Nga được và mất gì khi chớp "cơ hội vàng" để tấn công Ukraine ở Kharkov?

Một tháng trước, ước tính khoảng 30.000 quân Nga đã bắt đầu băng qua biên giới phía bắc Ukraine vào khu vực Kharkov, mở ra một mặt trận mới khiến Kiev kéo căng lực lượng để phòng thủ.

Vào thời điểm đó, Ukraine đang trong thế bất lợi. Tuy nhiên, 4 tuần sau đó, tốc độ tấn công của Nga đã chậm lại. Cố vấn Truyền thông An ninh Quốc gia Nhà Trắng John Kirby cho rằng cuộc tấn công "gần như đã kết thúc".

Patrick Bury, nhà phân tích quân sự tại Đại học Bath của Anh, Nga đã có "cơ hội vàng" ở Kharkov khi tấn công Ukraine vào thời điểm là Kiev suy yếu. 

Ông Bury cho biết, Nga chọn tấn công Ukraine vào thời điểm mà Kiev gần như cạn kiệt nguồn lực khi viện trợ quân sự của Mỹ đình trệ vì mâu thuẫn nội bộ tại Washington.

Nga cũng bắt đầu gây áp lực lên Chasov Yar, một thị trấn chiến lược ở khu vực phía đông Donbass, tìm kiếm các lỗ hổng ở tiền tuyến kiệt quệ của Ukraine để tấn công.

Khi lực lượng Nga băng qua biên giới vào khu vực Kharkov hôm 10/5, lực lượng phòng thủ của Ukraine gần như không chống cự. Một binh sĩ Ukraine nói với BBC rằng, quân nhân Nga chỉ đơn giản là đi qua biên giới mà không bị phản kháng.

Nga liên tục giành thêm các ngôi làng ở biên giới và tiến đến khu vực Vovchansk, nơi Ukraine đặt tuyến cao tốc trọng điểm. Tuy nhiên, kể từ đó tới nay, Nga chưa đạt thêm đà tiến nào đáng kể ở Kharkov.

Nga tuyên bố rằng mục tiêu của họ không phải là tiến sâu vào thành phố Kharkov ở vùng Kharkov. Moscow muốn tạo vùng đệm để ngăn Ukraine tấn công vào khu vực Belgorod ở biên giới.

Ukraine buộc phải đưa đơn vị chiến đấu từ Chasov Yar tới Kharkov để ngăn đà tiến của Nga. "Họ phải đưa đơn vị tinh nhuệ nhất để lấp vào chỗ trống", chuyên gia quân sự Rob Lee của Viện nghiên cứu chính sách đối ngoại, nhận định.

Theo các chuyên gia, lực lượng Nga ở Kharkov đã bị kéo căng quá mức và chưa được bảo vệ đầy đủ.

Nick Reynolds, một nhà nghiên cứu của viện RUSI, đưa ra giả thuyết rằng nếu Nga đợi cho đến khi có thể đưa các đơn vị được huấn luyện tốt hơn ra chiến trường, lực lượng của họ ít nhất có thể đã bắt đầu bao vây Kharkov và kiểm soát các tuyến đường cao tốc quan trọng.

Tuy nhiên, Viện nghiên cứu chiến tranh (ISW) cho rằng Nga đã muốn đốt cháy giai đoạn, đẩy nhanh cuộc tấn công ở Kharkov trước khi viện trợ của Mỹ được chuyển ra mặt trận.

Đến giữa tháng 5, viện trợ mới của phương Tây dường như đã đến Ukraine, với một loạt đạn pháo cập bến để khắc phục tình trạng thiếu hỏa lực trầm trọng.

Chuyên gia Bury đánh giá, Moscow dù giành được thêm hàng chục ngôi làng, nhưng lại đối mặt với vấn đề mới: Ukraine được phép dùng vũ khí Mỹ tấn công khu vực biên giới ở phía Nga.

Belgorod là khu vực dễ tổn thương với các cuộc tấn công xuyên biên giới của Ukraine và mục tiêu của chiến dịch nhằm vào Kharkov là tạo ra "vùng đệm". Tuy nhiên, Belgorod giờ đây lại đối mặt với mối nguy hiểm lớn hơn khi Ukraine có thêm lựa chọn vũ khí để tấn công vào khu vực này.

Mặt khác, ông Bury cho rằng, Nga có thể đã không đặt ra mục tiêu đạt được bước đột phá ngay trước khi bắt đầu chiến dịch tấn công Kharkov. Bằng chứng là, Nga đưa một lượng quân và vũ khí không lớn vào hướng này.

Giới chuyên gia nhận định, Nga có thể muốn Ukraine kéo căng lực lượng để rộng đường tấn công ở Donetsk hơn.

Ngoài ra, vì Ukraine vẫn không thể tự chủ được lượng lớn vũ khí, đạn dược nên họ vẫn rất dễ bị tổn thương trong tương lai và Nga có thể sẽ chờ thời điểm thích hợp để tăng tốc tấn công vào Kharkov.

Chuyên gia của tổ chức RAND Ann Marie Dailey nhận định: "Tôi nghĩ rằng Nga sẽ thực hiện nỗ lực tấn công quy mô hơn vào cuối mùa hè này. Và vì vậy rất có thể đây là một cuộc tấn công thăm dò, các hoạt động nhằm xây dựng mặt trận để đẩy mạnh hoạt động lớn hơn vào cuối năm nay".

Cuối tuần qua, Nga tiếp tục tấn công vào vùng Sumy ở khu vực phía bắc Ukraine, cách Kharkov hơn 100km. Đây được xem là dấu hiệu Nga có thể sắp mở rộng tiền tuyến, tiếp tục kéo căng lực lượng và nguồn lực của Ukraine ở tiền tuyến và có thể sẽ có thêm nhiều cuộc tấn công.

"Cuộc tấn công ở Kharkov vẫn giúp Nga đạt được mục đích của mình là gây áp lực ngày càng tăng lên Ukraine. Tình hình Ukraine rất đáng lo ngại", chuyên gia Reynolds từ viện RUSI, cho hay.