Niger hủy hiệp định quân sự "bất công" với Mỹ, lên án thái độ trịch thượng

"Thỏa thuận này không những bất công sâu sắc mà còn không đáp ứng khát vọng và lợi ích của người dân Niger", CNN dẫn lời Đại tá Amadou Abdramane, người phát ngôn chính quyền quân sự, phát biểu trên đài truyền hình quốc gia.

Quyết định được đưa ra sau chuyến thăm của quan chức Mỹ trong tuần này, do Trợ lý ngoại trưởng phụ trách các vấn đề châu Phi Molly Phee dẫn đầu và có sự tham gia của tướng Michael Langley, chỉ huy Bộ Tư lệnh châu Phi của Mỹ.

Phát biểu trên đài truyền hình quốc gia, người phát ngôn chính quyền quân sự, Đại tá Amadou Abdramane, nói rằng phái đoàn Mỹ đã không tuân thủ nghi thức ngoại giao, và Niger cũng không được thông báo về thành phần phái đoàn, ngày đến, hoặc chương trình làm việc.

Ông nói thêm rằng các cuộc thảo luận trong chuyến thăm xoay quanh quá trình chuyển đổi quân sự hiện tại ở Niger, hợp tác quân sự giữa 2 nước, và cách Niger lựa chọn đối tác trong cuộc chiến chống lại các chiến binh có liên hệ với al-Qaeda và Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng.

Reuters dẫn lời một quan chức Mỹ giấu tên cho biết, quan chức cấp cao của nước này đã có "các cuộc thảo luận thẳng thắn" ở Niamey vào đầu tuần này về đường hướng của hội đồng quân sự cầm quyền ở Niger (CNSP).

"Chúng tôi đang liên lạc với CNSP và sẽ cung cấp thêm thông tin cập nhật nếu cần thiết", quan chức này nói thêm.

Kể từ khi lên nắm quyền vào tháng 7/2023, chính quyền Niger đã trục xuất các lực lượng khác của Pháp và châu Âu, đồng thời quay sang nhờ Nga hỗ trợ. Động thái này giống với chính quyền quân sự cầm quyền sau đảo chính ở các nước láng giềng Mali và Burkina Faso.

"Niger lấy làm tiếc về việc phái đoàn Mỹ có ý định phủ nhận quyền của dân tộc Nigeria có chủ quyền được lựa chọn đối tác và các loại hình hợp tác có khả năng thực sự giúp họ chống lại chủ nghĩa khủng bố", Đại tá Abdramane nói.

"Ngoài ra, chính phủ Niger mạnh mẽ lên án thái độ trịch thượng kèm theo lời đe dọa trả đũa từ người đứng đầu phái đoàn Mỹ đối với chính phủ và người dân Nigeria", ông Abdramane nói thêm.

Tính đến năm ngoái, có khoảng 1.100 lính Mỹ ở Niger hoạt động tại 2 căn cứ, bao gồm một căn cứ dành cho máy bay không người lái được được xây dựng gần Agadez ở miền trung Niger với chi phí hơn 100 triệu USD.

Kể từ năm 2018, căn cứ này được sử dụng để nhắm vào phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS) và Jama'at Nusrat al-Islam wal Muslimeen, một nhánh của al-Qaeda, ở vùng Sahel.

Đại tá Abdramane nói rằng, sự hiện diện của quân đội Mỹ ở Niger là bất hợp pháp, vi phạm các quy tắc hiến pháp và dân chủ. Nguyên nhân là do thỏa thuận nói trên đã được đơn phương áp đặt đối với Niger vào năm 2012, theo người phát ngôn.

Ông cho biết, Niger không được biết về số lượng nhân viên dân sự và quân nhân Mỹ trên đất nước này, cũng như số lượng thiết bị được triển khai tại đây. Và theo thỏa thuận, quân đội Mỹ không có nghĩa vụ phải đáp ứng bất kỳ yêu cầu trợ giúp nào chống lại phiến quân.

"Với tất cả những điều trên, chính phủ Niger sẽ hủy bỏ thỏa thuận liên quan đến tình trạng của quân nhân Mỹ và nhân viên dân sự của Bộ Quốc phòng Mỹ trên lãnh thổ Cộng hòa Niger, hiệu lực ngay lập tức", Đại tá Abdramane nói.