Quan chức Philippines “xoay 180 độ” về vụ va chạm với tàu Trung Quốc trên Biển Đông

“Dựa trên những thông tin chúng tôi nhận được từ các thuyền viên, tôi nghĩ đó chỉ là một vụ tai nạn. Có lẽ tàu bên kia (Trung Quốc) không cố ý đâm vào họ. Tuy vậy, tàu (Trung Quốc) đã không giúp đỡ họ”, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana phát biểu tại một diễn đàn ở Manila hôm nay 19/6.

Tuyên bố trên cho thấy lập trường thay đổi 180 độ của Bộ trưởng Lorenzana liên quan tới vụ va chạm giữa tàu cá Philippines và tàu Trung Quốc tại bãi Cỏ Rong thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam hôm 10/6.

Trước đó, Bộ trưởng Lorenzana là quan chức cấp cao đầu tiên của Philippines công khai thông báo với công chúng về việc tàu Trung Quốc đâm chìm tàu cá Philippines trên Biển Đông và bỏ mặc 22 ngư dân Philippines trôi dạt trên biển. Ông Lorenzana đã dùng những lời lẽ cứng rắn nhất để chỉ trích hành động của tàu Trung Quốc.

“Chúng tôi kịch liệt lên án hành động hèn nhát của tàu cá Trung Quốc và thủy thủ đoàn vì đã bỏ rơi các thuyền viên Philippines. Đây không phải là hành động được chờ đợi từ những người có trách nhiệm và thân thiện”, Bộ trưởng Lorenzana nói hôm 12/6.

Tuyên bố mới nhất của Bộ trưởng Lorenzana được đưa ra sau khi Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte nói rằng vụ va chạm trên Biển Đông gần đây là “tai nạn hàng hải”, đồng thời cảnh báo không làm phức tạp thêm tình hình. Ông Duterte cho biết sẽ chờ cho tới khi có kết quả điều tra chính thức về vụ việc.

Cũng trong diễn đàn tại Manila, khi được hỏi liệu Philippines có thể kích hoạt Hiệp ước Phòng vệ Tương hỗ (MDT) với Mỹ để đáp trả Trung Quốc trong trường hợp này hay không, Bộ trưởng Quốc phòng Lorenzana cho biết thỏa thuận này không áp dụng cho các vụ đâm va trên biển.

“MDT áp dụng trong một vụ tấn công. Trong khi đây không phải là một vụ tấn công vũ trang”, bộ trưởng Quốc phòng Philippines nói.

Tuy vậy, theo ông Lorenzana, phía Trung Quốc ít nhất vẫn nên xin lỗi và bồi thường cho Philippines. Bộ trưởng Quốc phòng Philippines khẳng định ông vẫn “phản đối việc thuyền trưởng tàu Trung Quốc bỏ rơi các ngư dân trôi dạt trên biển”.

“Tôi nghĩ sẽ là phù hợp khi yêu cầu thuyền trưởng (Trung Quốc) xin lỗi và bồi thường thiệt hại”, bộ trưởng Philippines nhận định.

Ông Lorenzana cho rằng dù Trung Quốc có cố ý hay không, phía Philippines cũng đã phải chịu thiệt hại trong vụ va chạm. Theo ước tính của Bộ Nông nghiệp Philippines và chủ sở hữu tàu cá Gemver gặp nạn, tổng thiệt hại sau vụ việc khoảng 42.000 USD, bao gồm thiệt hại về tàu, tài sản và cá.

Bộ trưởng Lorenzana cho biết các thông tin về vụ va chạm đang được hé lộ dần, do vậy công chúng cần kiên nhẫn và bình tĩnh, chờ cho tới khi chính phủ Philippines kết thúc cuộc điều tra. Ông Lorenzana cũng bác bỏ đề xuất cho rằng Mỹ và Philippines nên tuần tra chung trên Biển Đông.

“Tôi không nghĩ việc để một bên thứ ba tham gia vào vụ việc là khôn ngoan. Tôi không đồng tình với điều đó”, ông Lorenzana cho biết.

Phản ứng mới của Trung Quốc

Đại sứ quán Trung Quốc tại Philippines ngày 18/6 đã ra thông báo mới và gửi cho các phóng viên về vụ việc căng thẳng liên quan tới tàu cá hai nước trên Biển Đông. Thông báo này là bản ghi chép lại nội dung cuộc họp báo của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lục Khảng ở Bắc Kinh hôm 17/6.

Theo truyền thông Philippines, đây là lần đầu tiên kể từ khi xảy ra vụ va chạm tại bãi Cỏ Rong, Trung Quốc gửi lời hỏi thăm tới 22 ngư dân Philippines gặp nạn.

“Vào sáng sớm ngày 10/6, một vụ va chạm bất ngờ đã xảy ra giữa tàu cá Trung Quốc và tàu cá Philippines gần bãi Cỏ Rong. Chúng tôi bày tỏ sự đồng cảm với các ngư dân Philippines, những người gặp nạn”, ông Lục nói.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc một lần nữa nhắc lại rằng đây “chỉ là một vụ va chạm bất ngờ giữa các tàu cá trên biển”.

Truyền thông Philippines phát hiện một điểm bất thường trong tuyên bố của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc khi không nhắc tới thông tin do đại sứ quán Trung Quốc đưa ra trước đó rằng, tàu nước này bị 7-8 tàu Philippines “bao vây” vào thời điểm xảy ra va chạm khiến tàu Trung Quốc lo sợ và không thể giải cứu các ngư dân Philippines.

“Trung Quốc không phản đối và cũng không bày tỏ quan ngại về nghi vấn các tàu Philippines “bao vây” tàu Trung Quốc. Đây là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đã bỏ qua câu chuyện này. Thông thường, các nước sẽ đưa ra tuyên bố phản đối về ngoại giao, hoặc ít nhất cũng bày tỏ quan ngại nếu một trong số công dân của nước đó bị quấy rối bởi các đối tượng nước ngoài, nhất là ở khu vực như Biển Đông”, hãng tin Rappler (Philippines) bình luận.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết nước này “sẽ tiếp tục điều tra nghiêm túc” vụ việc.

“Trung Quốc và Philippines là láng giềng trên biển. Các ngư dân của hai nước chúng tôi từ lâu vẫn thân thiện với nhau, hỗ trợ nhau hết mình trong những lúc cần thiết. Trung Quốc coi trọng an toàn hàng hải. Chúng tôi sẽ tiếp tục hợp tác với các nước ven biển tại khu vực này”, ông Lục nhấn mạnh.

Thành Đạt

Theo Rappler, Philstar