Tết Việt cổ truyền rộn rã Vientiane, ấm lòng những người con xa xứ

Trong những ngày này, hòa chung không khí đón Xuân Ất Mùi 2015 cùng đồng bào trong nước, cộng đồng người Việt tại Lào cũng đang rộn ràng chuẩn bị đón Tết truyền thống của dân tộc.

Đắt cũng mua

Trên khắp các đường phố của Vientiane, những chợ tạm bày bán quất và hoa từ Việt Nam; những chợ bán vàng mã, bán bánh chưng, giò chả, bánh kẹo mứt… mọc lên ở khắp nơi, khiến không khí luôn trầm tĩnh của Vientiane trở nên sôi động, đầy sắc màu.

Đắt là vậy nhưng với những người xa xứ như chị Uyên, một Việt Kiều đang làm ăn sinh sống tại Lào, thì điều đó không quá quan trọng bởi với chị, việc làm sao trong nhà phải có đủ được không khí tết như ở Việt Nam quan trọng hơn nhiều. Theo chị Uyên, dù đã xa quê sang Lào sinh sống và làm ăn gần 30 năm, nhưng năm nào trong nhà chị cũng phải có quất hoặc đào, nếu không thì phải là mai, bởi nếu thiếu những thứ đó, dù cỗ tết có to đến mấy, chị cũng cảm thấy nó thiếu thiếu một cái gì đó.

Tại chợ Thông Khẳn Khăm hay Cổ Đin ở Vientiane, lá dong và lạt giang được bày bán la liệt, chị Hoàng Thị Gia, một Việt kiều bán hàng lâu năm tại chợ Thông Khẳn Khăm cho biết chị bán hàng ở chợ này đã lâu, bình thường chị bán giò nem, nhưng mỗi khi tới gần tết cổ truyền của dân tộc, chị lại bán thêm bánh chưng và hành muối. Theo chị, có một điểm đặc biệt là ngoài người Việt mua bánh chưng, thì người Lào mua cũng rất nhiều, thậm chí còn nhiều hơn cả người Việt.

Không chỉ ở các chợ lớn, lá dong còn được bày bán dọc theo vỉa hè của nhiều con phố lớn tại Viêng Chăn, trên một con phố gần chợ Cổ Đin, nơi có đông người Việt buôn bán, chúng tôi vô tình gặp gỡ chị Thơm Pacaysit – người dân tộc Thái Đen ở Việt Nam nhưng đã cùng gia đình sang Lào sinh sống vài chục năm nay, khi chị đang đi mua lá dong để chuẩn bị gói bánh chưng theo ngày Tết cổ truyền của dân tộc Việt Nam.

Chị Thơm Pacaysit kể: “Trước đây, bố mẹ đã dạy tôi cách gói bánh, nay tuy ông bà đã khuất núi, nhưng tôi vẫn duy trì tập tục này. Năm nay tôi sẽ gói khoảng 200 chiếc, trước là để thờ cúng ông bà, bố mẹ và tổ tiên, sau đó là để biếu họ hàng, hàng xóm và bạn bè, đặc biệt là bạn bè Lào bởi họ rất thích ăn bánh chưng.”

Có một điều thú vị, ngoại trừ bánh chưng và giò, còn hầu hết các dịch vụ ăn theo Tết Việt như bán lá dong, lạt giang, mai vàng và thậm chí cả mứt và vàng mã, lại do người Lào khai thác hoặc tự làm để bán cho người Việt chứ không phải do chính người Việt làm.

Người Lào buôn theo Tết người Việt

Anh Boun Say, một cư dân ở Vientiane thì cho biết nắm bắt được nhu cầu mai rừng của người Việt, hàng năm cứ mỗi độ gần Tết Việt, anh lại đi gom mai của người Lào chặt ở rừng về để bán cho người Việt.

Trên các con phố như Don Palan và Nong Bon ở thủ đô Vientiane, những gian hàng bày bán mứt kẹo, bánh chưng, giò và vàng mã “mọc lên” khá nhiều, dù lượng người mua vào thời điểm này còn khá khiêm tốn nhưng theo chị Chu, một Việt kiều lâu năm tại Viêng Chăn, điều đó sẽ sớm thay đổi trong một hai ngày cận Tết, bởi khi đó mọi người mới đổ xô đi sắm tết.

Trong lúc đang lang thang xem không khí chuẩn bị tết của bà con Việt Kiều, chúng tôi may mắn gặp bà Nguyễn Thị Đầm, một người từng nổi tiếng với nghề làm bánh chưng ở Vientiane và được bà đưa về nhà để chứng kiến gia đình bà làm bánh chưng.

Sang Lào từ năm 1961 để trốn tránh sự đàn áp hà khắc của chính quyền miền Nam Việt Nam cũ, bà Đầm cho biết khi mới sang Lào bà đi bán nước dừa, sau này bà làm bánh chưng để bán và trở nên nổi tiếng với nghề của mình. Theo bà, muốn làm bánh chưng ngon thì phải kĩ trong tất cả mọi khâu, từ chọn lá, rửa lá, phơi lá cho đến khâu chọn đỗ, thịt… khi gói cũng phải biết cách, buộc lạt cũng phải biết thế nào là đủ…

Hiện, do tuổi đã cao, dù không làm bánh để bán nữa nhưng gia đình bà vẫn duy trì việc gói bánh chưng vào mỗi dịp Tết cổ truyền của dân tộc Việt Nam bởi theo bà gói bánh vừa để vui, vừa là dịp để gia đình quây quần gắn kết tình cảm, vừa là cơ hội để giáo dục con cháu về truyền thống của dân tộc.

Chị Chi cho biết, năm nay chị cùng mẹ sẽ gói trên 200 cặp bánh chưng để ăn Tết và biếu những bạn bè Lào. Nhìn cậu con trai bụ bẫm độ 5 tuổi của chị ngồi bên cạnh, tôi chắc rằng một ngày nào đó, cậu bé này sẽ thay mẹ gói những chiếc bánh vuông vắn và đậm tình hiếu thảo để tiếp tục thờ cúng tổ tiên và duy trì truyền thống của dân tộc.