Máy siêu âm, CT..."đắp chiếu", BV tuyến cuối phải chuyển bệnh nhân

Chiều 23/2, TS.BS Nguyễn Tri Thức, Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy (TPHCM) cho phóng viên Dân trí biết, bệnh viện vừa gửi báo cáo đến lãnh đạo Bộ Y tế và Vụ Pháp chế về việc đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết số 144 của Chính Phủ, cũng như những khó khăn vướng mắc trong công tác mua sắm tại nơi này thời gian qua.

Bệnh nhân phải sang nơi khác siêu âm, chụp CT

Về quản lý trang thiết bị y tế, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết đã được quy định tại các Điều 43, 44, 45 Nghị định 98 năm 2021 của Chính phủ. Tuy nhiên thực tế, việc kê khai và công khai giá trang thiết bị y tế chưa thực hiện đầy đủ chi tiết cấu hình tính năng, giá kê khai của trang thiết bị y tế chưa được kiểm soát. Có tình trạng giá kê khai cao hơn rất nhiều so với giá bán thực tế.

Kế đến, việc sửa chữa, bảo trì, linh kiện thay thế trang thiết bị y tế chưa có qui định cụ thể, dẫn đến bệnh viện không xác định được giá gói thầu để mua sắm sửa chữa.

Thực tế từ ngày 1/1/2022 khi Nghị định 98 có hiệu lực thi hành đến nay, việc thu thập đầy đủ các báo giá cũng như tham khảo giá kê khai, công khai trên cổng thông tin gặp rất nhiều khó khăn. Hầu hết trang thiết bị y tế kỹ thuật cao như máy chụp cắt lớp vi tính (CT scanner), máy chụp cộng hưởng từ (MRI), máy siêu âm màu… đều không có đủ 3 báo giá theo quy định để thực hiện đấu thầu mua sắm mới trang thiết bị y tế cũng như sửa chữa bảo trì.

Điều này ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến chất lượng khám chữa bệnh. Bệnh viện thường xuyên trong trạng thái thiếu trang thiết bị y tế, thiết bị hư hỏng không sửa chữa được phải chuyển bệnh nhân đến cơ sở khác thực hiện, gây rất nhiều khó khăn, phiền toái cho người bệnh.

Đối với số lưu hành, giấy phép nhập khẩu trang thiết bị y tế, hiện nay hầu hết không còn hiệu lực, ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác điều trị. Các nhà thầu không thể nhập khẩu được trang thiết bị y tế để cung ứng cho bệnh viện, đặc biệt là hóa chất xét nghiệm máu, xét nghiệm chẩn đoán nhồi máu cơ tim…

Do đó, bệnh viện kiến nghị lãnh đạo Bộ Y tế chỉ đạo các Vụ, Cục khẩn trương thực hiện sửa đổi, bổ sung Nghị định 98 để giải quyết các vướng mắc, khó khăn hiện nay.

Thứ nhất, quản lý giá trang thiết bị y tế phải đảm bảo tính công khai khách quan với giá trị thực của thiết bị, phải có cơ quan kiểm soát và chịu trách nhiệm việc kê khai và công khai giá.

Thứ hai, khẩn trương cấp mới, cấp lại, gia hạn số lưu hành, giấy phép nhập khẩu để nhanh chóng có vật tư y tế, hóa chất phục vụ điều trị người bệnh.

Thứ ba, về lâu dài cần thiết xây dựng luật đấu thầu riêng cho ngành y tế, hoặc bổ sung chương đấu thầu cho ngành y tế trong luật đấu thầu.

Quy định chưa rõ ràng trong quản lý thuốc

Về quản lý thuốc, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, việc xây dựng và phê duyệt dự toán mua sắm có quy định tại thông tư 68 năm 2022 do Bộ Tài chính ban hành. Tuy nhiên, "cơ quan có thẩm quyền phê duyệt" dự toán mua sắm lại chưa rõ ràng là đơn vị nào, khiến bệnh viện lúng túng.

