Lãnh đạo kháng chiến Afghanistan cảnh báo cuộc nổi dậy lật đổ Taliban

Hãng tin Financial Times ngày 21/8 cho biết, một trong các lãnh đạo của phong trào kháng chiến ở Thung lũng Panjshir, ông Ahmad Wali Massoud, anh trai cố thủ lĩnh chống Taliban Ahmad Shah Massoud, kêu gọi Taliban thành lập một chính phủ toàn diện sau khi giành quyền kiểm soát phần lớn Afghanistan.

"Nếu có một thỏa thuận hòa bình, tất cả cùng tham gia vào chính quyền. Ngược lại, nếu không có thỏa thuận nào, thì không chỉ người ở Panjshir, mà còn cả phụ nữ Afghanistan, các tổ chức dân sự và giới trẻ sẽ tham gia phong trào phản kháng", ông Massoud nói. Ông Massoud nhấn mạnh thêm: "Taliban chiếm dinh tổng thống bằng vũ lực không có nghĩa là có thể chinh phục được trái tim và khối óc của nhân dân Afghanistan".

Ông cảnh báo, nếu Taliban không chấp nhận điều kiện về thỏa thuận lập chính phủ, một phong trào nổi dậy quy mô lớn sẽ nổ ra.

Taliban được cho là đang xúc tiến thành lập chính phủ mới ở Afghanistan sau khi chính quyền cũ sụp đổ. Đồng sáng lập Taliban Abdul Ghani Baradar hôm 21/8 đã đến thủ đô Kabul gặp gỡ các cựu quan chức Afghanistan, các chỉ huy dân quân địa phương, các nhà hoạch định chính sách và học giả về tôn giáo ở Afghanistan để thảo luận về vấn đề này.

Một phát ngôn viên của Taliban hôm 21/8 cho biết, lực lượng này dự kiến sẽ công bố cơ cấu chính phủ mới ở Afghanistan trong vài tuần tới. Cựu tổng thống Afghanistan Hamid Karzai và trưởng đoàn đàm phán hòa bình Abdullah Abdullah đã tiến hành nhiều cuộc đàm phán với các thủ lĩnh Taliban về việc nắm giữ các vị trí trong chính quyền mới mà lực lượng này thành lập, cũng như đề nghị Taliban không trả thù người của chính quyền cũ.

Những thách thức với phong trào chống Taliban

Taliban giành quyền kiểm soát Afghanistan hôm 15/8 giữa lúc các cuộc hòa đàm tại Doha chưa có nhiều tiến triển. Chính phủ và quân đội Afghanistan đã sụp đổ nhanh chóng trước đà tiến công của Taliban. Tuy vậy, Phó Tổng thống Amrullah Saleh cùng với nhiều quan chức cấp cao trong chính quyền và quân đội vẫn kiên quyết không đầu hàng. Họ lui đến Thung lũng Panjshir, cách thủ đô Kabul chưa đến 100 km, để tập hợp lực lượng chống lại Taliban.

Phong trào kháng chiến do ông Saleh cùng với hai người trong dòng họ Ahmad Massoud dẫn dắt hiện đã thu hút sự tham gia của hàng nghìn người, gồm binh sĩ, lính đặc nhiệm và các nhóm dân quân địa phương. Ahmad Massoud, con trai của ông Ahmad Shah Massoud, đã kêu gọi sự ủng hộ của quốc tế để chống lại Taliban sau khi Mỹ và các đồng minh rút quân khỏi Afghanistan. Ahmad Massoud đã đăng một bài viết trên Washington Post kêu gọi phương Tây hỗ trợ và cung cấp vũ khí để đối phó Taliban. Thủ lĩnh ngoài 30 tuổi này cho biết, các binh sĩ sẵn sàng chiến đấu nhưng "cần thêm vũ khí, đạn dược và các trang thiết bị khác".

Hiện lực lượng kháng chiến đã giành lại quyền kiểm soát 3 huyện ở tỉnh Baghlan, đông bắc Afghanistan, gồm Pul-e-Hesar, Deh Salah, Banu và cũng đang giành ưu thế ở một số khu vực khác.

Tuy vậy, các nhà phân tích vẫn còn hoài nghi về kịch bản lực lượng phản kháng này có thể đánh bại Taliban, đặc biệt là khi năng lực của Taliban được cho là sẽ tăng đáng kể nhờ kiểm soát kho vũ khí lớn mà quân đội và lực lượng an ninh Afghanistan bỏ lại.

Họ chỉ ra một số bất lợi với lực lượng kháng chiến như thành trì kháng chiến Panjshir là nơi có địa hình hiểm trở, Taliban khó tiếp cận, nhưng lại đang bị Taliban bao vây và chặn đường tiếp tế.

Ngoài ra, ông Romain Malejacq, tác giả của một cuốn sách về các chỉ huy du kích Afghanistan, nhận định Massoud có sức thu hút và có kỹ năng, nhưng lại còn trẻ và thiếu kinh nghiệm chiến đấu. Trong khi đó, dù tuyên bố chiến đấu đến cùng song không rõ liệu thủ lĩnh Amrullah Saleh, người tự xưng là tổng thống lâm thời Afghanistan, có thể huy động được sự ủng hộ lớn hay không.

Hơn nữa, việc kêu gọi sự ủng hộ quốc tế lúc này của họ vấp phải không ít thách thức khi một số nước phát tín hiệu sẵn sàng thỏa hiệp với chính quyền do Taliban lập ra nếu chính phủ đó bao gồm cả các nhân vật chính trị của Afghanistan.