Áp lực bủa vây kế hoạch mở chiến dịch phản công của Ukraine

Các lực lượng của Ukraine đã mở chiến dịch phản công đầu tiên từ mùa thu năm 2022 và đạt một số hiệu quả nhưng lại không có nhiều tiến bộ kể từ đó.

Giờ đây, thách thức với họ thậm chí còn lớn hơn bởi vì với tốc độ vận chuyển vũ khí từ phương Tây như hiện tại, năng lực của quân đội Ukraine không được trang bị tốt như những gì mà giới lãnh đạo nước này kỳ vọng.

Mark Kimmitt, một lữ đoàn trưởng đã nghỉ hưu của quân đội Mỹ từng chỉ huy các đơn vị pháo binh, nhận định: "Rủi ro rất cao. Với ít tiến triển trên chiến trường và sự chú ý của thế giới ngày càng giảm, Ukraine phải thoát ra khỏi thế bế tắc hiện tại nếu không sẽ đối mặt với những lời kêu gọi ngừng bắn và đàm phán ngày càng gia tăng".

Nếu quân đội Ukraine có thể phản công hiệu quả thì họ sẽ giành lại thế chủ động, nâng cao tinh thần chiến đấu và giành được thêm sự ủng hộ cũng như hỗ trợ quân sự từ Mỹ và các đồng minh.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và các quan chức khác trong chính quyền đã nói rất nhiều về chiến dịch phản công sắp tới nhằm đẩy quân đội Nga khỏi khoảng 18% diện tích đất nước mà Moscow đang kiểm soát. Tuy nhiên, cho đến nay thì thời gian, địa điểm và hình thức tiến hành chiến dịch vẫn được giữ bí mật, và thậm chí có thể chưa được quyết định.

Theo ông Mykhailo Podolyak, cố vấn Tổng thống Ukraine, cách thức cuộc phản công diễn ra sẽ được xác định bởi 3 yếu tố, gồm số lượng trang thiết bị có sẵn, quân số và mức độ thiệt hại của khí tài Nga. "Mục tiêu chính là phá vỡ phòng tuyến đối phương theo mọi hướng quân đội Ukraine tiến công".

Cựu đại sứ Mỹ tại Nga Alexander Vershbow, hiện là quan chức cấp cao của NATO, cũng cho rằng mọi thứ đều xoay quanh cuộc phản công này. Trong khi các lãnh đạo Ukraine khẳng định mục tiêu họ hướng đến là phá vỡ hệ thống phòng thủ kiên cố của Nga trên diện rộng, giới chức Mỹ vẫn thận trọng đánh giá chiến dịch phản công khó tạo ra thay đổi mang tính quyết định cho Ukraine.

Quân đội Ukraine hiện đối mặt vô số thách thức trong nỗ lực phá vỡ thế bế tắc. Giao tranh kéo dài tại Bakhmut đã làm cạn kiệt nguồn dự trữ đạn dược và gây thương vong nặng nề cho số quân tinh nhuệ vốn được thiết lập chuẩn bị cho chiến dịch phản công.

Trong khi đó, các nhà phân tích quân sự cho rằng, chiến dịch này có thể sẽ diễn ra vào tháng 5 hoặc tháng 6. Các quan chức Ukraine cho biết, cách thức tiến hành chiến dịch phản công diễn ra sẽ được xác định bởi một vài biến số hạn chế.

"Cuộc phản công là một tính toán toán học cụ thể và cách thức tiến hành sẽ được xác định bởi 3 yếu tố: trang thiết bị vũ khí quân sự có sẵn, quân số và sự mức độ thiệt hại của Nga trước một chiến dịch quy mô lớn", ông Mykhailo Podolyak, cố vấn cho Tổng thống Ukraine, cho biết.

"Mục tiêu chính là phá vỡ phòng tuyến đối phương theo mọi hướng quân đội Ukraine tiến công", ông nhấn mạnh.

Nguồn cung cấp thiết bị và quân đội của Ukraine đang được cải thiện khi phương Tây tăng cường chuyển giao thiết bị quân sự và những binh sĩ được đào tạo ở Tây Âu trở về nhà.

Trong những ngày gần đây, Ukraine và các đồng minh đã đăng tải những hình ảnh về xe chiến đấu Bradley mới được chuyển giao từ xe chiến đấu bộ binh AMX-10 của Mỹ và Pháp. Những nước khác đã công bố các cam kết trang bị bổ sung, bao gồm cả xe tăng Leopard do Đức sản xuất cho Ukraine.

Nhưng số lượng vẫn còn thiếu nhiều so với những gì Tổng thống Zelensky và giới chức Ukraine kêu gọi trong nhiều tháng.

Các chiến lược gia cho rằng vì Ukraine sẽ không có một lực lượng vượt trội áp đảo trong việc tấn công các tuyến phòng thủ của Nga, nên có khả năng Kiev sẽ sử dụng sự kết hợp yếu tố bất ngờ, sự phức tạp và tốc độ.

