Đại sứ Phạm Quang Vinh nêu thông điệp từ chuyến thăm của Phó Tổng thống Mỹ

Trong khuôn khổ chuyến công du Đông Nam Á, Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris sẽ đến Việt Nam vào hôm nay, 24/8, sau khi kết thúc chuyến thăm tại Singapore.

Chuyến đi của Phó Tổng thống Harris tới Đông Nam Á là chuyến công du nước ngoài thứ hai và là chuyến công du đầu tiên ngoài châu Mỹ của bà Harris kể từ sau khi nhậm chức hồi tháng 1. Đây cũng là chuyến thăm đầu tiên của một phó tổng thống Mỹ tới Việt Nam.

Bà Harris là quan chức cấp cao nhất của Mỹ đến thăm khu vực kể từ khi Tổng thống Joe Biden tuyên thệ nhậm chức vào đầu năm nay. Chuyến công du của bà Harris diễn ra ngay sau chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin tới Singapore, Việt Nam và Philippines vào tháng trước.

Cam kết của Mỹ với khu vực

Trao đổi với Dân trí, nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, cựu Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Mỹ Phạm Quang Vinh cho rằng việc 2 quan chức cấp cao trong chính quyền Tổng thống Joe Biden liên tiếp tới Việt Nam trong chuyến công du đầu tiên của họ tới Đông Nam Á cho thấy, Mỹ coi trọng quan hệ với Việt Nam, coi trọng vị trí của Việt Nam trong quan hệ song phương với Mỹ, cũng như vị trí của Việt Nam tại khu vực, trong cục diện chung ở Đông Nam Á và Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Chuyến thăm của Phó Tổng thống Harris là chuyến công du đầu tiên của nhân vật cấp cao số 2 trong chính quyền Tổng thống Joe Biden đến khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương từ đầu nhiệm kỳ đến nay, do vậy, dù là đến Việt Nam hay Singapore, bà Harris đều mang thông điệp về quan hệ song phương lẫn thông điệp về khu vực.

Thông cáo của Nhà Trắng cho biết Việt Nam và Singapore là 2 đối tác rất quan trọng của Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Mỹ muốn thúc đẩy mối quan hệ trên nhiều lĩnh vực với Việt Nam và Singapore, từ kinh tế - thương mại cho tới các vấn đề quan tâm của khu vực, trong đó có vấn đề an ninh và trật tự tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do, rộng mở và ưu tiên luật lệ. Ngoài ra, Mỹ cũng muốn tăng cường giao lưu văn hóa, giao lưu nhân dân, hợp tác ứng phó dịch bệnh, ứng phó biến đổi khí hậu.

Cựu đại sứ Phạm Quang Vinh đánh giá chuyến thăm của 2 quan chức cấp cao Mỹ gần đây là động thái đặc biệt của chính quyền Tổng thống Biden đối với Đông Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng trong tổng thể khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Dù chính quyền của Tổng thống Biden mới lên nắm quyền 7 tháng, nhưng các quan chức Mỹ đã có chuyến công du cấp cao đầu tiên tới Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Điều này cho thấy Mỹ rất coi trọng Đông Nam Á, coi trọng ASEAN trong khuôn khổ chung của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Trước đây, sau khi lên nắm quyền, các quan chức Mỹ thường công du các nước đồng minh tại Đông Bắc Á trước.

Hai chuyến thăm tới khu vực, dù ở 2 cấp khác nhau nhưng đến gần như cùng một thời điểm, thể hiện rằng nước Mỹ dưới thời Tổng thống Biden muốn khẳng định chính sách cam kết lâu dài, coi trọng hợp tác gắn kết với khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Sau một thời gian Mỹ tập trung vào các vấn đề nội bộ, định hình các chiến lược, và nhất là sau chuyến công du châu Âu của Tổng thống Biden, đây là cánh châu Á mà Mỹ rất coi trọng. Mỹ muốn bảo đảm lòng tin và sự tin cậy của các nước đối với Mỹ và khi đến khu vực này, cả 2 quan chức Mỹ đều đưa ra những thông điệp của mình bằng những sáng kiến cụ thể.

Ở tầm khu vực, 2 chuyến thăm liên tiếp cho thấy nước Mỹ thực sự thể hiện cam kết ở cấp cao nhất đối với khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, coi trọng Đông Nam Á và ASEAN. Nước Mỹ có khoảng thời gian được cho là xao lãng khu vực Đông Nam Á. Do vậy, 2 chuyến thăm này cũng là một cách thể hiện việc Mỹ thực sự tái cam kết với khu vực. Thông điệp lớn nhất của 2 chuyến thăm là cam kết cấp cao đối với Đông Nam Á trong tổng thể ưu tiên của Mỹ về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Hợp tác trên mọi lĩnh vực

Theo cựu Đại sứ Phạm Quang Vinh, chương trình nghị sự trong chuyến thăm Việt Nam và Singapore của Phó Tổng thống Harris sẽ có những nội dung thực chất, bao gồm vấn đề an ninh khu vực, trật tự dựa trên luật lệ, kinh tế thương mại, giao lưu nhân dân, giao lưu văn hóa, chuỗi cung ứng kết nối thương mại đang bị gián đoạn, vắc xin và phòng chống dịch bệnh.

