Thổ Nhĩ Kỳ ra điều kiện cho Mỹ để đồng ý kết nạp Thụy Điển vào NATO

Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ sẽ giữ lời hứa phê chuẩn đơn xin gia nhập NATO của Thụy Điển nếu chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden mở đường cho thương vụ bán máy bay phản lực F-16 cho Ankara.

Ông Erdogan cho biết, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan và Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã thảo luận về nỗ lực gia nhập NATO của Thụy Điển vào tuần trước tại New York.

Ông nói: "Nếu họ (Mỹ) giữ lời hứa (bán tiêm kích F-16 cho Ankara), quốc hội của nước chúng tôi cũng sẽ giữ lời hứa của mình. Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ sẽ có kết luận cuối cùng về tư cách thành viên NATO của Thụy Điển".

Thụy Điển và Phần Lan cùng nộp đơn xin gia nhập NATO vào năm ngoái sau khi Nga mở chiến dịch quân sự ở Ukraine nhưng hồ sơ của họ cần phải được tất cả các quốc gia thành viên NATO chấp thuận. 

Cho đến nay, Phần Lan đã được chấp thuận gia nhập NATO, trong khi Thụy Điển vẫn phải chờ sự phê chuẩn từ Hungary và Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong khi Hungary liên tục bày tỏ sự không hài lòng đối với Thụy Điển vì chỉ trích tình trạng dân chủ ở quốc gia Trung Âu, Thổ Nhĩ Kỳ lại yêu cầu Thụy Điển phải hành động nhiều hơn nữa để trấn áp các nhóm Đảng Công nhân người Kurd (PKK) mà Ankara xem là khủng bố.

Một điểm gây tranh cãi khác đối với Thổ Nhĩ Kỳ là việc Thụy Điển cho phép tổ chức các cuộc biểu tình có hoạt động đốt kinh Koran - cuốn sách linh thiêng của Hồi giáo.

Vào tháng 7, Tổng thống Erdogan đã đồng ý chuyển hồ sơ đăng ký thành viên NATO của Thụy Điển lên Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ sau cuộc gặp với Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson và Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg.

Trong tuyên bố sau hội nghị thượng đỉnh, 3 nhà lãnh đạo nhấn mạnh Thụy Điển đã thay đổi luật chống khủng bố, mở rộng hợp tác chống khủng bố chống lại Đảng Công nhân người Kurd (PKK) và bắt đầu xuất khẩu vũ khí sang Thổ Nhĩ Kỳ.

Thổ Nhĩ Kỳ từng đặt mua hơn 100 máy bay chiến đấu F-35 do tập đoàn Lockheed Martin của Mỹ sản xuất và đã chuyển trước một khoản tiền cho thương vụ này.

Tuy nhiên, Mỹ đã gạt Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình F-35 vào năm 2019, sau khi Ankara kiên quyết mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga bất chấp cảnh báo của Washington.

Mỹ lo ngại rằng, nếu lá chắn của Nga hoạt động trong lực lượng quân sự của thành viên NATO như Thổ Nhĩ Kỳ có thể trở thành mối đe dọa với tiêm kích tối tân F-35 của Washington.

Trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ nhiều lần khẳng định, nước này sẽ triển khai độc lập S-400 mà không tích hợp vào hệ thống của NATO, nên sẽ không gây ra rủi ro về an ninh với khối liên minh quân sự.

Năm 2021, Thổ Nhĩ Kỳ cho biết Mỹ đã đề xuất bán cho Ankara các tiêm kích F-16 sau khi Washington loại Ankara khỏi chương trình F-35. Thổ Nhĩ Kỳ muốn Mỹ bán 40 tiêm kích F-16 và gần 80 bộ phụ tùng nhằm hiện đại hóa các tiêm kích có sẵn trong biên chế không quân.

Tuy nhiên, thương vụ này cho đến nay vẫn chưa thực hiện được do sự phản đối của Quốc hội Mỹ. Trong khi đó, chính quyền Mỹ nhiều lần nói rằng họ ủng hộ thương vụ.