Lãnh đạo Ukraine bất đồng về tình hình ở Kharkov

Đòn tấn công bất ngờ của Nga vào Kharkov

Vào sáng ngày 10/5, lực lượng Moscow chỉ sử dụng 4 tiểu đoàn bộ binh, dưới sự yểm trợ hỏa lực của không quân và pháo binh. Cái gọi là "tuyến phòng thủ phía Bắc" tại Kharkov nhanh chóng bị chọc thủng, trong vòng 48 giờ họ đã giành quyền kiểm soát 13 làng và thị trấn biên giới Ukraine với diện tích khoảng 170km2.

Những đơn vị Ukraine chịu trách nhiệm phòng thủ biên giới thậm chí còn chưa kịp phản ứng trước khi bị nhóm xung kích Nga chia cắt và bao vây. Dù nhìn từ góc độ nào, thì tuyến phòng thủ của Ukraine bảo vệ Kharkov rõ ràng đã không được chuẩn bị kịp thời và thiếu hụt.

Việc lực lượng Kiev thất thủ nhanh là điều khá ngạc nhiên bởi ngay từ cuối năm ngoái, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã cảnh báo rằng, Bộ Quốc phòng Nga đang thành lập Cụm chiến đấu Miền Bắc ở phía Tây nước này để chuẩn bị cho các hoạt động tấn công quy mô lớn vào miền Bắc Ukraine.

Rõ ràng là nhà lãnh đạo Ukraine đã dự báo được tình hình, tuy nhiên không hiểu vì sao công tác tăng cường phòng thủ tại khu vực Kharkov lại ít được chú trọng.

Mục đích chính trong chiến dịch tấn công của Nga là thiết lập một vùng đệm có độ sâu khoảng 10 đến 15km và chiều rộng khoảng 300 đến 400km, để không cho Ukraine có cơ hội tổ chức pháo kích vào lãnh thổ Nga.

Thực tế, vào sáng sớm ngày 10/5, khi những phân đội bộ binh thuộc Cụm chiến đấu Miền Bắc vượt qua biên giới tiến vào Kharkov từ hai hướng khiến Ukraine hoàn toàn bất ngờ, không kịp trở tay.

Có thông tin cho rằng đơn vị lính đánh thuê nước ngoài chịu trách nhiệm bảo vệ các công sự quan trọng ở biên giới Ukraine, đã chọn cách quay đầu bỏ chạy. Trong khi đó, lữ đoàn phòng thủ lãnh thổ của lực lượng Kiev ở phía sau, với trang bị kém và khả năng chiến đấu hạn chế, đã bị lực lượng xung kích Nga đánh thiệt hại nặng.

Theo thông tin chiến trường được cung cấp từ phía Ukraine, lực lượng tấn công của Nga chủ yếu bao gồm các đơn vị chiến đấu cấp tiểu đoàn (BTG), gồm xe bọc thép bánh hơi và các đơn vị bộ binh nhẹ, nhằm tăng tính linh hoạt để xâm nhập sâu vào tuyến phòng thủ.

Các mũi thọc sâu của Nga đã chia lực lượng thành những nhóm 50 người với đội hình cấp trung đội tăng cường và chỉ trong 48 giờ, họ lần lượt giải quyết 13 ngôi làng, khiến tuyến phòng thủ biên giới của Ukraine sụp đổ ngay lập tức.

Tính đến sáng sớm ngày 12/5, Quân đội Nga đã tiến vào thành phố Volchansk và giao tranh với đối phương trên đường phố.

Điều khó hiểu là cách đây nửa năm, tình báo Ukraine đã nhận định đối phương có khả năng sẽ mở cuộc tấn công tổng lực theo hướng Kharkov. Tuy nhiên, khi Moscow thực sự động binh, thì Kiev lại không có quân phòng thủ, thậm chí lực lượng Moscow không gặp phải các bãi mìn, các cụm công sự lớn hay các tuyến chiến hào có thể ngăn bước tiến của họ.

Lãnh đạo Ukraine bất đồng về tình hình ở Kharkov

Đánh giá về thất bại, các lãnh đạo cấp cao của Kiev chưa có nhận thức thống nhất về việc Quân đội Nga "mở chiến trường thứ hai" ở Kharkov như thế nào? Và họ vẫn chưa xác định được ý đồ thực sự của Moscow.

Một số tướng lĩnh Ukraine cho rằng, cuộc tấn công của Quân đội Nga về hướng Kharkov chủ yếu là một cuộc tấn công nghi binh. Đây là chiến lược theo từng giai đoạn của chính Moscow, nhằm dùng tấn công thay thế phòng thủ.

