Nga tấn công Avdiivka và Kupyansk: Chỉ là đòn nghi binh?

Avdiivka là bản sao thu nhỏ của Mariupol

Thành phố Avdiivka ở miền Đông Ukraine đã bị biến thành một pháo đài thực sự với hệ thống công trình phòng thủ vững chắc. Một nhà máy kết cấu bê tông cốt thép rất lớn nằm trong thành phố.

Tình hình tại Avdiivka không đơn giản. Lực lượng vũ trang Ukraine đã xây dựng các tuyến phòng thủ ở đây và bê tông hóa các cứ điểm của họ theo đúng nghĩa đen, số binh sĩ Ukraine ở đó ước tính lên tới 20.000.

Trong 9 năm qua, nhà máy trên làm việc hầu như suốt ngày đêm để đáp ứng nhu cầu của quân đội Ukraine, đảm bảo xây dựng chiến hào, giao thông hào khép kín và nhiều nơi trú ẩn với tường dày từ 3 đến 7m. Ngay cả những chiếc xe tăng cũ cũng được họ chôn bán âm và đổ bê tông để biến thành điểm hỏa lực lâu dài.

Ngoài ra còn có các doanh nghiệp lớn khác ở Avdiivka, đặc biệt là nhà máy than cốc, nó đã hoạt động đến năm 2022. Avdiivka được gọi là bản sao thu nhỏ của Azovstal ở Mariupol, ám chỉ rằng với hệ thống đường hầm dày đặc và kiên cố ở sâu dưới lòng đất, lực lượng vũ trang Ukraine có thể tổ chức phòng thủ theo cách tương tự.

Các điểm phòng thủ kiên cố tương tự gồm nhà máy kết cấu kim loại của PJSC "AZMK" và nhà máy gốm sứ. Tất cả đều nằm trong khu công nghiệp của thành phố, cách nhau bởi 2 tuyến đường sắt, dọc theo đó, đạn dược và binh lính cùng vũ khí trang bị của Ukraine được vận chuyển đến Avdiivka.

Trên thực tế, bắt đầu từ năm 2015, cụm Avdiivka đã biến thành một pháo đài. Việc tấn công vào đó chắc chắn có thể gây tổn thất nặng nề cho các đơn vị của Moscow. Do đó, chưa có cuộc tấn công trực diện lớn nào được thực hiện ở đây.

Lực lượng Ukraine đã và đang bị đẩy bật khỏi các vị trí của họ một cách có hệ thống tại những khu vực xung quanh thành phố, Nga tập trung đánh tiêu hao nhân lực và trang thiết bị của đối phương bằng hỏa lực pháo binh, xe tăng và hệ thống súng phun lửa hạng nặng.

Việc giành quyền kiểm soát Avdiivka cùng với việc bắt đầu một chiến dịch mới được coi là một trong những nhiệm vụ chiến lược của Moscow. Một trong những nguyên nhân là do pháo binh tầm xa của Ukraine tập trung ở khu vực thành phố, pháo kích vào vùng Donetsk yên bình, khiến dân thường thiệt mạng. Thứ hai là việc vô hiệu toàn bộ nhóm lực lượng của Kiev ở Avdiivka sẽ có khả năng mở các hướng tấn công khác.

Theo các chuyên gia quân sự, việc giành được Avdiivka (một trong những trung tâm phòng thủ chính của Ukraine ở hướng Donetsk) sẽ làm suy yếu mạnh mặt trận này của Ukraine.

Ngoài ra, bộ chỉ huy Ukraine ở đây bị tước đi tuyến đường để tiến hành các cuộc tấn công có mục tiêu vào Donetsk. Đồng thời một nhóm lớn binh sĩ Nga có thể bao vây Avdiivka trong một cái "túi".

Nga tấn công Avdiivka và Kupyansk để nghi binh?

Cho đến lúc này, Bộ chỉ huy Ukraine vẫn đang cố gắng tìm hiểu xem liệu cuộc tấn công vào Avdiivka có thực sự là khởi đầu của một cuộc tấn công lớn hay chỉ là một cuộc tấn công nghi binh nhằm buộc Kiev đưa lực lượng dự bị vào trận chiến và làm suy yếu các hướng khác. 

Việc triển khai quân đội Nga tại khu vực chiến đấu trên khu vực này của mặt trận bắt đầu vào sáng sớm ngày 10/10. Tại sao không sớm hơn? Lý do dẫn đến cường độ sử dụng máy bay và pháo binh hiện nay là gì?

