Cuộc gặp thượng đỉnh thắp hy vọng về đình chiến thương mại Mỹ - Trung

Trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chuẩn bị khởi động các cuộc đàm phán vào ngày 30/10, các nhà đàm phán Mỹ đã phát đi tín hiệu rằng họ muốn quay trở lại một thỏa thuận đình chiến thương mại mong manh.

Tổng thống Trump đã nhiều lần bày tỏ sự lạc quan về việc đạt được thỏa thuận khi gặp Chủ tịch Tập tại Busan, Hàn Quốc, bên lề hội nghị cấp cao APEC tại Hàn Quốc tuần này. Đây sẽ là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên của hai nhà lãnh đạo kể từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump.

Căng thẳng thương mại đã leo thang trong tháng này sau khi Bắc Kinh đề xuất mở rộng đáng kể việc hạn chế xuất khẩu khoáng sản đất hiếm. Đất hiếm đóng vai trò rất quan trọng cho các ứng dụng công nghệ cao, một lĩnh vực mà Trung Quốc đang muốn phát triển mạnh.

Mỹ tuyên bố sẽ trả đũa bằng cách áp thêm thuế 100% đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc, cùng các biện pháp khác, bao gồm việc hạn chế xuất khẩu sang Trung Quốc các mặt hàng được sản xuất bằng phần mềm của Mỹ.

Sau các cuộc trao đổi vào cuối tuần giữa các nhà đàm phán thương mại hàng đầu, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết ông kỳ vọng Trung Quốc sẽ trì hoãn việc kiểm soát đất hiếm trong một năm và khôi phục việc mua đậu nành của Mỹ, vốn rất quan trọng đối với nông dân Mỹ. Đây được xem là một phần của "khuôn khổ quan trọng", dự kiến được các nhà lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc thông qua trong cuộc gặp sắp tới.

Reuters ngày 29/10 đưa tin, trước thềm cuộc gặp của hai nhà lãnh đạo, Trung Quốc đã mua lô đậu nành đầu tiên của Mỹ sau nhiều tháng.

Tuy nhiên, ông Ryan Hass, chuyên gia về Trung Quốc tại Viện nghiên cứu Brookings, cho biết cả hai bên sẽ không muốn từ bỏ quyền kiểm soát hàng hóa và công nghệ mà bên kia đang phụ thuộc.

"Những điểm nghẽn đó sẽ vẫn còn đó, khi cả hai nhà lãnh đạo tìm cách giảm sự phụ thuộc vào nhau về các nguồn đầu vào quan trọng", ông Hass cho biết.

Nhà Trắng kỳ vọng cuộc gặp lần này tại Hàn Quốc sẽ mở ra nhiều cuộc gặp khác giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập trong năm tới, bao gồm các chuyến thăm của lãnh đạo hai nước. Điều này cho thấy quá trình đàm phán sẽ còn kéo dài.

Mặc dù vậy, Tổng thống Trump muốn có tiến triển nhanh chóng, trong bối cảnh các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Trung Quốc đang được theo dõi sát sao trên toàn thế giới.

Hôm 29/10, Tổng thống Trump cho biết ông sẽ xem xét giảm thuế quan của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc để đổi lấy cam kết của Bắc Kinh trong việc hạn chế dòng tiền chất dùng để sản xuất fentanyl, một loại thuốc tổng hợp gây chết người, nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do dùng thuốc quá liều ở Mỹ.

Tổng thống Trump cũng tuyên bố ông có thể ký một thỏa thuận cuối cùng với Chủ tịch Tập về TikTok, ứng dụng mạng xã hội đang phải đối mặt với lệnh cấm của Mỹ trừ khi chủ sở hữu Trung Quốc thoái vốn khỏi hoạt động tại Mỹ.

Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, nước này sẵn sàng hợp tác để đạt được "kết quả tích cực".

Ông Alex Gray, Chánh Văn phòng Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump và hiện là Giám đốc điều hành của công ty tư vấn American Global Strategies, dự đoán ông Trump muốn đạt được một thỏa thuận kinh tế nào đó với Trung Quốc, nhưng cần có những nhượng bộ để tránh leo thang căng thẳng.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết Trung Quốc đã đồng ý giúp hạn chế dòng chảy tiền chất fentanyl, nhưng không cho biết liệu Washington có nhượng bộ gì để đổi lại hay không.

Cuộc gặp giữa ông Trump và ông Tập diễn ra sau chuyến công du 5 ngày của nhà lãnh đạo Mỹ tới châu Á, trong đó ông đã ký kết các thỏa thuận quan trọng với Nhật Bản và các quốc gia Đông Nam Á. Do vậy, nhiều kỳ vọng được đặt ra về khả năng Mỹ và Trung Quốc đạt được thỏa thuận trong cuộc gặp của lãnh đạo hai nước tại Hàn Quốc.