Theo phán đoán của lãnh đạo Ukraine, mục đích cuộc tấn công của Nga vào Kharkov là để kiềm chế và buộc Kiev rút binh lực từ các mặt trận khác để tiếp viện cho Kharkov, điều này khiến họ không đủ sức mạnh ở các hướng khác.

Tuy nhiên, một số quan chức cấp cao khác của quân đội Ukraine nghi ngờ rằng, Nga đã phát động cuộc tấn công theo hướng Kharkov với lực lượng nhỏ, chủ yếu là để kiểm tra phản ứng của tuyến phòng thủ. Nếu khả năng phòng thủ của lực lượng Kiev yếu, Moscow sẽ ngay lập tức chuyển sang tấn công toàn diện.

Dựa trên các báo cáo của truyền thông Pháp và Nga, hiện có thể khẳng định tổng binh lực của Cụm chiến đấu Miền Bắc của Nga tiến vào Ukraine không vượt quá 2.000 quân. Họ chủ yếu bao gồm 4 đơn vị sau:

Lực lượng đầu tiên là từ Trung đoàn bộ binh cơ giới số 245 thuộc Sư đoàn bộ binh cơ giới số 3 của Tập đoàn quân 2.

Đơn vị thứ hai là Lữ đoàn tác chiến đặc biệt số 2 trực thuộc Cơ quan tình báo Nga GRU.

Đơn vị thứ ba là Trung đoàn bộ binh 1009, trực thuộc Lực lượng phòng thủ lãnh thổ của Bộ Quốc phòng Nga,

Cuối cùng là lực lượng đặc biệt phản ứng nhanh Akhmat, gồm quân Chechnya và lính đánh thuê Wagner.

Điều đáng chú ý là các đơn vị trên của Nga phát động một cuộc tấn công quy mô lớn ở phía bắc tỉnh Kharkov, nhưng đã không gặp phải sự kháng cự quyết liệt nào trong cuộc đọ súng với quân đội Ukraine.

Trong các đơn vị Ukraine phòng thủ ở biên giới Kharkov bao gồm có các Lữ đoàn bộ binh cơ giới độc lập 92, 57, 58; lực lượng đặc biệt của Tiểu đoàn Kraken và một số lượng lớn lực lượng phòng thủ lãnh thổ đã bị đánh bại trước cuộc tấn công bất ngờ của Quân đội Nga. Gần 100 binh sĩ Ukraine đã bị quân Nga bắt làm tù binh.

Một số nhà phân tích cho rằng, nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ nhanh chóng của Ukraine ở biên giới chủ yếu là do Nga xây dựng kế hoạch tác chiến tỉ mỉ trước khi bộ binh vượt qua biên giới.

Để thực hành tấn công, không quân Nga đã thực hiện các cuộc ném bom quy mô lớn, nhằm vào các trung tâm cung cấp hậu cần và các điểm tập kết quân của Ukraine như Volchansk, Ternova và Kozacharopani.

Điều đáng chú ý là vào sáng 11/5, Quân đội Nga còn sử dụng tên lửa đạn đạo Iskander-M tấn công vào nhà ga Volchansk.

Ngoài việc ném bom dữ dội, các mục tiêu của Ukraine đã được trinh sát kỹ lưỡng tại Kharkov.

Cùng lúc đó, các cây cầu lớn và kênh tiếp tế nối sông Volcha lần lượt bị Nga cho nổ tung. Họ đã tập trung tiêu diệt nguồn cung cấp hậu cần của đối phương ngay sau khi chiến dịch tấn công bắt đầu.

Tuyến phòng thủ vốn đã yếu, cộng thêm các đường tiếp tế hậu cần liên tục bị không quân Nga tiến công, khiến lực lượng phòng thủ lãnh thổ của Ukraine trên mặt trận Kharkov không thể bổ sung đạn dược và quân số.

Khi các đơn vị thiết giáp Nga nổ súng với cường độ hỏa lực cao, lực lượng Kiev ngay lập tức bị tiêu diệt và sụp đổ, dẫn đến nhiều lính Ukraine bị bắt làm tù binh.

Mặc dù vậy, trong báo cáo mới nhất cập nhật vào tối muộn ngày 19/5, Bộ Tổng tham mưu Ukraine khẳng định: "Tình hình ở mặt trận vẫn căng thẳng nhưng trong tầm kiểm soát. Lực lượng phòng vệ tiếp tục kiên quyết chống lại ý đồ tiến sâu vào lãnh thổ Ukraine của đối phương và đang chỉ đạo các nỗ lực nhằm cản trở việc thực hiện kế hoạch tấn công của Nga".