"Hội chợ vũ khí" khổng lồ trên chiến trường Ukraine

Kíp lái Ukraine sử dụng hệ thống pháo binh công nghệ cao của Đức có thể bắn 3 quả đạn trong vòng vài giây, đồng thời bắn trúng cùng một điểm cách đó hơn 40km. Nhưng đó là khi khẩu súng lớn chưa bị hỏng.

Lựu pháo Panzerhaubitze là một phần trong kho vũ khí đang được thử nghiệm ở Ukraine, nơi được xem là "hội chợ vũ khí" lớn nhất thế giới. Một loại pháo đơn giản hơn, M777, đã được chứng minh là đáng tin cậy hơn nhưng cũng dễ bị tấn công hơn.

Những tranh cãi quanh hiệu suất của 2 loại pháo trên và nhiều loại vũ khí khác có thể giúp định hình hoạt động mua sắm quân sự trong nhiều năm tới.

Các công ty sản xuất các loại vũ khí đang sử dụng ở Ukraine đã giành được nhiều đơn đặt hàng và khôi phục dây chuyền sản xuất.

Việc triển khai thiết bị trị giá hàng tỷ USD tại một cuộc chiến tranh lớn trên bộ cũng mang đến cho các nhà sản xuất và quân đội cơ hội phân tích hiệu suất chiến trường của vũ khí và tìm hiểu cách sử dụng tốt nhất.

Tại một hội chợ vũ khí lớn ở London, Anh trong tháng 9, các nhà triển lãm cho biết họ thường xuyên được hỏi về hiệu quả sử dụng vũ khí ở Ukraine. Mỹ và các quốc gia châu Âu đã gửi thiết bị trị giá hàng tỷ USD đến Ukraine từ kho dự trữ quân sự hiện có và các nước hiện đang bắt đầu thay thế một số thiết bị như vậy trong bối cảnh chi tiêu quân sự ngày càng tăng.

Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm, chi tiêu quân sự toàn cầu đã tăng năm thứ 8 liên tiếp vào năm 2022 lên mức cao kỷ lục 2,24 nghìn tỷ USD.

Pháo binh và đạn pháo, máy bay không người lái (UAV), hệ thống phòng thủ tên lửa và bệ phóng tên lửa đa nòng đều được sử dụng nhiều ở Ukraine. Một số thiết bị này, do các "ông lớn" như BAE Systems, Rheinmetall, Lockheed Martin và RTX (trước đây gọi là Raytheon Technologies), sản xuất. Và họ hiện đang nhận được đơn đặt hàng hoặc sự quan tâm từ những khách hàng tiềm năng, các nhà sản xuất vũ khí cho biết.

"Mọi người đang chú tâm vào Ukraine và xem những loại vũ khí nào đang hoạt động hiệu quả", Tom Arseneault, Giám đốc điều hành hoạt động của BAE Systems tại Mỹ, cho hay.

Tập đoàn quốc phòng khổng lồ của Anh cũng cho biết đang đàm phán với Kiev về việc sản xuất pháo L199 ở Ukraine sau khi loại vũ khí này chứng tỏ rất hữu ích. Và thực tế là các đơn đặt hàng đạn pháo sử dụng ở nước này đã tăng lên.

Công ty đã nhận được nhiều yêu cầu đặt mua xe chiến đấu CV90 và M777 dựa trên hiệu suất của chúng trong chiến sự. Trong khi một số quốc gia đang bắt đầu thay thế thiết bị được gửi đến Ukraine, các công ty cho biết việc mua sắm quân sự thường diễn ra chậm chạp.

Theo tướng Patrick Sanders, Tổng tham mưu trưởng quân đội Anh, cuộc chiến Ukraine đã ảnh hưởng đến các quyết định mua sắm của nước này. Các cuộc xung đột gần đây khác, bao gồm cả ở Syria, cũng ảnh hưởng đến các đơn đặt hàng mua sắm của Anh, quốc gia có ngân sách quân sự lớn nhất châu Âu. 

"Một bài học từ chiến sự ở Ukraine là tầm quan trọng của việc có thể chúng có thể được sửa chữa trên chiến trường. Điều đó tỏ ra đặc biệt phù hợp với lựu pháo, loại súng chiến trường nòng dài di động có thể bắn đạn pháo và là loại vũ khí phương Tây được sử dụng rộng rãi nhất ở Ukraine", ông Sanders nói.

Một đội pháo binh Ukraine hoạt động bên ngoài Bakhmut ở miền đông Ukraine ca ngợi độ chính xác và tốc độ bắn của lựu pháo Panzerhaubitze. Họ cho biết, với kết cấu thép cao cấp, dày, lựu pháo Panzerhaubitze mang lại khả năng bảo vệ theo cách mà các loại pháo khác không làm được. Và đây là lý do loại vũ khí này gần đây đã thoát khỏi trận pháo kích kéo dài 1 giờ.

Lựu pháo Panzerhaubitze, do Rheinmetall và chi nhánh KNDS của Đức sản xuất, đã nhận được đơn đặt hàng từ Berlin để thay thế các loại đã được gửi đến Ukraine, trong khi Kiev cũng tỏ ra quan tâm đến việc mua khẩu súng lớn này. Tuy nhiên, theo các lính pháo binh Ukraine, việc sử dụng liên tục Panzerhaubitze đã dẫn đến sự cố.

