Australia ra luật có thể "chặn đứng" Vành đai Con đường của Trung Quốc

Trung Quốc đã kêu gọi Australia không phân biệt đối xử với Sáng kiến Vành đai, Con đường của Bắc Kinh, sau khi bộ luật mới của Australia đặt các thỏa thuận của Trung Quốc với các chính quyền địa phương tại Australia vào tầm kiểm soát của Canberra.

Mối quan hệ căng thẳng giữa Trung Quốc và Australia tiếp tục tăng nhiệt trong tuần này, khi Australia ngày 8/12 thông qua bộ luật cho phép Bộ Ngoại giao nước này hủy bỏ các thỏa thuận được thực hiện giữa các chính quyền địa phương và nước ngoài.

Một biên bản ghi nhớ được ký năm 2018 giữa chính quyền bang Victoria (Australia) và Bắc Kinh có thể sẽ là đối tượng đầu tiên gặp trở ngại khi bộ luật của Australia bắt đầu có hiệu lực vào năm tới.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 9/12 đã lên tiếng bảo vệ Sáng kiến Vành đai, Con đường - kế hoạch đầy tham vọng nhằm phát triển các dự án cơ sở hạ tầng toàn cầu của Bắc Kinh, cũng như thỏa thuận đã ký với bang Victoria.

"Sự hợp tác giữa Trung Quốc và Victoria trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai, Con đường có lợi cho việc thúc đẩy phúc lợi của người dân cả hai bên", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên tuyên bố trong cuộc họp báo.

Ông Triệu nói rằng mặc dù các vấn đề liên quan tới lập pháp là "công việc nội bộ" của Australia, song Trung Quốc hy vọng Australia sẽ hành xử theo cách "khách quan và hợp lý".

"Tôi muốn nhấn mạnh rằng những kết quả hợp tác vốn rất khó khăn mới đạt được giữa Trung Quốc và Australia trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại, nhân quyền và giữa các địa phương trong những năm qua đều vì lợi ích chung của cả hai bên", ông Triệu nói.

Việc Australia thông qua bộ luật mới diễn ra sau một loạt cuộc xung đột giữa Bắc Kinh và Canberra trong nhiều vấn đề khác nhau, như việc Australia "cấm cửa" tập đoàn viễn thông Huawei khổng lồ của Trung Quốc, các lệnh cấm và rào cản của Trung Quốc đối với thực phẩm, rượu và nguyên liệu thô của Australia.

Tuần trước, người phát ngôn Triệu Lập Kiên đã đăng một bức ảnh trên mạng xã hội, mô tả hình ảnh binh sĩ Australia đang cầm dao kề cổ một em nhỏ Afghanistan. Động thái này đã làm dấy lên làn sóng phản đối dữ dội tại Australia. Thủ tướng Australia Scott Morrison tuyên bố vụ việc đã đưa quan hệ với Trung Quốc xuống "mức tồi tệ mới", đồng thời yêu cầu Trung Quốc xin lỗi và tái thiết mối quan hệ.

Tuy nhiên, Thủ hiến bang Victoria, Daniel Andrews, ngày 9/12 cảnh báo rằng việc chính quyền Australia thông qua bộ luật mới nhắm mục tiêu vào Sáng kiến Vành đai, Con đường của Trung Quốc sẽ không giúp hai nước tái thiết mối quan hệ.

Theo James Laurenceson, Giám đốc Viện Quan hệ Australia - Trung Quốc tại Đại học Công nghệ Sydney, động thái của Canberra khi thông qua bộ luật là hệ quả của nhiều năm xung đột.

"Đã có sự thay đổi hoàn toàn ở Australia đối với Sáng kiến Vành đai, Con đường trong những năm qua. Cách đây không lâu, Australia cởi mở hơn trong việc hợp tác", ông Laurenceson nhận định.

Chuyên gia Laurenceson cho rằng lý do dẫn tới sự thay đổi "không chỉ xuất phát từ nhận thức của công chúng Australia về Trung Quốc, mà còn là việc Bắc Kinh ngày càng tăng cường triển khai các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Canberra".

Theo một cuộc thăm dò hồi tháng 10 của Trung tâm Nghiên cứu Pew, 81% người Australia có quan điểm tiêu cực về Trung Quốc trong năm 2020, tăng từ 57% một năm trước đó.

Trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 11/2018 với hãng tin Trung Quốc Caixin, Thủ tướng Morrison cho biết Australia hoan nghênh việc phát triển cơ sở hạ tầng ở châu Á theo Sáng kiến Vành đai, Con đường. Tuy nhiên tới tháng 6 năm nay, ông Morrison nói rằng sáng kiến này không được chính sách đối ngoại của Australia công nhận vì không phù hợp với lợi ích quốc gia của Australia.