Chân dung vị tổng thống 2 lần bị phế truất của Ukraine

Một cuộc biểu tình phản đối quyết định của ông nhằm từ bỏ thỏa thuận liên kết với châu Âu vào tháng 11/2013 đã gây ra một chiến dịch biểu tình quy mô lớn và bạo lực nhằm đẩy ông khỏi vị trí quyền lực.

Nhưng chỉ tới khi ít nhất 88 người đã thiệt mạng, nhiều trong số họ là những người biểu tình bị các tay súng bắn tỉa mặc đồng phục bắn chết trong vòng 48 giờ đổ máu, ông Yanukovych mới bị lật đổ thực sự. Cái chết của những người biểu tình đã gây chấn động trên toàn thế giới.

Dưới sức ép của liên minh châu Âu, ông Yanukovych đã ký một thỏa thuận nhằm chuyển giao bớt quyền lực cho quốc hội và tổ chức bầu cử sớm. Chỉ trong vòng vài giờ sau đó, ông Yanukovych đã lánh khỏi thủ đô Kiev và chính quyền của ông sụp đổ.

Trong khi các lãnh đạo biểu tình và phe đối lập lấp đầy khoảng trống quyền lực, ông Yanukovych, 63 tuổi, vẫn khẳng định là tổng thống hợp pháp Ukraine.

Khi ông chạy tới quốc gia láng giềng Nga, các lãnh đạo mới của Kiev đã phát lệnh bắt giữ Yanukovych vì vai trò trò của ông này "trong vụ sát hại nhiều người dân vô tội".

Sinh ra tại thành phố Yenakiyevo vào tháng 7/1950 trong một gia đình có bố là một công nhân luyện kim và mẹ là y tá, ông Yanukovych đã có một tuổi thơ phức tạp.

Thời thanh niên, ông Yanukovych từng hai bị ngồi tù về các tội danh bạo lực, mặc dù tiểu sử chính thức khẳng định rằng những lời buộc tội chống lại ông cuối cùng đã bị hủy bỏ.

"Tôi sinh ra trong một gia đình nghèo và giấc mơ lớn trong đời của tôi là thoát khỏi đói nghèo", Yanukovych từng nói với các nhà báo.

Ông Yanukovych khởi nghiệp với tư cách là quản lý vận tải trong ngành công nghiệp khai thác than đá ở miền nam Ukraine. Ông lấy bằng tiến sĩ kinh tế vào năm 2000.

Được nhà lãnh đạo sắp mãn nhiệm bảo trợ, ông Yanukovych đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2004. Nhưng sau các cuộc biểu tình lớn tại Kiev vốn được gọi là "Cách mạng Cam", cuộc bầu cử đã bị tuyên bố là không hợp pháp và danh tiếng của ông đã bị tổn hại nghiêm trọng.

Nhưng Yanukovych đã xây dựng lại sự nghiệp chính trị, trong bối cảnh những người chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2004, Tổng thống Viktor Yushchenko và Thủ tướng Yulia Tymoshenko, rơi vào xung đột liên miên.

Ông Yanukovych phục vụ nhiệm kỳ thứ 2 với tư cách là thủ tướng từ năm 2006-2007 và trở thành chính trị gia nổi tiếng nhất Ukraine.

Năm 2011, bà Tymoshenko đã bị kết án 7 năm tù về các tội danh lạm dụng quyền lực, trong một phiên tòa mà nữ chính trị gia này khẳng định là mang động cơ chính trị.

Trong nhiệm kỳ tổng thống, ông Yanukovych đã đưa Ukraine tiến gần tới một mối quan hệ thân thiết hơn với EU.

Nhưng sau đó, chỉ ít ngày trước khi thỏa thuận với EU được ký kết, ông đã đột ngột từ chối hiệp ước liên kết với EU vào tháng 11/2013.

Các cuộc biểu tình đường phố, vốn là những cuộc biểu tình lớn nhất kể từ thời "Cách mạng Cam" năm 2004, đã nổ ra và tiếp diễn suốt 3 tháng, đi tới giai đoạn đỉnh điểm đẫm máu là từ 18-22/2.

Sau khi tổng thống bị lật đổ phải chạy trốn, bà Tymoshenko đã được phóng thích khỏi nhà tù.

Không rõ ông Yanukovych chạy trốn ra sao nhưng rõ ràng là tổng thống bị phế truất đã từ dỏ dinh thự riêng tư ở ngoại ô Kiev một cách vội vàng.

Chỉ trong vòng vài giờ sau khi rời khỏi Kiev, người Ukraine đã có thể tận mắt chứng kiến dinh thự sang trọng như cung điện của ông Yanukovych, nằm trong khuôn viên rộng tới 140 héc-ta.

Dinh thự, có cả nhà tắm hơi và vườn bách thú riêng, đối lập hoàn toàn với cuộc sống khó khăn của nhiều người Ukraine.

Hàng trăm tài liệu cũng đã được tìm thấy trên một con sông gần đó, tiết lộ các khoản chi tiêu xa xỉ và có thể là cả sự tham nhũng của ông Yanukovych.

Ảnh hưởng của Nga

Ông Yanukovych và Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Nhưng do tình hình tài chính của Ukraine luôn trong tình trạng eo hẹp, ông Yanukovych cho rằng quan hệ thương mại tự do với EU có thể làm tổn hại tới thương mại hiện thời giữa Ukraine với Nga. EU đã từ chối yêu cầu của ông về một khoản đền bù đáng kể.

Do nhiệm kỳ tổng thống của ông Yanukovych kết thúc trong sự căm ghét và ông bị các cấp dưới ruồng bỏ, 2 con trai đã đi cùng khi ông chạy trốn. Ông Yanukovych cuối cùng đã chạy sang Nga.

Vào ngày 28/2, trong cuộc họp báo đầu tiên tại thành phố sau of Rostov-on-Don ở miền nam nước Nga sau khi rời Ukraine, ông Yanukovych đã phản đối mọi sự can thiệp quân sự hoặc sự chia cắt đất nước trong tương lai.

Ông Yanukovych nhấn mạnh ông phải rời Kiev vì lo cho tính mạng và sẽ không trở về nước cho tới khi sự an toàn của bản thân và gia đình được đảm bảo.