Cựu Bộ trưởng Mỹ cáo buộc Trung Quốc “nuốt lời” khi quân sự hóa Biển Đông

Trong cuốn sách có tên gọi “Rage” (tạm dịch: “Cơn thịnh nộ) tổng hợp các cuộc phỏng vấn với các quan chức Mỹ, nhà báo kỳ cựu Bob Woodward đã ghi lại cuộc trao đổi riêng giữa cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis và Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa vào ngày 8/11/2018 nhân chuyến thăm của ông Ngụy tới Mỹ.

Trước đó hồi tháng 6, Bộ trưởng Mattis đã nói rằng quân đội Mỹ và Trung Quốc cần hành xử giống như lực lượng duy trì sự ổn định trong bối cảnh môi trường chính trị “tăng nhiệt”. Nhưng chỉ 3 tháng sau đó, một tàu khu trục Trung Quốc đã suýt va chạm với một tàu chiến Mỹ ở vùng biển ngoài khơi quần đảo Trường Sa.

Theo tiết lộ của Bob Woodward, trong chuyến thăm Mỹ năm 2018, Bộ trưởng Mattis đã nói với Bộ trưởng Ngụy rằng Trung Quốc nên tuân thủ quy tắc và Mỹ không ngại đối đầu nếu cần thiết.

“Không quốc gia nào được thống trị Thái Bình Dương”, ông Mattis nói.

Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc được cho là đã nói với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ rằng ông từng rất thất vọng khi Trung Quốc không được mời tham dự cuộc tập trận quân sự Ven Thái Bình Dương (RIMPAC) được tổ chức 2 năm một lần ở Hawaii.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đáp lại rằng, Trung Quốc đã vi phạm cam kết hồi năm 2015 về việc không quân sự hóa quần đảo Trường Sa và việc Bắc Kinh quân sự hóa các đảo đã vi phạm Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS). Trung Quốc đã tham gia UNCLOS, trong khi Mỹ vẫn chưa phê chuẩn công ước này.

Khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thăm Mỹ vào năm 2015, ông từng nói rằng cả Bắc Kinh và Washington đều chia sẻ nhiều lợi ích tại Biển Đông và các hoạt động xây dựng của Trung Quốc ở quần đảo Trường Sa không nhắm mục tiêu hoặc ảnh hưởng tới bất kỳ quốc gia nào. Ông Tập Cận Bình cũng nói rằng “Trung Quốc không có ý định theo đuổi việc quân sự hóa”.

Tuy nhiên, Trung Quốc trên thực tế đã xây dựng trái phép các đảo nhân tạo trên Biển Đông, thiết lập các hệ thống tên lửa và đường băng dành cho máy bay chiến đấu và máy bay ném bom tại Trường Sa. Bộ Quốc phòng Trung Quốc ngang nhiên gọi đây là các “cơ sở quân sự cần thiết”, trong khi truyền thông nhà nước Trung Quốc lớn tiếng gọi các cơ sở này là “hợp pháp vì nằm trong vùng biển thuộc chủ quyền của Trung Quốc”.

Theo cuốn sách của Bob Woodward, Bộ trưởng Mattis đã nói với người đồng cấp Trung Quốc rằng: “Chúng tôi muốn các ông tuân thủ luật lệ. Nhưng vấn đề quan trọng là: Làm thế nào để chúng ta kiểm soát được những bất đồng khi hai cường quốc hạt nhân đạp vào chân nhau. Đó là câu hỏi cơ bản của thời đại này. Và cả thế giới đang dõi theo”.

“Nếu các ông muốn chiến đấu, tôi sẽ chiến đấu. Tôi sẽ chiến đấu với bất kỳ ai. Nhưng tôi đã chiến đấu đủ rồi. Tôi đã viết đủ thư cho các bà mẹ rồi. Tôi không cần viết thêm nữa. Và các ông cũng không cần viết chúng”, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nói.

Cũng theo nhà báo Woodward, ông Mattis muốn ông Ngụy hiểu rằng một cuộc chiến tranh sẽ “cực kỳ tồi tệ” với Trung Quốc vì các binh sĩ nước này chưa tham gia cuộc xung đột lớn nào trong hàng chục năm qua.

Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis đã thông báo từ chức vào ngày 20/12 sau khi không thể thuyết phục Tổng thống Trump xem xét lại quyết định rút quân Mỹ khỏi Syria.