Ông Ben Barry, cựu Chỉ huy một tiểu đoàn bộ binh thiết giáp của Anh hiện đang làm việc tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), cho biết: "Ukraine có nhiều lựa chọn về thời điểm tấn công và cách thức tấn công". Theo ông, Ukraine cũng có thể làm mồi nhử ở chỗ này và tấn công vào chỗ khác, như họ đã làm vào mùa hè năm ngoái khi Kiev nói về một cuộc tấn công vào thành phố Kherson.

"Bất ngờ là yếu tố quan trọng nhất", ông Kimmitt nói thêm. "Điều quan trọng là phải đảm bảo rằng, Nga không thể tập trung một lực lượng phòng thủ mạnh dọc theo đường tấn công, cũng như không thể phản ứng nhanh chóng trước sự xâm nhập của Ukraine".

Trước khi các phương tiện quân sự Ukraine bắt đầu lăn bánh, Kiev sẽ tìm cách phá vỡ và gây bất ổn cho quân phòng thủ Nga trong cái mà các nhà hoạch định gọi là "hoạt động định hình".

Chúng có thể bao gồm các cuộc tấn công tầm xa nhằm vào các cơ sở lắp đặt radar, các khẩu đội phòng không và trung tâm hậu cần, hoặc các chiến thuật nghi binh tiềm tàng để buộc Nga phải chuyển khí tài. Ukraine trong những tuần gần đây cũng đã tăng cường các cuộc tấn công vào các hệ thống radar và tác chiến điện tử của Nga, theo nhóm tình báo nguồn mở của Molfar.

Khi chiến dịch phản công bắt đầu, một câu hỏi ban đầu được đặt ra cho các chỉ huy của Ukraine là tấn công vào đâu. Nga đang cố thủ ở vùng Donbass, miền đông Ukraine, và dọc theo khu vực phía đông nam, nơi có hành lang trên bộ nối với bán đảo Crimea.

Cơ hội thành công của chiến dịch phản kích cũng phụ thuộc lớn vào thông tin tình báo, đặc biệt là từ Mỹ và NATO. Nếu Washington và các đồng minh có thể phát hiện ra những điểm yếu chí mạng trong hệ thống phòng thủ của Moscow, Kiev có thể khai thác chúng nhờ tốc độ và năng lực xuyên phá của các xe tăng do phương Tây viện trợ, giới chuyên gia nhận định.

Các lực lượng Ukraine có thể tổ chức nhiều cuộc tấn công, điều này sẽ mang lại cơ hội lớn hơn để tìm ra điểm yếu trong hệ thống phòng thủ của Nga, nhưng sẽ đòi hỏi sự phối hợp của các lực lượng nhiều hơn so với một cuộc tấn công tập trung, đơn lẻ.

Nga đã có gần 1 năm ở nhiều nơi để đào hào, dựng rào và củng cố hệ thống phòng thủ. Tại các khu vực Ukraine đã mà họ đã kiểm soát từ năm 2014, hệ thống phòng thủ đó thậm chí còn mở rộng hơn.

Ẩn số lớn từ Nga

Một ẩn số lớn là Nga sẽ bảo vệ phòng tuyến của mình như thế nào.

Moscow đã đầu tư nhiều vào các chướng ngại vật và có thể đã sẵn sàng các vị trí khai hỏa an toàn để từ đó tấn công các lực lượng Ukraine, nhưng hiện chưa rõ quyết tâm và mức độ tinh nhuệ của lực lượng phòng thủ tại đó.

Scott Boston, nhà phân tích quốc phòng cấp cao tại Rand Corp trụ sở tại Mỹ, cho rằng chướng ngại vật không thể cản trở đối phương nếu binh sĩ không bám trụ để yểm trợ bằng hỏa lực. Ông cũng lưu ý, sau lệnh động viên một phần, Nga hiện có số binh sĩ tại Ukraine lớn hơn nhiều so với thất bại ở Kharkov hồi cuối năm ngoái.

"Ở Kharkov, quân đội Nga không có đủ lực lượng bảo vệ phòng tuyến và điều đó đã trở thành thói quen khiến họ thất thủ. Bây giờ, họ có thể không phải là đội quân được huấn luyện tốt nhất, nhưng quân số đông đảo hơn", ông đánh giá.

Kiev cũng có khả năng sẽ phải giữ lại số lượng đáng kể lực lượng dự bị để củng cố một lỗ hổng hoặc đẩy lùi một cuộc phản công của Nga.

Cách Ukraine phối hợp các chiến thuật địa phương để đạt được chiến lược tấn công các lực lượng Nga là một công việc tổ chức phức tạp được gọi là "nghệ thuật tác chiến". Các đồng minh phương Tây của Ukraine đã và đang huấn luyện quân đội và chỉ huy Ukraine nhằm giúp Kiev đánh bại các lực lượng Nga.

Sự linh hoạt và phối hợp trên chiến trường cũng sẽ rất quan trọng vì bất kỳ thành công ban đầu nào của Ukraine cũng cần phải được tiến hành nhanh chóng, trước khi Nga kịp phản ứng và giới hạn hậu cần của chính Ukraine cản trở tiến trình này.