Quân Nga vẫn chưa tấn công trực diện vào chính Avdiivka mà đi vòng qua từ hai bên sườn. Một mặt, họ tiến đến làng Berdychi, mặt khác tiến đến Vodyanoye. Việc cắt tuyến đường gần làng Severnoye sẽ tước đi nguồn tiếp tế của Ukraine ở khu vực này. Trên thực tế là lực lượng vũ trang Nga đã thiết lập một "gọng kìm".

Tuy nhiên, còn quá sớm để nói về việc Avdiivka sắp được kiểm soát. Thành phố này được củng cố vững chắc và lực lượng Ukraine sẽ "tử thủ" đến phút cuối cùng.

Chiến thuật được Nga lựa chọn là tối ưu, các trận bom có chủ đích đang được tiến hành, trong đó có sử dụng bom FAB-1500 hạng nặng, trực thăng vũ trang Nga cũng đang tích cực hoạt động, ngăn chặn và vô hiệu hóa lực lượng tiếp viện của Ukraine.

Trước đây, một nhóm lớn lực lượng vũ trang Ukraine đã đóng ở khu vực này, cả ở Avdiivka và dọc theo toàn bộ đường chiến tuyến. Nhưng cuối mùa hè, Bộ chỉ huy Ukraine đã chuyển một số đơn vị của mình sang các khu vực khác như Kupyansk và Robotino. Bộ chỉ huy Nga đã lợi dụng tình thế này để quyết định tấn công.

Nhiệm vụ chính của Nga bây giờ dường như là bao vây hoàn toàn Avdiivka và chặn nguồn tiếp tế của lực lượng đồn trú Ukraine bằng các cuộc tấn công bằng pháo binh ồ ạt.

Cần lưu ý rằng đến lúc này, việc bao vây thực tế vẫn chưa xảy ra. Nếu cánh phía bắc mạnh mẽ tiến về phía trước và đã giành được cao điểm quan trọng về mặt chiến thuật - bãi xỉ thải gần nhà máy Koksohim, cánh phía nam lại đụng phải hàng phòng thủ rất mạnh của Ukraine.

Trước mối đe dọa, Ukraine đã bắt đầu chuyển thêm lực lượng dự bị và pháo binh đến đây, họ sử dụng cả HIMARS để tấn công bộ binh Nga và ổn định tình hình. Đã có những trận chiến ác liệt.

Với thực tế chiến trường và sự linh hoạt trong chỉ huy tác chiến cũng như ý đồ thực sự vẫn chưa được biết của chiến dịch, có thể Bộ chỉ huy Lực lượng vũ trang Nga sẽ quyết định mức độ cần thiết để tiếp tục tấn công Avdiivka hoặc chuyển các hoạt động tích cực sang hướng khác. Nhưng rõ ràng, chẳng hề dễ dàng để Nga quyết định "trở lại" chiến thuật tấn công sau gần một năm phòng ngự chủ động.

Còn ở hướng Kupyansk lực lượng vũ trang Nga chưa có thêm hoạt động đáng kể nào, chưa có cuộc tấn công quy mô lớn nào ở đây, xe tăng không tham chiến.

Chiến thuật của Nga là từ phòng thủ đến tấn công. Nghĩa là, sau khi đã chống chọi được với một số cuộc tấn công từ lực lượng vũ trang Ukraine nhằm vào hàng phòng thủ của mình, các đơn vị của Moscow đã tiến vào vị trí của đối phương. Sự tiến bộ có thể là 200m hoặc vài km và vẫn đang tiếp tục.

Các lực lượng vũ trang Ukraine công khai tỏ ra lo lắng về tình hình ở hướng này và đang cố gắng giành lại các vị trí đã mất. 

Với Nga, Kupyansk chưa phải là mục đích cuối cùng. Việc kiểm soát thành phố là quan trọng, nhưng đây chỉ là một giai đoạn cho sự phát triển hơn nữa của cuộc tấn công lớn. Từ đây có một con đường thẳng đến Slavyansk và Kramatorsk và Kharkov khá gần.

Khu vực Kharkov đã trở thành mắt xích yếu về mặt phòng thủ của Lực lượng vũ trang Ukraine. Điều này không có nghĩa là họ để lộ khu vực này mà ban đầu coi đó là thứ yếu, tập trung lực lượng chính vào hướng Zaporizhia.

