Nguy cơ cúm A/H7N9 xâm nhập vào Việt Nam

(Dân trí) - Có ít nhất 3 ca nhiễm cúm A/H7N9 trên người ở tỉnh Quảng Tây (TQ) giáp với 4 tỉnh biên giới phía Bắc của Việt Nam, và Malaysia cũng đã ghi nhận một bệnh nhân bị nhiễm chủng cúm này nên nguy cơ vi rút cúm này xâm nhập vào nước ta là rất cao.

Tổ chức Nông lương của Liên hợp Quốc (FAO) nhận định Việt Nam, Lào và Myanmar là những nước có nguy cơ cao lây nhiễm vi rút cúm A/H7N9 từ Trung Quốc. Vì vậy, cần thiết phải xây dựng kế hoạch chủ động nhằm phát hiện và ứng phó với vi rút cúm A/H7N9 trên gia cầm và trên người tại Việt Nam.

Nhằm lên kế hoạch hành động để ngăn chặn vi rút A/H7N9 xâm nhập vào nước ta, Bộ NN&PTNT đã chủ trì một cuộc họp khẩn cấp về công tác phòng chống cúm gia cầm vào chiều nay, 13/2, tại Hà Nội. Cuộc họp có sự tham gia của đại diện từ nhiều bộ, ngành như: Bộ Y tế, Bộ Công thương, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ GTVT, Bộ Tài chính, Bộ KHĐT, Bộ Ngoại giao, Hội Nông dân và Văn phòng Chính phủ,…cũng như đại diện từ các tổ chức quốc tế như WHO, FAO và USAID…

Nghiêm cấm vận chuyển, buôn bán các gà loại thải từ Trung Quốc vào Việt Nam
Nghiêm cấm vận chuyển, buôn bán các gà loại thải từ Trung Quốc vào Việt Nam

Theo đại diện của Cục Thú y (Bộ NN&PTNT), vi rút cúm A/H7N9 được phát hiện lần đầu tiên ở Trung Quốc vào tháng 3/2013 tại Thượng Hải. Tính đến tháng 02/2014, TQ đã ghi nhận 308 ca bệnh, trong đó có 73 ca tử vong. Hiện nay, vi rút này đã được phát hiện trên cả gia cầm và trên người tại tỉnh Quảng Tây (TQ) giáp với 4 tỉnh biên giới phía Bắc của Việt Nam, nhưng chưa phát hiện thấy trên gia cầm và trên người ở nước ta.

Tuy nhiên, các hoạt động buôn bán trái phép các loại gà loại thải từ Trung Quốc qua biên giới vẫn còn diễn biến phức tạp nên nguy cơ vi rút cúm A/H7N9 xâm nhập vào Việt Nam là rất cao.

Nhằm ngăn chặn vi rút này xâm nhập vào nước ta bằng mọi cách, Bộ NN&PTNT đã đề ra kế hoạch hành động bao gồm các biện pháp làm cơ sở cho các bộ, ngành liên quan và địa phương triển khai thực hiện. Các biện pháp cụ thể này về cơ bản tương tự như các biện pháp áp dụng với ổ dịch cúm gia cầm A/H5N1 hiện nay và được xây dựng dựa trên 4 tình huống:

Tình huống 1: Chưa phát hiện vi rút cúm A/H7N9 trên gia cầm, môi trường và trên người;

Tình hưống 2: Chưa phát hiện vi rút cúm A/H7N9 trên gia cầm và môi trường nhưng có người mắc bệnh;

Tình huống 3: Phát hiện vi rút cúm A/H7N9 trên gia cầm hoặc môi trường, nhưng chưa có người mắc bệnh;

Tình huống 4: Phát hiện vi rút cúm A/H7N9 trên gia cầm hoặc môi trường và có người mắc bệnh.

“Cần tập trung nỗ lực thực hiện kịch bản cho tình huống 1 vì hiện nay ở Việt Nam chưa phát hiện vi rút A/H7N9. Cần cố gắng bằng mọi cách không cho vi rút này xâm nhập vào nước ta,” Bộ trưởng NN&PTNT Cao Đức Phát nhấn mạnh.

Theo kế hoạch hành động, hàng hoạt các biện pháp sẽ được triển khai đồng bộ từ cấp trung ương đến địa phương bao gồm: tuyên truyền để người dân nâng cao ý thức phòng chống dịch bệnh; nghiêm cấm tất cả các loại gia cẩm và sản phẩm gia cầm nhập lậu qua biên giới; tập trung triển khai lấy mẫu xét nghiệm trên gia cầm; định kỳ đóng cửa các chợ buôn bán gia cầm để vệ sinh, khử trùng, tiêu độc; huy động sự hỗ trợ của các nước, tổ chức quốc tế về chuyên gia cũng như trang thiết bị, kinh phí phòng và chống dịch…

Chỉ phát hiện bằng cách lấy mẫu xét nghiệm

Vi rút cúm A/H7N9 được xác định có nguồn gốc từ gia cầm nhưng chưa gây bệnh lâm sàng cho gia cầm; vi rút lây truyền từ gia cầm sang người, gây bệnh cho người và tỷ lệ tử vong rất cao. Vì vậy phương pháp duy nhất để phát hiện ra bệnh này là lấy mẫu xét nghiệm xác định gia cầm mang trùng.

Vi rút cúm A/H7N9 được tái tổ hợp theo kiểu lấy 06 gien nội của vi rút cúm H9N2 lưu hành gần đây trong gia cầm ở Trung Quốc. Riêng nguồn gốc 02 gien ngoài H7 và N9 vẫn chưa được xác định rõ nhưng có mối liên hệ gần với gien H7 trên vịt và gien N9 trên các loài chim hoang dã. Vi rút cúm H10N9 phân lập được trong gia cầm ở tỉnh Giang Tô có gien N tương tự như gien N tìm thấy trong vi rút cúm A/H7N9.

Vi rút A/H7N9 có phương thức tồn tại và lây truyền giống vi rút cúm A/H5N1 là thường được phát hiện tại những nơi tập trung gia cầm bao gồm cả chợ bán gia cầm sống có phương thức quản lý kém.

Vi rút A/H7N9 cũng có phương thức tồn tại và lây truyền giống vi rút cúm A/H9N2 là: Đường bài thải vi rút chính là thông qua đường vùng hầu họng; vi rút có bộ gen nội của vi rút cúm A/H9N2, có điểm thụ cảm liên kết đặc trưng như vi rút cúm A/H9N2 ở gia cầm tại Trung Quốc. Điều này cho thấy nó có thể có nhiều đặct ính tương tự như loại vi rút cúm A/H9N2, nguy cơ nó có thể lan rộng trong gia cầm ở Trung Quốc trong tương lai.

Hiện nay, tại chợ gia cầm ở Trung Quốc, tỷ lệ mẫu gà phát hiện dương tính với vi rút cúm A/H7N9 nhiều hơn các loài khác, đồng thời nhiều mẫu môi trường cũng phát hiện thấy vi rút A/H7N9. Ngoài ra một lượng nhỏ mẫu vịt, chim bồ câu tại chợ gia cầm Trung Quốc cũng cho kết quả dương tính. Chưa phát hiện trang trại gia cầm dương tính với cúm A/H7N9.

Thảo Nguyên