"Bà đầm thép" Pelosi đề nghị tước quyền kích hoạt hạt nhân của ông Trump

Theo Politico, trong thư gửi các đồng nghiệp ngày 8/1, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi cho biết, bà đã gọi điện cho Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mark Milley bàn về Tổng thống Donald Trump và mã hạt nhân.

"Sáng nay tôi đã nói chuyện với Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mark Milley để thảo luận các biện pháp phòng ngừa hiện có nhằm ngăn chặn một tổng thống bất ổn gây ra các hành động thù địch quân sự hoặc tiếp cận các mã phóng hạt nhân và ra lệnh tấn công hạt nhân. Tình hình hiện nay của Tổng thống không thể nguy hiểm hơn, chúng ta cần làm mọi cách để bảo vệ người dân Mỹ khỏi sự tấn công vào đất nước và nền dân chủ", bà Pelosi viết.

Ở Mỹ, tổng thống cũng đồng thời là tổng tư lệnh quân đội, người có quyền điều hành và kiểm soát kho hạt nhân quốc gia. Quyền lực này được hình thức hóa bằng "vali hạt nhân" - vật luôn đi cùng tổng thống Mỹ như hình với bóng kể từ thời điểm nhậm chức.

Vali nhân hay còn gọi là Quả bóng hạt nhân (Nuclear Football) bắt đầu xuất hiện trong nhiệm kỳ của Tổng thống John Kennedy sau khi sự kiện khủng hoảng tên lửa Cuba diễn ra vào năm 1962. Sau sự kiện này, các quan chức hàng đầu của quân đội Mỹ nhanh chóng nhận ra rằng, tổng thống Mỹ cần phải dễ dàng tiếp cận được với các bản kế hoạch chiến tranh hạt nhân.

Qua các năm, chiếc vali đã trở thành biểu tượng của sức mạnh quân sự của nước Mỹ cũng như trách nhiệm khổng lồ mà vị tổng thống của nước này lúc nào cũng cần mang bên mình.

Chiếc vali này cùng với một thẻ nhẹ dùng để xác định danh tính tổng thống và mật mã để kích hoạt hạt nhân, cho phép tổng thống Mỹ có thể tiếp cận trong trường hợp khẩn cấp dù đang ở bất cứ đâu, vào thời điểm nào.

Theo đúng nghi thức, vào ngày 20/1/2021, sau khi Tổng thống đắc cử Joe Biden nhậm chức, ông Trump sẽ phải bàn giao lại vali và thẻ hạt nhân cho người kế nhiệm. Tuy nhiên, giới chức Mỹ lo ngại trong gần 2 tuần từ nay đến thời điểm đó, ông Trump có thể đưa ra quyết định tấn công hạt nhân nguy hiểm. Hơn nữa, ông Trump hôm qua cũng tuyên bố không dự lễ nhậm chức của ông Biden. Theo các chuyên gia, trong trường hợp đó, quân đội Mỹ có thể sẽ vô hiệu hóa vali hạt nhân mà ông Trump giữ, và bàn giao cho ông Biden một vali hạt nhân khác.

Stephen Schwartz, một chuyên gia của tạp chí khoa học hạt nhân, cho biết thực tế không chỉ có một vali hạt nhân, mà có tới ít nhất 3 chiếc, trong đó một chiếc cho tổng thống, một cho phó tổng thống và chiếc còn lại cho người chỉ định sống sót.

Đề xuất vô hiệu hóa quyền tiếp cận mã hạt nhân của ông Trump được "bà đầm thép" Pelosi đưa ra trong bối cảnh các thành viên đảng Dân chủ của bà đang thảo luận kế hoạch bỏ phiếu luận tội ông Trump vào tuần tới nếu Phó tổng thống Mike Pence từ chối phương án phế truất người đứng đầu chính phủ.