Nga - Mỹ thúc đẩy hợp tác song phương

Trong chuyến thăm một trung tâm nghiên cứu hạt nhân vào ngày 23/8, Tổng thống Nga Vladimir Putin bày tỏ tin tưởng rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ giúp khôi phục quan hệ song phương Nga - Mỹ, vốn xuống mức thấp trong thời gian gần đây.

“Với sự xuất hiện của Tổng thống Trump, tôi nghĩ cuối cùng chúng ta đã thấy ánh sáng cuối đường hầm. Vừa rồi, chúng tôi đã có một cuộc gặp rất tốt, đầy ý nghĩa và thẳng thắn ở Alaska”, ông Putin nói, đề cập đến hội nghị thượng đỉnh tuần trước với nhà lãnh đạo Mỹ.

Những phát biểu trên cho thấy sự lạc quan của Nga về khả năng hàn gắn quan hệ với Mỹ và thúc đẩy các thỏa thuận kinh tế.

Ông Putin không nêu chi tiết về khả năng hợp tác Nga - Mỹ tại Bắc Cực, nhưng khẳng định khu vực này có trữ lượng khoáng sản “rất lớn”, đồng thời lưu ý rằng công ty khí tự nhiên hóa lỏng Novatek của Nga đã hoạt động tại đây.

“Chúng tôi đang thảo luận với các đối tác Mỹ về khả năng cùng làm việc trong lĩnh vực này. Và không chỉ trong vùng Bắc Cực của chúng tôi, mà cả ở Alaska. Đồng thời, những công nghệ mà chúng tôi sở hữu hiện nay thì ngoài chúng tôi ra, chưa ai có. Điều đó khiến các đối tác, bao gồm cả Mỹ, quan tâm”, ông nói.

Cả Nga và Mỹ đều khẳng định hai nước nhìn thấy cơ hội kinh tế to lớn nếu có thể bình thường hóa quan hệ sau khi mối quan hệ song phương rơi xuống mức thấp nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh vì cuộc xung đột ở Ukraine.

Hãng tin Reuters dẫn các nguồn tin cho biết, các quan chức chính phủ Mỹ và Nga đã thảo luận về một số thỏa thuận năng lượng bên lề các cuộc đàm phán nhằm tìm kiếm hòa bình ở Ukraine.

Các thỏa thuận này được đưa ra như những động lực để khuyến khích Điện Kremlin đồng ý với giải pháp hòa bình ở Ukraine và để Washington nới lỏng các lệnh trừng phạt đối với Nga.

Nga đã bị cắt đứt khỏi hầu hết các khoản đầu tư quốc tế vào lĩnh vực năng lượng và không thể ký kết các thỏa thuận lớn do các lệnh trừng phạt sau khi mở chiến dịch quân sự tại Ukraine vào tháng 2/2022.

3 nguồn tin cho biết các quan chức đã thảo luận về khả năng tập đoàn năng lượng Mỹ Exxon Mobil tái gia nhập dự án dầu khí Sakhalin-1 của Nga.

Các nguồn tin cũng đề cập đến khả năng Nga mua thiết bị của Mỹ cho các dự án khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) của mình, chẳng hạn dự án Arctic LNG 2, vốn đang chịu lệnh trừng phạt của phương Tây.

Reuters đưa tin, Mỹ cũng có ý tưởng khác là mua tàu phá băng chạy bằng năng lượng hạt nhân từ Nga.

Các nguồn tin tiết lộ, các cuộc đàm phán đã được tiến hành trong chuyến thăm của Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff tới Moscow hồi đầu tháng 8, khi ông gặp Tổng thống Putin và Đặc phái viên về đầu tư của Nga Kirill Dmitriev.

2 nguồn tin cũng cho biết các cuộc thảo luận này cũng đã được tiến hành tại Nhà Trắng với Tổng thống Trump.

Những thỏa thuận này cũng đã được thảo luận ngắn gọn tại hội nghị thượng đỉnh Nga - Mỹ ở Alaska vào ngày 15/8, một nguồn tin xác nhận.

"Nhà Trắng thực sự muốn gây chú ý sau hội nghị thượng đỉnh Alaska, công bố một thỏa thuận đầu tư lớn. Đây là cách ông Trump cảm thấy mình đã đạt được điều gì đó", một trong những nguồn tin cho biết thêm.

Phong cách đàm phán chính trị của Tổng thống Trump đã được thể hiện trước đây trong các cuộc đàm phán về Ukraine, khi đầu năm 2025, các quan chức đã tìm cách để Mỹ khôi phục dòng khí đốt của Nga sang châu Âu. Những kế hoạch này đã bị châu Âu trì hoãn, sau khi đưa ra đề xuất loại bỏ hoàn toàn việc nhập khẩu khí đốt của Nga cho tới năm 2027.

Các cuộc thảo luận gần đây đã chuyển sang các thỏa thuận song phương giữa Mỹ và Nga, tránh Liên minh châu Âu (EU), vốn là khối kiên định trong việc ủng hộ Ukraine.

Cùng ngày với hội nghị thượng đỉnh Alaska, Tổng thống Putin đã ký một sắc lệnh cho phép các nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm ExxonMobil, lấy lại cổ phần trong dự án Sakhalin-1. Điều kiện là các cổ đông nước ngoài phải hành động để ủng hộ việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga.

Exxon từng rút khỏi hoạt động kinh doanh tại Nga vào năm 2022 sau khi xung đột Ukraine nổ ra, chịu khoản thiệt hại 4,6 tỷ USD. 30% cổ phần điều hành của công ty trong dự án Sakhalin-1 ở vùng Viễn Đông của Nga đã bị Điện Kremlin thu hồi trong năm đó.

Trước đây, Mỹ đã áp đặt nhiều đợt trừng phạt đối với dự án LNG 2 ở Bắc Cực của Nga, bắt đầu từ năm 2022 và cắt đứt quyền tiếp cận các tàu để hoạt động tại khu vực đó trong phần lớn thời gian của năm.

Dự án này do công ty Novatek của Nga nắm giữ phần lớn cổ phần. Công ty đã bắt đầu làm việc với các nhà vận động hành lang ở Washington vào năm 2024 để cố gắng xây dựng lại mối quan hệ và dỡ bỏ các lệnh trừng phạt.

Nhà máy LNG 2 ở Bắc Cực đã nối lại hoạt động xử lý khí tự nhiên vào tháng 4, mặc dù ở mức thấp, Reuters đưa tin.