Politico: Tiền tuyến của Ukraine đứng bên bờ vực sụp đổ hàng loạt

Cảnh báo của tỷ phú Elon Musk

Những tuyên bố mới nhất của tỷ phú công nghệ Elon Musk liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine đã khiến nhiều người lo ngại, khi ông cảnh báo rằng, mặc dù Moscow không có cơ hội chinh phục toàn bộ Ukraine nhưng xung đột càng kéo dài, Nga sẽ càng giành được nhiều lãnh thổ hơn. 

Ông cảnh báo: "Tuy nhiên, nếu chiến sự kéo dài đủ lâu, Odessa cũng sẽ thất thủ".

Trước đó tỷ phú Musk từng thúc giục Ukraine đồng ý nhượng bộ lãnh thổ và sự phản đối của ông về gói viện trợ quân sự trị giá 60 tỷ USD của Mỹ đã khiến, ít nhất, ông không phải là nhà bình luận được Ukraine yêu thích và nhận xét của ông đã nhận được phản hồi có thể đoán trước được.

Nhận định của ông Musk thực ra không khác mấy so với những cảnh báo nghiêm trọng mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đưa ra trong vài ngày qua. Theo nhà lãnh đạo Ukraine, trừ khi gói viện trợ hàng chục tỷ USD đang bị đình trệ sớm được phê duyệt, lực lượng của ông sẽ phải "quay trở lại, rút lui, từng bước một, từng bước nhỏ". Ông cũng thừa nhận nguy cơ có thêm vài thành phố lớn đứng trước nguy cơ bị thất thủ.

Rõ ràng, cảnh báo của ông Zelensky là bước đi khéo léo trong nỗ lực ngoại giao rộng rãi nhằm đẩy nhanh việc phê duyệt viện trợ quân sự mà lực lượng của ông rất cần và đã thiếu hụt trong nhiều tháng, mọi thứ từ đạn pháo 155mm đến hệ thống phòng không Patriot và máy bay không người lái.

Nhưng sự thật đáng buồn là, ngay cả khi gói này được Quốc hội Mỹ thông qua, nguồn tiếp tế khổng lồ có thể không đủ để ngăn chặn chiến trường lớn bị đảo lộn.

Và thất bại như vậy, đặc biệt là giữa các chiến dịch bầu cử ở Mỹ và châu Âu, rất có thể làm sống lại áp lực của phương Tây đối với các cuộc đàm phán mà rõ ràng sẽ có lợi cho Nga, để Điện Kremlin có thể tự do khôi phục cuộc xung đột vào thời điểm mà họ lựa chọn trong tương lai.

Bức tranh sự thật nghiệt ngã

Về cơ bản, mọi thứ bây giờ phụ thuộc vào nơi Nga sẽ quyết định tập trung sức mạnh của mình vào cuộc tấn công dự kiến sẽ diễn ra vào mùa hè này.

Trong chuỗi hoạt động dữ dội trước cuộc tấn công lớn - trải dài từ Kharkov và Sumy ở phía bắc đến Odessa ở phía nam - các đợt tập kích bằng tên lửa và máy bay không người lái của Nga đã gia tăng mạnh trong vài tuần gần đây, nhắm vào cơ sở hạ tầng nên khó có thể đoán được nơi họ sẽ thực hiện cú đánh lớn.

Và theo các sĩ quan quân đội cấp cao Ukraine từng phục vụ dưới quyền Tướng Valery Zaluzhny - Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine cho đến khi ông bị thay thế vào tháng 2 - bức tranh quân sự thật nghiệt ngã.

Các sĩ quan cho biết có nguy cơ rất lớn là tiền tuyến sẽ sụp đổ ở bất cứ nơi nào các tướng Nga quyết định tập trung tấn công. Hơn nữa, nhờ có binh lực lớn hơn nhiều và bom dẫn đường trên không tấn công các vị trí của Ukraine trong nhiều tuần nay, Nga có thể sẽ có thể "xâm nhập vào tiền tuyến và đánh sập nó ở một số khu vực", họ nói.