Giờ đây, Kiev đang thực hiện các biện pháp xoay vòng để bịt lỗ hổng này trong hàng phòng ngự của họ. Theo đó, Nga buộc phải mở rộng hoạt động để làm suy yếu thêm cả các vùng khác.

Ukraine hiện đang cố gắng bảo vệ Kupyansk theo cách mà họ đã làm để giữ Bakhmut. Ngày càng có nhiều đơn vị dự bị sẽ được ném vào "tâm chấn" này, nhưng nguồn lực hữu hạn.

Bộ chỉ huy Ukraine đã xác định những binh sĩ Ukraine ở đó phải chiến đấu đến cùng khi ra lệnh cấm rút lui.

Ngày càng có ít đơn vị chiến đấu thực sự từ các lữ đoàn được huấn luyện theo chiến thuật của NATO - họ đang bị xóa sổ và hao mòn. Các lữ đoàn phòng thủ lãnh thổ đã được tung vào trận chiến để thay thế, mà chính Lực lượng vũ trang Ukraine gọi là "quân của ông nội", bởi độ tuổi của những người được huy động là hơn 50.

Nga khắc phục những sai lầm

Giờ đây, Bộ chỉ huy của Nga có lẽ cũng có tính đến những sai sót về mặt chiến thuật gần Kharkov vào mùa thu năm ngoái. Chẳng hạn, khi đó Ukraine đã tích cực sử dụng xe bọc thép bánh hơi có lớp giáp nhẹ nhưng sức cơ động cao, để đột kích nhanh.

Trên thực tế là Mỹ đã chuyển giao hàng trăm phương tiện như vậy cho Ukraine từ năm 2015 đến nay. Đây là một loại "đội bay" trên bánh xe và chúng được sử dụng tích cực trong các cuộc phản công của Ukraine ở một số khu vực của mặt trận, mặc dù có sự hỗ trợ của các thiết bị hạng nặng hơn.

Lực lượng vũ trang Ukraine yêu cầu xe bọc thép nhiều đến mức họ không thực sự cần xe tự chế, tức là họ vẫn chưa đến mức lắp đại liên DShK ở phía sau xe bán tải. Ukraine đang tích cực sử dụng xe bọc thép hạng nhẹ. Nhưng địa hình mặt trận ở đây chủ yếu là thảo nguyên, rừng nhỏ và vành đai rừng, thích hợp nhất cho xe jeep bọc thép có tốc độ nhanh và khó bị pháo binh bắn trúng.

Trong các cuộc tấn công, các thiết bị kiểu xe Jeep và bọc thép hạng nhẹ được Ukraine sử dụng làm phương tiện trinh sát và hỗ trợ cho các nhóm phá hoại. Họ có một số lượng lớn và khi được trang bị vũ khí, những chiếc xe này đã gây ra khá nhiều vấn đề cho lực lượng của Moscow.

Tuy nhiên, xét trên nhiều khía cạnh, không phải quân đội Ukraine thiếu thiết bị vì trên thực tế, họ đã thực sự nhận được rất nhiều từ phương Tây, mà do một số hoàn cảnh chủ quan, trang bị của Mỹ và phương Tây nói chung được phân bổ thiếu đồng đều giữa các lữ đoàn và các đơn vị riêng lẻ. Một số lữ đoàn đơn giản bị buộc phải sử dụng những gì họ có.

Tuy nhiên, Ukraine lại sử dụng súng cối và các loại vũ khí hỏa lực khác trên các phương tiện loại này khi pháo kích vào khu vực biên giới vùng Belgorod.

Có thể nói rằng do một số hoàn cảnh nhất định, vùng Belgorod đã biến thành một nơi thử nghiệm. Các trận tập kích của UAV từ loại bốn cánh cỡ nhỏ, tự sát, lảng vảng đến UAV hạng nặng hơn có thể bay ở khoảng cách 100-200-300km và mang theo tải trọng chiến đấu dưới dạng thuốc nổ hoặc bom tự chế, cũng như những tàu lượn.

Khi mục đích thật của chiến dịch thu- đông 2023, thậm chí là xuân 2024 còn ở rất xa và dường như đang được lực lượng vũ trang Nga cố tình làm mờ, các hoạt động tấn công cục bộ như vậy của họ theo hướng Avdiivka và Kupyansk, lúc này, có thể tạm được xem như là những hoạt động chiến thuật quy mô lớn để phục vụ cho "cuộc kiểm tra sức mạnh" của các cụm lực lượng Ukraine trước một cuộc tấn công chiến lược.