Mỹ, châu Âu chia rẽ vì Nga

Thủ tướng Đức Angela Merkel (giữa) cho rằng quân sự không phải là giải pháp cho xung đột ở Ukraina (Ảnh: Corbis)

Trong khi lãnh đạo Mỹ và khối Hiệp ước Bắc Đại Tây dương (NATO) vẫn giữ quan điểm hỗ trợ Ukraina về vũ khí, và thái độ ‘bài Nga’, thì nhiều lãnh đạo châu Âu lại bác bỏ đề xuất này, thậm chí cho rằng không nhất thiết phải gạt Nga khỏi lối đi chung.

Hội nghị an ninh tại Munich (Đức) và chuyến công du của lãnh đạo Pháp-Đức tới Nga vào thứ Bảy vừa qua là thời điểm mà vết rạn này lộ rõ hơn bao giờ hết.

Phái đoàn Mỹ tham gia hội nghị cho biết, họ không loại trừ khả năng cung cấp vũ khí sát thương cho Ukraina trong tương lai.

Nói với báo giới, chỉ huy lực lượng NATO tại châu Âu - Tướng Philip Breedlove cho hay, dù không nhất thiết gửi quân tới Ukraina, nhưng việc cung cấp vũ khí sát thương và các trang thiết bị quân sự vẫn được tính đến.

Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden nói rằng Washington muốn có giải pháp hòa bình cho xung đột ở Ukraina, nhưng Kiev có quyền tự vệ trước Nga và rằng, Mỹ sẽ cung cấp cho họ các phương tiện để làm vậy.

“Tổng thống và tôi nhất trí rằng, chúng tôi phải nỗ lực hết sức để cứu các sinh mạng và giải quyết xung đột một cách hòa bình”, ông Joe Biden nói và cho biết thêm, “chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ Ukraina về mặt an ninh, không phải để khuyến khích chiến tranh mà là để Ukraina tự vệ”.

Tuy nhiên, quan điểm này của Mỹ lại khác hoàn toàn với quan điểm mà lãnh đạo châu Âu, điển hình là Đức.

Thủ tướng Đức Angela Merkel cho rằng, quân sự không phải là giải pháp cho xung đột của Ukraina, và rằng “nhiều vũ khí không đem lại tiến triển mà Ukraina cần”.

Bà Merkel nói thêm, bà “không nhìn thấy bất kỳ tình huống nào mà trong đó, việc trang bị vũ khí nhiều hơn cho Ukraina lại khiến Tổng thống Putin tin rằng ông ấy sẽ thất bại về mặt quân sự”.

Cũng chính vì quan điểm này mà Nghị sĩ Mỹ Lyndsey Graham cho rằng, Đức và châu Âu đang ‘quay lưng với nền dân chủ đang gặp nguy khốn’.

Đi tìm giải pháp cho Ukraina, lãnh đạo Pháp và Đức muốn hướng tới việc đạt thỏa thuận hòa bình, thông qua đối thoại, chứ không bằng súng ống, mặc dù vẫn chỉ trích việc Nga hậu thuẫn cho quân ly khai.

Sau cuộc gặp với Tổng thống Putin cùng với Thủ tướng Đức Merkel ở Moscow, Tổng thống Pháp Francois Hollande cho hay kết quả đối thoại “tích cực”.

Lãnh đạo Pháp tiết lộ rằng, việc thảo luận bao gồm cả việc tạo một vùng đệm phi quân sự giữa Kiev và vùng đất mà quân ly khai kiểm soát. Ông Hollande cũng kêu gọi quyền tự trị “khá mạnh” cho khu vực miền đông Ukraina.

Diễn biến này hẳn đi ngược lại những mong muốn của Washingon và Kiev. Nguyên nhân nằm ở vấn đề lợi ích của các bên chịu thiệt hại khi mà quan hệ với Nga xấu đi.

Liên minh châu Âu (EU) không muốn hy sinh lợi ích của mình vì các chính sách mang tính ‘bài Nga’ của Mỹ.

Như cựu Tổng thống Nicolas Sarkozy, một người được coi là có phong cách ‘rất Mỹ’, tách bạch: ‘lợi ích của Mỹ đối với Nga không phải là lợi ích của châu Âu với Nga’.

Ông Sarkozy nói thêm là Paris không hề muốn có một cuộc chiến tranh Lạnh kiểu mới nữa, và coi Nga với Pháp có chung một lịch sử và lợi ích, giá trị chung lâu đời.

Trong nội dung thông điệp liên bang mới đây mà Tổng thống Mỹ đọc, ông Obama tuyên bố Mỹ và đồng minh sẽ còn trừng phạt và cô lập Nga thêm nữa nếu như diễn biến ở Ukraina không tiến triển.

Nhưng sự thể lúc này cho thấy một điều, phương Tây đang do dự và e ngại làm tổn hại thêm quan hệ với Nga - đứng trên lập trường lợi ích Liên minh châu Âu (EU) và Nga, chứ không phải cứ vì EU là đồng minh của Mỹ.

Nhà phân tích chính trị Lope Vanoost nói rằng, mặc dù không công khai, nhưng ‘rõ ràng là có sự chia rẽ rất lớn giữa EU và Mỹ trong toàn bộ vấn đề Ukraina’.

Trong khi phương Tây gánh chịu thiệt hại nặng nề về kinh tế sau loạt trừng phạt Nga, thì Mỹ vẫn chưa ‘hề hấn gì mấy’. Xung đột xảy ra trên đất châu Âu, chứ không phải lục địa Mỹ, nên EU không hề muốn xung đột leo thang thêm.

“Trước hết, EU trực tiếp liên đới nếu xung đột leo thang, mà điều này với Mỹ lại chẳng thành vấn đề. Thứ hai, ở châu Âu người ta đủ thực tế để thấy rằng chính quyền Ukraina rất bất ổn, và họ thậm chí còn không kiểm soát được hết quân đội của mình” - ông Vanoost giải thích.

Với sự chia rẽ này, xung đột tại Ukraina sẽ còn diễn biến phức tạp và rất khó lường.

“Rất khó để biết khi nào cuộc chơi chấm dứt, bởi vì đây không phải là cuộc chơi mở, mà là ở phía hậu trường” - nhà phân tích Bruno Drweski nói.