Giáo sư Harvard đối mặt 5 năm tù vì che giấu quan hệ với Trung Quốc

Bồi thẩm đoàn tại một tòa án ở thành phố Boston, Mỹ ngày 21/12 tuyên bố ông Charles Lieber, người từng là trưởng khoa Hóa học và Sinh hóa của Đại học Harvard, phạm tội trốn thuế và không khai báo việc tham gia chương trình "Nghìn nhân tài" của Trung Quốc.

Đây là một chương trình của chính phủ Trung Quốc để thu hút các nhà khoa học quốc tế hàng đầu. Tuy nhiên, chương trình này cũng gây tranh cãi vì nhiều bên nghi ngờ nó có thể gây ra rủi ro về gián điệp hoặc gây rò rỉ công nghệ quan trọng.

Vụ án của ông Lieber nằm trong "Sáng kiến Trung Quốc" của Bộ Tư pháp Mỹ được khởi xướng từ năm 2018 nhằm ngăn chặn hành vi mà Washington mô tả là "đánh cắp và đánh mất công nghệ vào tay Trung Quốc".

Vụ việc thu hút sự chú ý của dư luận vì ông Lieber là một người da trắng, trong khi 90% các vụ việc liên quan tới sáng kiến trên có liên quan tới các nhà khoa học Mỹ gốc Trung Quốc. Giới quan sát cho rằng vụ việc của ông Lieber thể hiện sự quyết liệt và cứng rắn hơn của chính quyền Mỹ trong các vấn đề liên quan tới việc bảo vệ công nghệ và bí mật thương mại của Mỹ.

Tại phiên tòa hôm qua, ông Lieber bị kết tội đã che giấu mối quan hệ với phía Trung Quốc khi tham gia chương trình "Nghìn nhân tài" và hợp tác với đại học công nghệ Vũ Hán. Tuy nhiên, ông đã nói với các điều tra viên rằng mình không tham gia chương trình trên. Ông cũng đã nhận tội trước đó về việc mang tiền mặt từ Trung Quốc về nước để trốn thuế.

Jason Casey, công tố viên chính của vụ án, cho biết: "Không phải bị cáo không nhớ về những gì đã xảy ra. Đó là điều mà ông ta không muốn nhớ. Ông ta không muốn nhớ lại vì biết rằng ông ta đã đồng ý với hợp đồng, rằng ông ấy tham gia chương trình Nghìn nhân tài và đã xách những túi tiền mặt lên máy bay và ông ấy không trình báo".

Chuyên môn của ông Lieber là công nghệ nano, một lĩnh vực hứa hẹn sẽ tạo nên một cuộc cách mạng về nhiên liệu, công nghệ xanh và sản xuất. Những lĩnh vực này được xem là có sự tương đồng với những lĩnh vực chiến lược trong kế hoạch "Sản xuất tại Trung Quốc năm 2025" của chính phủ Bắc Kinh nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của quốc gia tỷ dân.

Trong một đoạn video khai báo với FBI, ông Lieber nói rằng tham vọng của ông khi tham gia chương trình của Trung Quốc là hy vọng ông sẽ có thêm nhiều trích dẫn nghiên cứu hơn để được đề cử giải Nobel.

Ông Lieber dự kiến sẽ nghe tuyên án vào năm sau. Hành vi khai báo gian dối sẽ bị kết án tối đa 5 năm tù giam và khoản tiền phạt 250.000 USD.