Động đất Nhật làm ngày ngắn lại, trục trái đất dịch chuyển 17cm

Động đất và sóng thần tại Nhật gây thiệt hại ước tính lên tới ít nhất 100 tỷ USD.

Theo nhà địa vật lý Richard Gross tại Phòng thí nghiệm phản lực của Cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ NASA tại Pasadena, California, một phân tích mới về trận động đất 9,0 richter hôm thứ sáu vừa qua ở Nhật cho thấy, trận động đất mạnh tới mức đã làm tăng tốc độ quay vòng của trái đất.

Theo tính toán của Gross, ngày trên trái đất đã bị ngắn đi 1,8 micro giây (1 micro giây bằng 1 phần triệu giây).

“Bằng cách thay đổi sự phân bổ trọng lượng trái đất, trận động đất tại Nhật đã khiến trái đất quay nhanh hơn một chút, làm ngày trên trái đất ngắn khoảng 1,8 micro giây”, ông Gross cho biết với trang SPACE.com chuyên về vũ trụ.

Cách thức này được ví như quá trình một nghệ sỹ trượt băng nghệ thuật vòng tay vào trong khi quay tròn mỗi lúc một nhanh hơn trên sân băng. Trong một trận động đất, khối lượng trái đất càng thay đổi ở gần xích đạo bao nhiêu, thì vòng trái đất lại càng quay nhanh bấy nhiêu.

Một ngày trên trái đất dài khoảng 24 giờ, hay 86.400 giây. Suốt một năm, độ “dài” đó xê dịch khoảng 1 mili giây (hay 1.000 micro giây) do sự khác biệt theo mùa vụ trong cách phân bổ trọng lượng trái đất.

Dữ liệu ban đầu cũng cho thấy trận động đất hôm thứ sáu làm đảo chính của Nhật dịch chuyển khoảng 2,5cm, theo Kenneth Hudnut thuộc Cơ quan khảo sát địa chất Mỹ. Trận động đất cũng làm trục trái đất dịch chuyển 17cm, Gross cho hay.

Nhật Bản “rộng hơn trước”, Ross Stein, nhà địa vật lý tại Cơ quan khảo sát địa chất Mỹ cho hay. Cũng vì thế mà Nhật tiến gần hơn tới nước Mỹ.

Trục trái đất không giống như trục bắc –nam của nó trong vũ trụ, quay 1 vòng một ngày, với tốc độ 1.604km/h. Đây là trục mà quanh đó trọng lượng trái đất được cân bằng.

“Việc thay đổi vị trí trục sẽ khiến trái đất nghiêng hơi khác khi nó quay, song sẽ không gây ra thay đổi ở trục trái đất trong vũ trụ. Chỉ có lực bên ngoài, như lực hút của mặt trời, mặt trăng và các hành tinh khác mới có thể làm được điều đó”, Gross cho hay.

Đây không phải là lần đầu tiên ngày trái đất bị ngắn lại do một trận động đất lớn. Trận động đất 8,8 richter ở Chile năm ngoái cũng làm tăng tốc vòng quay của trái đất và làm ngày ngắn lại 1,26 micro giây. Trận động đất 9,1 richter ở Sumatra năm 2004 cũng làm ngày ngắn lại 6,8 micro giây.

Tác động của trận động đất 9,0 richter ở Nhật có thể chưa hoàn toàn chấm dứt. Những cơn dư chấn mạnh vẫn có thể tiếp tục gây ra những thay đổi nhỏ nữa.

Trận động đất ngày 11/3 là trận động đất lớn nhất từng được ghi nhận ở Nhật và lớn thứ năm thế giới kể từ năm 1900, theo số liệu của cơ quan khảo sát địa chất Mỹ. Động đất xảy ra cách đông bắc Tokyo khoảng 373km và cách đông thành phố Sendai khoảng 130km, tạo ra trận đại hồng thủy tàn phá nhiều khu vực bờ biển đông bắc Nhật. Ít nhất 20 dư chấn có cường độ từ 6,0 richter đã xảy ra sau trận siêu động đất.

“Về lý thuyết bất cứ điều gì làm tái phân bổ trọng lượng trái đất sẽ thay đổi vòng xoay của nó”, Gross cho hay. “Vì vậy theo nguyên tắc, dư chấn nhỏ hơn cũng có thể ảnh hưởng đến vòng quay của trái đất. Nhưng do dư chấn có cường độ nhỏ hơn, nên tác động của nó sẽ nhỏ hơn”.

Phan Anh
Theo LiveScience