Trong chuyến thăm lần này, bà Harris cũng có bài phát biểu chính sách mang thông điệp khu vực tại Singapore và bao quát tất cả các mặt, gồm những định hướng, gợi ý về chính sách của Mỹ đối với Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, cam kết của Mỹ với khu vực này, chính sách của Mỹ trong việc củng cố hệ thống đồng minh, cũng như cách thức của Mỹ trong cạnh tranh nước lớn, hợp tác xây dựng dựa trên luật lệ và ứng xử với các thách thức trong đó có dịch bệnh, biến đổi khí hậu, kinh tế - thương mại, Biển Đông…

Tại Việt Nam, vấn đề hợp tác trong lĩnh vực phòng chống Covid-19 chắc chắn sẽ được đưa vào và là ưu tiên cao trong chương trình nghị sự của Phó Tổng thống Harris. Đây là vấn đề khẩn cấp của Việt Nam ở thời điểm hiện tại và Mỹ cũng rất coi trọng hợp tác với Việt Nam trong vấn đề này. Báo chí Mỹ đưa tin, nhiều khả năng bà Harris sẽ dự lễ khai trương văn phòng của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ tại Hà Nội trở thành văn phòng chính cho khu vực Đông Nam Á. Đây là một tín hiệu tốt cho Việt Nam trong bối cảnh dịch bệnh hiện nay.

Trong chương trình viện trợ Covid-19, Mỹ đã đặt ưu tiên cho khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, Đông Nam Á và Việt Nam. Cho đến nay, Mỹ đã cam kết hỗ trợ Việt Nam 5 triệu liều vắc xin Covid-19 và 20,8 triệu USD để phòng chống dịch bệnh. Ngoài ra, Mỹ cũng cam kết hỗ trợ Việt Nam về vật tư y tế như tủ đông để bảo quản vắc xin.

Ngoài kênh viện trợ của chính phủ, Việt Nam cũng kết nối qua kênh thương mại để đạt thỏa thuận cung cấp vắc xin từ các công ty của Mỹ, kết hợp giữa việc mua vắc xin thành phẩm lẫn chuyển giao công nghệ. Vắc xin và thiết bị y tế là những lĩnh vực mà Việt Nam đang rất cần và phía Mỹ cũng sẵn sàng hỗ trợ. Ngoài ra, Mỹ cũng có thể hỗ trợ Việt Nam chuyển giao công nghệ vắc xin và sản xuất vắc xin do Việt Nam nghiên cứu.

Quan hệ phát triển tốt đẹp

Theo cựu Đại sứ Phạm Quang Vinh, từ đầu năm đến nay, quan hệ Việt - Mỹ tiếp tục đà phát triển tốt đẹp, dù tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp. Hai nước vẫn tiếp tục duy trì trao đổi và tiếp xúc ở cấp cao. Từ đầu nhiệm kỳ của chính quyền Tổng thống Joe Biden, 2 nước đã tiến hành các trao đổi ở cấp bộ trưởng, đặc biệt bộ trưởng ngoại giao, bộ trưởng kinh tế, tài chính thương mại.

Quan hệ kinh tế - thương mại của 2 nước vẫn tiếp tục gia tăng dù trong bối cảnh dịch bệnh. Năm ngoái tổng kim ngạch trao đổi thương mại Việt - Mỹ đạt trên 90 tỷ USD và 6 tháng đầu năm nay đã đạt 53 tỷ USD. Mỹ hiện vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.

Hai bên đã cùng nhau tháo gỡ những vấn đề còn tồn đọng trong quan hệ song phương, trong đó có lĩnh vực kinh tế - thương mại. Mỹ đã đưa Việt Nam ra khỏi danh sách các nền kinh tế thao túng tiền tệ.

Ngoài ra, Mỹ đã chuyển giao tàu tuần duyên lớp Hamilton nhằm giúp nâng cao năng lực cảnh sát biển của Việt Nam. Ngoại trưởng Mỹ khi họp tại các diễn đàn ASEAN đều coi trọng Việt Nam, tham vấn Việt Nam về vấn đề Biển Đông, Mekong, biến đổi khí hậu…

Tháng 4 năm nay, lần đầu tiên dưới thời Tổng thống Joe Biden, một hội nghị trực tuyến cấp cao về biến đổi khí hậu với sự tham gia của 40 nước đã diễn ra và Mỹ cũng mời Việt Nam tham dự.

Những tín hiệu trên cho thấy, dù chính quyền mới tại Mỹ lên nắm quyền, dù tình hình dịch bệnh phức tạp nhưng các kênh tiếp xúc, kể cả tiếp xúc cấp cao giữa 2 nước vẫn được duy trì. Quan hệ song phương giữa 2 nước vẫn có tiến triển trên tất cả các mặt. Cách 2 nước xử lý những vấn đề còn khúc mắc và 2 chuyến thăm của quan chức cấp cao trong cùng một thời điểm càng thể hiện rõ sự phát triển của quan hệ Việt - Mỹ.

Cựu Đại sứ Phạm Quang Vinh nhận định rằng trong những năm tới, dưới thời Tổng thống Joe Biden, quan hệ song phương Việt - Mỹ vẫn sẽ vẫn tiếp tục đà phát triển tốt đẹp.