Thủ tướng tương lai của Canada quyết đương đầu cuộc chiến thuế quan với Mỹ

"Nhân vật ngoại đạo chính trị"

Đảng Tự do Canada cuối tuần qua đã bầu ông Mark Carney làm lãnh đạo và chuẩn bị kế nhiệm Thủ tướng Justin Trudeau.

Ông Carney sẽ sớm là người đầu tiên trở thành thủ tướng Canada mà không phải là nhà lập pháp cũng như không có bất kỳ kinh nghiệm nào trong nội các.

Ông Carney sinh ra tại Fort Smith, một vùng lãnh thổ xa xôi của Canada.  Ông từng theo học tại Harvard, từng làm việc 13 năm tại Goldman Sachs trước khi được bổ nhiệm làm Phó thống đốc Ngân hàng trung ương Canada vào năm 2003. Ông rời đi vào tháng 11/2004 để đảm nhiệm một công việc cấp cao tại Bộ Tài chính Canada và trở lại làm Thống đốc Ngân hàng trung ương vào năm 2008 khi mới 42 tuổi.

Ông Carney từng được khen ngợi về cách xử lý khủng hoảng tài chính khi tạo ra các chương trình cho vay khẩn cấp mới và đưa ra hướng dẫn giữ lãi suất ở mức thấp kỷ lục trong một khoảng thời gian cụ thể.

Ngân hàng Trung ương Anh đã tuyển mộ ông vào năm 2013, đưa ông trở thành thống đốc không phải người Anh đầu tiên trong lịch sử của họ và là người đầu tiên đứng đầu hai ngân hàng trung ương G7. Bộ trưởng Tài chính Anh vào thời điểm đó là George Osborne đã gọi ông Carney là "thống đốc ngân hàng trung ương xuất sắc trong thế hệ của ông".

Tuy nhiên, ông Carney đã có một khoảng thời gian đầy thử thách, khi đối mặt với lạm phát bằng 0 và sự bất ổn chính trị của việc Anh rút khỏi Liên minh châu Âu (Brexit). Ông đã phải vật lộn để triển khai chính sách mang thương hiệu của mình là dự báo xu hướng lãi suất. 

"Mark có bàn tay vững chắc của một thống đốc ngân hàng trung ương và con mắt của một nhà cải cách chính trị hướng tới tương lai", bà Ana Botin, Chủ tịch điều hành của Santander, nhận định. Bà cho biết ông Carney đã "chèo lái con tàu" ở Anh sau Brexit.

Từ năm 2011 đến năm 2018, ông Carney cũng đứng đầu Ủy ban Ổn định Tài chính, điều phối quy định tài chính cho các nền kinh tế G20.

Sau khi rời Ngân hàng Trung ương Anh vào năm 2020, ông từng là đặc phái viên của Liên hợp quốc về tài chính và biến đổi khí hậu.

Ông Carney cũng từng là giám sát viên của Liên minh Tài chính Glasgow về Net Zero, là thành viên hội đồng quản trị của Công ty Quản lý tài sản Brookfield và là Chủ tịch Hội đồng quản trị của Bloomberg. Tuy nhiên, ông đã từ chức đặc phái viên Liên hợp quốc và rời bỏ tất cả các vị trí thương mại sau khi ông khởi động cuộc tranh cử vào ban lãnh đạo đảng Tự do Canada vào ngày 16/1.

Sẵn sàng đương đầu với thuế quan của Mỹ

Ông chuẩn bị phải đối mặt với thách thức lớn nhất của mình: Đưa Canada vượt qua chính sách thuế quan của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Lãnh đạo đảng Tự do Canada tự tin tuyên bố ông là người duy nhất sẵn sàng đối phó với chính sách thuế quan của ông Trump.

"Tôi biết cách xử lý khủng hoảng... trong một tình huống như thế này, bạn cần có kinh nghiệm về quản lý khủng hoảng, bạn cần có kỹ năng đàm phán", ông Carney phát biểu trong một cuộc tranh luận cuối tháng trước.

Ông lập luận, Canada phải chống lại thuế quan của Mỹ bằng biện pháp trả đũa tương xứng và đa dạng hóa quan hệ thương mại trong trung hạn.

Mỹ đã áp thuế 25% đối với hàng hóa của Canada vào tuần trước, nhưng đã hủy bỏ sau đó vài ngày để miễn thuế cho những hàng hóa tuân thủ theo thỏa thuận thương mại hiện hành.

Canada đã lập tức áp thuế trả đũa trong khi Thủ tướng Trudeau cáo buộc chính quyền Tổng thống Trump tìm cách làm sụp đổ nền kinh tế của nước này.

Ông Carney cũng đưa ra cáo buộc tương tự nhằm vào nhà lãnh đạo Mỹ: "Có người đang muốn làm suy yếu nền kinh tế của chúng ta. Ông nhắm đến người lao động, các gia đình và doanh nghiệp Canada. Chúng ta sẽ không để ông ấy làm điều đó. Chúng ta sẽ làm những thứ mà chúng ta chưa từng nghĩ đến trước đó, với tốc độ mà chúng ta từng nghĩ là không thể".

Ông nhấn mạnh: "Chính phủ của tôi sẽ duy trì mức thuế quan cho đến khi người Mỹ tôn trọng chúng tôi".

Nền kinh tế Canada phụ thuộc đáng kể vào hoạt động thương mại với Mỹ và có nguy cơ rơi vào suy thoái nếu mức thuế quan toàn diện mà ông Trump đe dọa được áp dụng hoàn toàn.

"Tôi biết đây là những ngày đen tối. Những ngày đen tối do một quốc gia mà chúng ta không còn có thể tin tưởng gây ra. Chúng ta đang vượt qua cú sốc, nhưng đừng bao giờ quên những bài học: chúng ta phải tự lo. Chúng ta cần đoàn kết trong những ngày khó khăn sắp tới", ông Carney nói.

Ông Carney cũng cam kết đảm bảo an ninh biên giới, một yêu cầu quan trọng của ông Trump. Người đứng đầu Nhà Trắng nhiều lần cáo buộc Canada không kiểm soát được dòng người di cư và chất gây nghiện fentanyl chảy vào Mỹ.

Theo các nhà quan sát, chương trình nghị sự của ông Carney có khuynh hướng trung dung, trái ngược với ông Trudeau.

Một cam kết quan trọng của ông là thúc đẩy các dự án năng lượng lớn như đường ống, vốn đã phải đối mặt với nhiều rào cản chính trị trong những năm gần đây.

Ông đã hứa sẽ đầu tư lớn vào các dự án nhà ở và năng lượng sạch, tự do hóa thương mại ở Canada, nơi vẫn còn nhiều rào cản giữa các tỉnh, cũng như đa dạng hóa nền kinh tế để tránh phụ thuộc vào Mỹ.