Cựu giáo sư Harvard bị kết án vì nói dối về quan hệ với Trung Quốc

Reuters hôm 26/4 đưa tin Charles Lieber, một nhà khoa học chuyên ngành vật liệu nano nổi tiếng thế giới, đã bị tuyên có tội vì nói dối về mối quan hệ của ông với chương trình tuyển mộ nhân tài của Trung Quốc. Ông Lieber là cựu giáo sư và từng có thời gian giữ chức vụ trưởng khoa hóa học tại Đại học Harvard.

Theo thẩm phán Rya Zobel ở Boston, ông Lieber bị tuyên phạt 2 ngày tù cùng 6 tháng quản thúc tại gia. Ngoài ra, cựu giáo sư Đại học Harvard cũng bị phạt 50.000 USD. Bên cạnh đó, ông sẽ phải chịu sự quản chế có giám sát trong vòng 2 năm và 6 tháng sau khi chấp hành xong án phạt.

Trước đó, một bồi thẩm đoàn đã nhận định ông Lieber có tội khi đưa ra những lời khai sai sự thật, lập bản khai thuế khống và không báo cáo về một tài khoản ngân hàng tại Trung Quốc nhằm che giấu sự liên hệ của bản thân với chương trình tuyển mộ nhân tài do chính phủ Trung Quốc khởi xướng.

Theo các công tố viên, ông Lieber đã đồng ý hợp tác với Đại học Công nghệ Vũ Hán ở Trung Quốc với tư cách một "khoa học gia chiến lược" vào năm 2021, qua đó tham gia vào chương trình tuyển mộ có tên gọi "Ngàn Nhân Tài" của Trung Quốc.

Để đổi lại sự hợp tác của giáo sư Lieber, Đại học Công nghệ Vũ Hán đã đồng ý thanh toán cho ông này khoản lương 50.000 USD/tháng kèm theo chi phí sinh hoạt trị giá 158.000 USD. Cựu trưởng khoa hóa Đại học Harvard nhận khoản thù lao này bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản thông qua một tài khoản ngân hàng tại Trung Quốc.

Việc che giấu sự hợp tác với phía Trung Quốc của cựu giáo sư Lieber được xem là đi ngược lại với lợi ích của Bộ Quốc phòng và Viện Nghiên cứu Y khoa Quốc gia Mỹ, 2 cơ quan đã cung cấp một khoản ngân quỹ trị giá 15 triệu USD cho các chương trình nghiên cứu của ông.

Việc kết án ông Lieber được xem là một thành công của đội ngũ công tố viên Mỹ theo đuổi các vụ án phát sinh từ "Sáng kiến Trung Quốc", một chương trình được đưa ra vào năm 2018 dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump nhằm chống lại các hoạt động gián điệp kinh tế và khoa học từ Bắc Kinh.

Bộ Tư pháp Mỹ dưới thời Tổng thống Joe Biden đã chấm dứt sáng kiến trên hồi tháng 2/2022 sau một số vụ truy tố thất bại và những lời chỉ trích rằng sáng kiến này làm đình trệ hoạt động nghiên cứu, cũng như thúc đẩy sự kỳ thị đối với người châu Á.