Bước chuyển mình bất ngờ của sân bay nhỏ ở Ba Lan do chiến sự Ukraine

Adam Hamryszczak nhận ra có điều gì đó nghiêm trọng đang xảy ra khi binh sĩ Mỹ bắt đầu xuất hiện tại văn phòng của ông. 

Đó là vào tháng 1/2022, một tháng trước khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, và ông khi đó là người đứng đầu Rzeszow-Jasionka, một sân bay nhỏ ở thị trấn ít người ở tại đông nam Ba Lan.

Đây chỉ là sân bay bận rộn thứ 8 ở Ba Lan, đã phục vụ khoảng 730.000 hành khách vào năm 2022. Trong khi đó, sân bay JFK của New York, Mỹ đã phục vụ hơn 4 triệu hành khách chỉ trong tháng 1/2023. Nhưng sân bay bình thường nhỏ bé này, nơi thường phục vụ khách du lịch Ba Lan đến thủ đô Warsaw, hoặc các nước bao gồm Italy và Croatia, đang trở nên phi thường.

Ukraine là vùng cấm bay kể từ khi chiến sự nổ ra. Vì vậy, do vị trí của Rzeszow-Jasionka chỉ cách Ukraine 80km tính từ biên giới của Ba Lan -  và NATO, nên mọi người muốn đi đến Ukraine bằng đường hàng không đều phải đi qua sân bay nhỏ này.

Giờ đây, sân bay này là trung tâm cung cấp vũ khí hạng nặng, viện trợ quốc tế và những hành khách nổi tiếng như Tổng thống Mỹ Joe Biden, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky... trong khi vẫn phục vụ những hành khách thường xuyên và cả việc vận chuyển tên lửa, binh sĩ, người tị nạn, và các đội sơ tán y tế đi và đến Ukraine.

"Chúng tôi chỉ ngủ vài tiếng mỗi đêm"

Chiến sự Ukraine đẩy nhân viên sân bay Rzeszow-Jasionka vào một thực tế mới ngay khi nó bùng nổ vào tháng 2/2022. Hồi tháng 12 năm ngoái, ông Hamryszczak cho biết, họ làm việc thực sự rất căng thẳng. "Tôi nhận ra sẽ phải đối mặt thử thách lớn ở phía trước và không thể để xảy ra bất kỳ sai lầm nào", ông nói.

Đợt lính Mỹ đầu tiên đến sân bay vào ngày 5/2/2022. Họ nằm trong số 1.700 binh sĩ - chủ yếu là lính dù - được triển khai để đảm bảo an ninh ở Ba Lan, khi Nga tập trung quân dọc biên giới Ukraine. Họ vẫn còn ở đó cho đến nay.

"Chúng tôi chỉ ngủ vài tiếng mỗi đêm", ông Hamryszczak nói, và giải thích về quá trình chuyển đổi khi các nhân viên của ông vẫn đang chạy đua sắp xếp phương tiện vận chuyển hàng hóa quân sự và sơ tán y tế trong khi vẫn duy trì luồng khách du lịch bình thường trên các hãng hàng không giá rẻ ở châu Âu như Ryanair.

Sân bay phải thuê thêm nhân viên từ Sân bay Quốc tế Lviv Danylo Halytskyi ở Ukraine, vốn đã bị đóng cửa kể từ khi Kiev đóng cửa không phận.

Ông Hamryszczak cho biết bản thân phải đối mặt với "vô số" thách thức, bao gồm cả việc thực hiện các thỏa thuận phức tạp với các nhà lãnh đạo thế giới và chào đón giới truyền thông thế giới. "Họ chắc chắn không dạy về điều này trong các chương trình thạc sĩ quản trị kinh doanh (MBA)", ông nói đùa.

Mỹ đã gửi 2 hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot, được coi là một trong những hệ thống phòng thủ tốt nhất thế giới, đến Rzeszow-Jasionka vào tháng 3/2022 để giúp chống lại bất kỳ mối đe dọa nào đối với các nước NATO, theo Bộ Tư lệnh châu Âu của Mỹ.