Một trong những lựu pháo do lực lượng ở Bakhmut vận hành đã bốc cháy và phải đưa về Đức, trong khi ở một số lựu pháo khác, thiết bị điện tử trong quá trình tải tự động bị trục trặc và bây giờ phải tải bằng tay. Các nhà sản xuất vũ khí cho rằng, vấn đề là do bị bắn quá nhiều và thiếu bảo trì. "Nếu họ chú trọng hơn đến thiết bị điện tử thì mọi việc sẽ tốt hơn nhiều", ông Armin Papperger, Giám đốc điều hành của Rheinmetall cho biết.

Một số nhà phân tích quân sự cho rằng, bài học khác ở đây là không có đủ thời gian dành cho việc huấn luyện các lực lượng điều hành ở Ukraine để nhanh chóng đưa họ trở lại chiến trường. Lính pháo binh Ukraine đã được huấn luyện 5 tuần với lựu pháo Panzerhaubitze trong khi các công ty ở Đức thường đào tạo trong 4 tháng.

Các loại pháo khác của phương Tây cũng gặp vấn đề khi sử dụng liên tục. Một người vận hành pháo AHS Krab của Ba Lan cho hay, một cỗ máy đã sử dụng quá nhiều đến nỗi nòng bị rách nhưng người phát ngôn của nhà sản xuất Huta Stalowa Wola hiện chưa có bình luận gì về thông tin này.

Ông Papperger cho biết, chiến tranh đang cho thấy những nòng súng bị hao mòn nhanh như thế nào. Rheinmetall hiện đã tăng gấp 3 lần sản lượng nòng súng cho xe chiến đấu bọc thép. Theo đại tá Serhiy Baranov, người đứng đầu tổng cục tên lửa, pháo binh và các hệ thống không người lái của Lực lượng Vũ trang Ukraine, trung bình chưa đến 70% số pháo binh do phương Tây cung cấp cho Ukraine đang hoạt động cùng một lúc.

Đại tá Baranov cho hay, khẩu M777 chủ yếu do Anh sản xuất đang hoạt động nhiều hơn các loại pháo nước ngoài khác với khoảng 85% thời gian hoạt động vì nó dễ sửa chữa hơn và có nhiều phụ tùng thay thế hơn.

Hồi đầu tháng này, Giám đốc mua lại của Lầu Năm Góc Bill LaPlante nói với các nhà báo rằng, Mỹ gần đây hoàn thành việc đào tạo cho phía Ukraine để có thể chế tạo phụ tùng cho các thiết bị bao gồm xe chở quân và pháo binh. Lính pháo binh cũng cho biết, họ thấy M777 dễ học cách sử dụng hơn và rất chính xác, đồng thời các bộ phận bằng titan nhẹ giúp nó dễ di chuyển qua các cánh đồng lầy lội hơn.

Tuy nhiên, việc cần phải kéo đi có nghĩa là M777 di chuyển chậm hơn và dễ bị phản công hơn. Người vận hành cho biết, các bộ phận nhẹ hơn của khẩu súng lớn cũng khiến nó dễ bị hư hại do trúng đạn.

BAE Systems, công ty sản xuất M777, cho hay sau khi có nhiều yêu cầu hơn, công ty có kế hoạch khởi động lại sản xuất, mặc dù chỉ khi tiền lãi chuyển thành đơn đặt hàng. Ukraine đã đưa một số thiết bị của phương Tây vào thử nghiệm trong môi trường khắc nghiệt hơn những gì nước này từng triển khai trước đây.

Ví dụ, CV90 đã tham chiến ở Afghanistan và Liberia, nhưng "nó hoàn toàn khác với những gì chúng ta đang thấy ở Ukraine", Dan Lindell, giám đốc phương tiện chiến đấu tại đơn vị BAE Systems của Thụy Điển, chuyên sản xuất tàu sân bay bọc thép, cho biết. Ông Lindell nói, BAE đã nhận được nhiều câu hỏi hơn về chiếc xe này dựa trên hoạt động của nó ở Ukraine.

Chính phủ Thụy Điển và Ukraine cũng đã ký một thỏa thuận có thể dẫn đến việc sản xuất CV90 ở Ukraine. Nhiều loại vũ khí khác đã nhận được lời khen ngợi ở Ukraine, bao gồm cả Tổng thống Volodymyr Zelensky, chính là bệ phóng tên lửa di động Himars, tên lửa đạn đạo tầm xa của Anh, và tên lửa Storm Shadow.

Các bệ phóng tên lửa, bao gồm Himars và M270S của Mỹ, đã gây ấn tượng mạnh nhất với Sanders của quân đội Anh ở Ukraine, với lý do độ chính xác, hỏa lực tập trung và tầm bắn của chúng.

Các công ty sản xuất một số loại vũ khí đã giành được các đơn đặt hàng mới và đẩy mạnh sản xuất.

Kể từ khi chiến sự tại Ukraine nổ ra, quân đội Mỹ đặt cho Lockheed Martin các hợp đồng trị giá 630 triệu USD để sản xuất Himars chính họ và các đồng minh. Trong khi đó, RTX đang tăng sản lượng hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot lên 12 chiếc mỗi năm và có kế hoạch giao thêm 5 chiếc nữa cho Ukraine vào cuối năm tới.

Hệ thống phần mềm của tên lửa này đã được tinh chỉnh để có thể tiêu diệt tên lửa siêu thanh.

Nicholas Drummond, cựu sĩ quan quân đội Anh, người điều hành công ty tư vấn công nghiệp quốc phòng AURA Consulting Ltd, cho biết tính hiệu quả của nó trên chiến trường cho phép các nhà sản xuất viết thêm những dòng chữ "đã được chứng minh trong chiến đấu", tạo lợi thế rất lớn trong bán hàng.