễn ra sau khi Lầu Năm Góc ước tính chi phí cho toàn bộ vòng đời của F-35, bao gồm mua, vận hành và bảo trì máy bay trong vài thập niên tới, đã vượt quá 2.000 tỷ USD.

Dù chương trình F-35 được mệnh danh là dự án vũ khí đắt nhất thế giới, nhưng con số trên vẫn vượt rất nhiều so với ước tính trước đó là 1.700 tỷ USD.

Bộ Quốc phòng Mỹ hiện có khoảng 650 chiếc F-35, gồm 3 biến thể dành cho Hải quân, Không quân và Thủy quân lục chiến. Lầu Năm Góc có kế hoạch mua tổng cộng khoảng 2.500 chiếc F-35 vào giữa những năm 2040.

GAO cũng cho biết chi phí duy trì cho chương trình F-35 đã tăng từ khoảng 1.100 tỷ USD năm 2018 lên khoảng 1.580 tỷ USD vào năm 2023, tương đương 44%.

Để giảm bớt chi phí vận hành, Lầu Năm Góc sẽ thực hiện kế hoạch giảm giờ bay của F-35.

GAO cho biết trong báo cáo: "Các cơ quan quân sự sẽ giảm số giờ bay ước tính của mỗi máy bay, góp phần làm giảm chi phí ước tính và đảm bảo về mặt ngân sách".

Năm 2020, Văn phòng Chương trình F-35 trong bản Ước tính chi phí hàng năm năm 2020 cho biết tiêm kích này sẽ bay 382.376 giờ mỗi năm ở "trạng thái ổn định" vào giữa những năm 2030.

Trong báo cáo thường niên năm 2023, con số trên đã giảm 21%, xuống mức 300.524 giờ bay mỗi năm.

Tuy nhiên, theo GAO, chương trình F-35 vẫn gặp những thách thức có thể khiến chi phí đội lên. GAO cho biết họ liên tục phát hiện ra rằng phi đội F-35 không đáp ứng được các mục tiêu về tính khả dụng và hiệu suất, ngay cả khi chi phí dự kiến cho chương trình tăng lên.

Một báo cáo năm 2023 tiết lộ rằng chiếc máy bay chỉ có khả năng thực hiện các nhiệm vụ trong hơn một nửa thời gian theo kế hoạch do gặp phải nhiều vấn đề liên quan tới kỹ thuật.

Lầu Năm Góc "đã theo đuổi các nỗ lực tiết kiệm và tiếp tục tìm kiếm những cách thức mới để giảm chi phí", GAO giải thích. Tuy nhiên, cơ quan này cảnh báo: "Các quan chức đồng ý rằng những nỗ lực này khó có khả năng thay đổi căn bản chi phí ước tính để vận hành máy bay".

"Tia chớp" F-35 được coi là tiêm kích hiện đại nhất của Mỹ nhờ hội tụ những yếu tố của một vũ khí chiến đấu uy lực như khả năng tàng hình trước radar, tốc độ ấn tượng, tính linh hoạt cao, hệ thống cảm biến hiện đại.

Tuy nhiên, F-35 cũng là một vũ khí gây tranh cãi, vì thời gian phát triển lâu hơn dự kiến cũng như các lỗi kỹ thuật phát sinh khiến dự án bị đội chi phí lên cao.