Nguy cơ đột tử vì nhồi máu cơ tim, cần làm gì khi mang gene dễ mắc bệnh?

Bệnh động mạch vành hiện là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới và cũng là gánh nặng y tế ngày càng gia tăng tại Việt Nam. Sự già hóa dân số cùng các yếu tố nguy cơ tim mạch kinh điển là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh mạch vành.

Tuy nhiên, sự thay đổi nhanh chóng của lối sống, quá trình đô thị hóa, đã khiến bệnh lý này không ngừng gia tăng và trẻ hóa rõ rệt.

"Mỗi tuần, Bệnh viện Nguyễn Trãi đều tiếp nhận không ít ca nhồi máu cơ tim, trong đó có khoảng 1-2 ca thuộc độ tuổi rất trẻ, thậm chí có trường hợp mới ngoài 20, hoàn toàn khỏe mạnh, không có bệnh nền.

Trước đây, căn bệnh này được xem là 'bệnh người già'. Tuy nhiên, những trường hợp gần đây là bằng chứng rõ ràng nhất cho thấy bệnh mạch vành không còn dành cho người lớn tuổi", TS.BS Nguyễn Văn Sĩ, Phó trưởng khoa Tim mạch 1, Bệnh viện Nguyễn Trãi, giảng viên chính Đại học Y Dược TPHCM, chia sẻ với Dân trí bên lề Hội nghị Quốc tế Tim mạch do Bệnh viện Nguyễn Trãi tổ chức vừa qua.

Căn bệnh nguy hiểm tấn công người trẻ

Bệnh mạch vành là tình trạng xơ vữa xảy ra ở động mạch nuôi tim. Với hơn 20,5 triệu ca tử vong mỗi năm, đây là nguyên nhân gây chết người hàng đầu thế giới.

Ở bệnh nhân mắc bệnh mạch vành, khi mảng xơ vữa vỡ đột ngột, cục máu đông hình thành chỉ trong vài phút, làm tắc nghẽn hoàn toàn một nhánh động mạch vành quan trọng, gây ra cơn nhồi máu cơ tim. Điều này có thể gây ngừng tim và tử vong ngay lập tức. Đây cũng chính là nguyên nhân phổ biến nhất gây đột tử hiện nay.

Theo bác sĩ Sĩ, chỉ 10-15 năm trước, bệnh mạch vành thường gặp ở người trên 50 tuổi. Ngày nay, độ tuổi trung bình đã giảm xuống dưới 40, thậm chí dưới 30.

Xu hướng trẻ hóa của căn bệnh này chủ yếu đến từ lối sống hiện đại với áp lực công việc kéo dài, thói quen ít vận động gây ra tình trạng thừa cân - béo phì. Thói quen ăn uống thừa chất béo xấu và đường, hút thuốc lá, sử dụng rượu bia cũng khiến mảng xơ vữa hình thành sớm hơn.

Đồng thời, nhiều nghiên cứu cũng cho thấy, người Đông Á và Đông Nam Á có xu hướng mang gene dễ hình thành mảng xơ vữa gây bệnh mạch vành. Đây là nguyên nhân của một số trường hợp phát hiện mắc bệnh tim dù có thể trạng cân đối, có thói quen sống lành mạnh.

Làm gì khi mang gene mắc bệnh tim mạch?

Theo TS.BS Nguyễn Văn Sĩ, để phòng bệnh tim mạch, người dân cần hạn chế sử dụng chất kích thích (rượu, bia, thuốc lá), tập thể dục ít nhất 30 phút/ngày, ăn uống lành mạnh, hạn chế đồ chiên xào, nước ngọt, thức ăn nhanh, giữ cân nặng hợp lý, kiểm soát huyết áp, đường huyết, mỡ máu, giảm stress và ngủ đủ.

Đối với người mang gene nguy cơ cao, điều này cần được đặc biệt chú trọng. Hiện nay, y khoa đã có xét nghiệm đánh giá nguy cơ di truyền dựa trên điểm nguy cơ đa gene để dự phòng bệnh mạch vành.

Theo bác sĩ, một trong những điểm mới và quan trọng nhất trong chiến lược dự phòng hiện nay là việc xem xét yếu tố gene. Mặc dù gene là yếu tố không thể thay đổi, nhưng việc biết sớm nguy cơ di truyền lại là động lực để kiểm soát những yếu tố nguy cơ tim mạch có thể điều chỉnh khác.

"Điều quan trọng của việc đánh giá nguy cơ di truyền là để người bệnh biết sớm nguy cơ, từ đó điều chỉnh lối sống, tránh cộng dồn các yếu tố gây bệnh", bác sĩ Sĩ nhấn mạnh.

Ngoài khuyến cáo nêu trên, người bệnh cần tầm soát định kỳ chặt chẽ. Khi có bất kỳ yếu tố nguy cơ nào xuất hiện (tăng huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu…), mọi người cần điều trị sớm để đạt mục tiêu và theo dõi thường xuyên.

Người dân cũng cần đặc biệt lưu ý dấu hiệu của nhồi máu cơ tim cấp là đau ngực nhiều, kéo dài trên 15 phút và không giảm khi nghỉ ngơi. Đây là dấu hiệu cảnh báo cần phải nhập viện ngay lập tức để được chẩn đoán kịp thời, tăng cơ hội sống sót.