Họ nói với điều kiện giấu tên để được nói chuyện thoải mái.

"Không có gì có thể giúp Ukraine bây giờ vì không có công nghệ thực sự nào có thể bù đắp cho Ukraine về số lượng lớn binh sĩ mà Nga có thể sẽ tấn công chúng tôi. Chúng tôi không có các công nghệ đó và phương Tây cũng không có đủ số lượng", nguồn tin quân sự hàng đầu nói với Politico.

Theo ông, giờ đây chỉ có sự can đảm và kiên cường của Ukraine cũng như sai sót của các chỉ huy Nga mới có thể làm thay đổi tình thế nghiệt ngã.

Chẳng hạn như sự kiện đã xảy ra hôm 30/3, khi Nga tiến hành cuộc tấn công bằng xe tăng lớn nhất kể từ khi cuộc xung đột toàn diện bắt đầu, giúp Lữ đoàn 25 của Ukraine phá hủy hơn 10 xe tăng và 8 xe chiến đấu bộ binh, tương đương 1/3 sức mạnh của đơn vị này.

Tuy nhiên, các quan chức cấp cao Ukraine nhắc nhở rằng, dựa vào sai sót của Nga không phải là chiến lược, và họ cay đắng về loạt bước đi sai lầm mà họ cho rằng đã cản trở sự phản kháng của Ukraine ngay từ đầu, đó là chuỗi bước đi sai lầm của cả phương Tây và Ukraine.

Họ cũng gay gắt về việc phương Tây níu chân, nói rằng nguồn cung cấp và hệ thống vũ khí đến quá muộn và không đủ số lượng để tạo ra sự khác biệt mà lẽ ra họ có thể có.

"Tướng Zaluzhny thường gọi nó là cuộc chiến cơ hội", một sĩ quan nói. "Điều đó có nghĩa là các hệ thống vũ khí sẽ trở nên dư thừa rất nhanh vì chúng nhanh chóng bị người Nga khắc chế. Ví dụ: chúng tôi đã sử dụng thành công tên lửa hành trình Storm Shadow và SCALP (do Anh và Pháp cung cấp), nhưng chỉ trong một thời gian ngắn. Người Nga học tập liên tục và liên tục. Họ không cho chúng tôi cơ hội thứ hai. Và họ đã thành công trong việc này".

Các sĩ quan cho biết, tên lửa chống tăng vác vai do Anh và Mỹ cung cấp trong những tuần đầu tiên của cuộc xung đột đã đến kịp thời, giúp họ cứu được Kiev và hệ thống tên lửa HIMARS cũng vậy, đã được sử dụng rất hiệu quả, giúp họ có thể đẩy Nga ra khỏi Kherson vào tháng 11/2022.

"Nhưng thông thường, chúng tôi không nhận được hệ thống vũ khí vào thời điểm chúng tôi cần - chúng chỉ đến khi không còn phù hợp nữa", một quan chức cấp cao khác cho biết, lấy máy bay chiến đấu F-16 làm ví dụ.

Khoảng hơn chục chiếc F-16 dự kiến sẽ được đưa vào hoạt động vào mùa hè này, sau khi hoàn thành khóa huấn luyện phi công cơ bản. "Mỗi loại vũ khí đều có thời điểm thích hợp riêng. Cần có F-16 vào năm 2023, chúng sẽ không phù hợp cho năm 2024", ông nói.

Và đó là bởi vì, theo quan chức này, Nga đã sẵn sàng chống lại họ. "Trong vài tháng qua, chúng tôi bắt đầu nhận thấy người Nga bắn tên lửa từ Dzhankoy ở phía bắc Crimea, nhưng không có đầu đạn nổ. Chúng tôi không thể hiểu họ đang làm gì nhưng sau đó chúng tôi phát hiện ra: Họ đang đo lường khoảng cách", ông nói.

