Nhà máy hạt nhân Zaporizhia mất điện lâu nhất từ đầu chiến sự Nga - Ukraine

Giới chức Nga và Ukraine ngày 27/9 xác nhận rằng nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia ở vùng Zaporizhia của Ukraine do Moscow kiểm soát, đã bị ngắt kết nối khỏi lưới điện suốt 4 ngày liên tiếp.

Theo AFP, đây là thời gian mất điện dài nhất từ trước đến nay, trong bối cảnh hai bên tiếp tục cáo buộc lẫn nhau tấn công vào các đường dây cung cấp điện.

Các lò phản ứng của nhà máy hiện đã ngừng hoạt động, nhưng vẫn cần nguồn điện để duy trì những hệ thống làm mát và an toàn quan trọng.

Các sự cố mất điện tại nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu này đã xảy ra thường xuyên kể từ khi Nga kiểm soát Zaporizhia từ năm 2022, do vị trí của nhà máy nằm gần tiền tuyến.

Tuy nhiên, đợt mất điện hiện nay là dài nhất từ trước tới nay, và các chuyên gia cảnh báo rằng điều này làm tăng nguy cơ xảy ra sự cố kỹ thuật nghiêm trọng và có rủi ro.

“Do các hành động của Nga, nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia (ZNPP) đã không có điện trong ngày thứ 4 liên tiếp”, Ngoại trưởng Ukraine Andriy Sybiga cáo buộc mạng X.

Phía Nga cho biết nhà máy đã được cung cấp điện dự phòng kể từ đầu tuần này, sau khi Nga cáo buộc Ukraine tấn công hệ thống điện.

“Từ ngày 23/9, nguồn cung cấp điện phục vụ các nhu cầu của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia được bảo đảm bằng máy phát điện diesel dự phòng", cơ quan điều hành nhà máy do Nga hậu thuẫn thông báo trên Telegram.

Thông báo nói thêm rằng lượng nhiên liệu diesel dự trữ là đủ dùng trong thời gian dài, nhưng không nêu rõ thời gian chính xác.

Tổng giám đốc IAEA Rafael Mariano Grossi đã có mặt tại Moscow trong tuần này để thảo luận với Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tập đoàn năng lượng hạt nhân nhà nước Rosatom về tình hình an toàn tại nhà máy Zaporizhia.

Trước chiến sự, 6 lò phản ứng của nhà máy sản xuất khoảng 1/5 lượng điện của Ukraine, nhưng tất cả đã bị đóng cửa kể từ khi Nga kiểm soát nhà máy trong những tuần đầu của cuộc chiến năm 2022.

Tuy nhiên, nhà máy vẫn cần điện để duy trì hệ thống làm mát và an toàn, nhằm ngăn chặn việc nhiệt hạch trong lò phản ứng nóng chảy, một sự cố có thể gây ra thảm họa hạt nhân nghiêm trọng.

Kể từ khi chiến sự nổ ra, Zaporizhia đã nhiều lần đối mặt với các mối đe dọa nghiêm trọng ảnh hưởng tới an toàn của cơ sở, bao gồm pháo kích thường xuyên gần khu vực, tình trạng mất điện và thiếu hụt nhân sự.

Nằm gần thành phố Enerhodar dọc theo sông Dnieper, nhà máy điện hạt nhân này ở sát tiền tuyến. Cả Moscow và Kiev đã nhiều lần cáo buộc nhau gây nguy cơ dẫn đến sự cố hạt nhân khi các vụ tấn công liên tiếp xảy ra ở khu vực này.

Tổng thống Mỹ Donald Trump từng nói rằng tình trạng pháp lý của nhà máy có thể đóng vai trò then chốt trong một thỏa thuận hòa bình giữa Kiev và Moscow. 

Trong cuộc gặp với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hồi tháng 3, ông Trump gợi ý Mỹ có thể vận hành và thậm chí sở hữu nhà máy nhằm bảo đảm an toàn cho cơ sở này.

Đáp lại, Bộ Ngoại giao Nga khẳng định nhà máy là một “tài sản của Nga” và không thể chuyển giao cho Ukraine hay bất kỳ quốc gia nào khác. Năm 2022, Moscow đã tuyên bố sáp nhập tỉnh Zaporizhia và 3 vùng lãnh thổ khác của Ukraine, dù đến nay Nga vẫn chưa kiểm soát hoàn toàn những khu vực này.

Về phần mình, Kiev luôn yêu cầu đưa nhà máy trở lại dưới quyền kiểm soát của Ukraine.