Theo Konrad Fijołek, Thị trưởng thành phố Rzeszow, sân bay Rzeszow-Jasionka giờ đây thậm chí đã trở thành một điểm thu hút khách du lịch. "Chúng tôi thường nói đùa rằng đó là điểm thu hút chính của chúng tôi", Thị trưởng nói.

Ông cho biết, chính sự nổi bật của sân bay đã đưa thành phố Rzeszow lên bản đồ trung tâm của châu Âu. "Thành phố của chúng tôi từng nằm ở ngoại ô Ba Lan và ngoại ô châu Âu. Bây giờ, tôi nói với các vị khách của mình: Chào mừng đến với trung tâm châu Âu".

Những vị khách VIP 

Máy bay chở Tổng thống Mỹ Joe Biden hạ cánh lần đầu tiên tại sân bay Rzeszow-Jasionka vào ngày 25/3/2022.

"Không lực Một (Air Force One) là chiếc máy bay nổi tiếng nhất từng đến sân bay của chúng tôi", ông Hamryszczak nói, và cho biết việc tiến hành kiểm tra an ninh tuyệt đối đã diễn ra vài ngày trước khi ông Biden đến đây.

Và trong lần thứ hai ông Biden hạ cánh xuống sân bay để có chuyến thăm bất ngờ bằng tàu hỏa đến Ukraine hồi tháng 2, mọi công tác đảm bảo an ninh được tiến hành tuyệt đối bí mật.

Vị thế trọng tâm của thành phố này cũng đã giúp thúc đẩy các doanh nghiệp địa phương. Mọi người quay cảnh Tổng thống Biden đang ăn pizza tại Pizzeria Gusto, một nhà hàng pizza cách sân bay 10 phút lái xe, trong khi thăm quân đội tại Rzeszow-Jasionka.

Cùng thời điểm diễn ra chuyến thăm của Tổng thống Biden, nam diễn viên nổi tiếng Sean Penn cũng đã đến Rzeszow-Jasionka để quảng bá cho công việc hỗ trợ người tị nạn từ Ukraine của Quỹ CORE Foundation. 

Tổng thống Zelensky của Ukraine cũng đã xuống sân bay này vào tháng 12/2022 trên đường đến Mỹ. "Tôi chắc rằng một ngày nào đó hầu hết nhân viên sẽ kể cho cháu của họ về những chuyến thăm này", ông Hamryszczak nói.

Rzeszow-Jasionka cũng đã trở thành trung tâm cho tị nạn hoặc du lịch nước ngoài của người Ukraine. Tại một thời điểm, ít nhất 1/3 cư dân của Rzeszow đến từ Ukraine.

Trung tâm sơ tán y tế

Rzeszow-Jasionka còn đã đóng một vai trò quan trọng trong việc sơ tán y tế khẩn cấp khỏi Ukraine.

Ông Adam Szyszka là quản lý trung tâm Medevac địa phương, nơi cung cấp chỗ ở và chăm sóc cho những người bị thương trong chiến tranh trước khi nhân viên đưa họ đến các trung tâm y tế chuyên khoa trên khắp châu Âu.

Bệnh nhân ung thư từ Ukraine đã chuyển qua sân bay này khi đi điều trị ở nước ngoài vì chiến tranh khiến nhiều bệnh viện của đất nước bị hư hại hoặc đối mặt với tình trạng mất điện.

Ngay cả khi chiến tranh đang hoành hành ngay bên cạnh, ông Hamryszczak vẫn háo hức tiếp tục chào đón hành khách đến với Rzeszow-Jasionka. Nhiệm vụ của ông dường như rất hiệu quả: sân bay đã chào đón số lượng hành khách kỷ lục 97.000 người vào tháng 7/2022.

Ban đầu, việc nhìn thấy dòng người tị nạn, binh sĩ và hệ thống tên lửa đến sân bay này là một cú sốc, nhưng giờ nó là một phần trong hoạt động hàng ngày của Rzeszow-Jasionka. "Lịch sử hiện đại, ở một mức độ nào đó, đang được viết ra trước mắt chúng ta", ông Hamryszczak nói.