Sĩ quan này giải thích rằng Nga đang tính toán nơi tốt nhất để triển khai hệ thống radar và tên lửa S-400 nhằm tối đa hóa vùng hỏa lực mà chúng có thể bao phủ để nhắm mục tiêu vào F-16, đẩy chiến đấu cơ hiện đại nhất của Ukraine tránh xa tiền tuyến và các trung tâm hậu cần của Nga.

Các sĩ quan cũng cho biết hiện họ cần nhiều vũ khí truyền thống cơ bản hơn cũng như máy bay không người lái. "Chúng tôi cần lựu pháo và đạn pháo, hàng trăm nghìn quả đạn pháo và tên lửa", một trong số họ nói với Politico, ước tính rằng Ukraine cần 4 triệu quả đạn pháo và 2 triệu máy bay không người lái.

"Chúng tôi liên tục nói với các đối tác phương Tây rằng chúng tôi có kinh nghiệm chiến đấu, chúng tôi có hiểu biết về chiến trường trong cuộc xung đột này. (Họ) có đủ nguồn lực và họ cần cung cấp cho chúng tôi những gì chúng tôi cần", ông nói thêm.

Về phần mình, châu Âu đang cố gắng giúp Ukraine bù đắp nhược điểm to lớn là thiếu đạn pháo. Một đề xuất mua đạn pháo số lượng lớn do Séc dẫn đầu có thể nâng tổng số đạn của Ukraine sẽ nhận được từ cả trong và ngoài EU lên khoảng 1,5 triệu quả với chi phí 3,3 tỷ USD, nhưng vẫn còn thiếu nhiều so với nhu cầu Ukraine cần.

Các sĩ quan nhấn mạnh rằng họ cũng cần rất nhiều đàn ông nữa. Đất nước này hiện không có đủ quân ở tiền tuyến và điều này làm trầm trọng thêm vấn đề thiếu sự hỗ trợ của phương Tây.

Tuy nhiên, Ukraine vẫn chưa bắt đầu tuyển dụng trước sự gia tăng hoạt động dự kiến của Nga, vì các nhà chức trách lo ngại động viên quy mô lớn có thể gây ra hậu quả chính trị. Tướng Zaluzhny đã công khai kêu gọi huy động thêm quân vào tháng 12 năm ngoái với ước tính Ukraine cần thêm ít nhất 500.000 binh sĩ nhưng kế hoạch vẫn giậm chân tại chỗ kể từ đó.

Sau đó, vào tuần trước, Tướng Oleksandr Syrsky - người thay thế Zaluzhny - đột ngột tuyên bố rằng Ukraine có thể không cần quá nhiều quân mới. Ông nói với hãng tin Ukrinform rằng sau khi xem xét các nguồn lực, con số này đã "giảm đáng kể" và "chúng tôi hy vọng rằng chúng tôi sẽ có đủ người có khả năng bảo vệ quê hương của họ".

Kế hoạch là điều động càng nhiều nhân viên văn phòng và những người không có vai trò chiến đấu ra tiền tuyến càng tốt sau một khóa huấn luyện chuyên sâu kéo dài từ ba đến bốn tháng. Nhưng các sĩ quan cấp cao mà Politico nói chuyện đã cho rằng, ông Syrsky đã sai và "làm theo yêu cầu của các chính trị gia".

Sau đó, vào ngày 2/4, Tổng thống Zelensky đã ký một số phần sửa đổi và bổ sung cho luật động viên cũ, thắt chặt các yêu cầu pháp lý đối với nam giới Ukraine trong độ tuổi nhập ngũ phải đăng ký thông tin chi tiết và hạ độ tuổi tối thiểu phải thực hiện nghĩa vụ quân sự từ 27 xuống 25.

Một sĩ quan nói: "Chúng tôi không chỉ có một cuộc khủng hoảng quân sự mà còn có một cuộc khủng hoảng chính trị". Trong khi Ukraine né tránh một đợt động viên lớn, "Nga đang tích trữ các nguồn lực và sẽ sẵn sàng tiến hành một cuộc tấn công lớn vào khoảng tháng 8, và có thể sớm hơn".

Vì vậy, nhận định của tỷ phú Musk có thể không quá xa vời.