Thứ hai, hiện nay chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể việc xây dựng dự toán mua sắm chi tiết cho từng hàng hóa, dự toán bình quân của các nhóm kỹ thuật hay dự toán tổng kinh phí được phân bổ trong năm, và cũng chưa có căn cứ xây dựng giá dự toán.

Bệnh viện kiến nghị, việc xây dựng và phê duyệt dự toán mua sắm cần được quy định, hướng dẫn cụ thể bằng các thông tư của các Bộ ngành liên quan. Trong thời gian chờ đợi, bệnh viện xin được bổ sung theo Nghị quyết 144 về "cho phép dự toán mua sắm hàng năm được xác định trên tổng kinh phí phân bổ trong năm".

Nguy cơ ngưng hoạt động 

Đại diện Bệnh viện Chợ Rẫy khẳng định, "giá gói thầu" là vấn đề mà nơi này gặp nhiều khó khăn nhất. Hiện nay, xây dựng giá gói thầu mua sắm thường xuyên có 2 thông tư hướng dẫn, là thông tư 15/2019 của Bộ Y tế và thông tư 68/2022 của Bộ Tài chính.

Theo thông tư 68, giá thị trường được tham khảo từ ít nhất 3 báo giá của các nhà cung cấp khác nhau trên địa bàn tại thời điểm gần nhất. Trường hợp không đủ 3 nhà cung cấp trên địa bàn có thể tham khảo trên địa bàn khác hoặc từ các nguồn thông tin do cơ quan có thẩm quyền, tổ chức có tư cách pháp nhân được thành lập theo quy định của pháp luật Việt Nam.

Nhưng trong thực tế, có rất nhiều mặt hàng hóa chất và vật tư y tế tiêu hao thiết yếu, quá trình triển khai xây dựng giá gói thầu, bệnh viện không thể nhận được đầy đủ 3 báo giá trên địa bàn, và cũng không thu thập được báo giá trên địa bàn khác.

Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy chia sẻ, nếu tiếp tục chờ đợi 3 báo giá thì không thể xây dựng được giá gói thầu. Từ đó, chắc chắn bệnh viện sẽ tạm ngưng hoạt động vì không đủ hóa chất để xác định chẩn đoán và không đủ vật tư y tế tiêu hao điều trị cho người bệnh.

Do đó, bệnh viện kiến nghị Bộ Y tế cùng các Bộ ngành khẩn trương điểu chỉnh bổ sung các quy định xây dựng giá gói thầu riêng cho ngành y tế, đặc biệt là mua sắm trang thiết bị y tế.

Hoang mang vì… các công văn hướng dẫn

Theo Bệnh viện Chợ Rẫy, từ lâu các cơ sở y tế công lập không được đầu tư mới đầy đủ thiết bị y tế hiện đại. Trong khi đó, các thiết bị do những đơn vị trúng thầu vật tư, hóa chất đặt là những hệ thống mới, luôn được cập nhật, bảo trì, đào tạo và không tính phí, mang nhiều lợi ích trong khám chữa bệnh.

Bên cạnh đó, hầu hết các máy xét nghiệm hiện đại đều sử dụng hóa chất "đóng", nên nếu mua máy mới, bệnh viện phải đấu thầu mua sắm đúng loại hóa chất tương thích. Như vậy, gây lãng phí ngân sách Nhà nước.

Tại khoản 4, Nghị quyết 144 năm 2022 của Chính phủ đã quy định rõ cho phép tiếp tục thanh toán chi phí khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế của các dịch vụ kỹ thuật bằng máy đặt, máy mượn sau khi trúng thầu vật tư, hóa chất.

Tuy nhiên đến ngày 7/2 và 13/2, Bộ Y tế và Bảo hiểm xã hội TPHCM đã ban hành các công văn hướng dẫn thực hiện Nghị quyết 144, trong đó có nội dung được hiểu rằng chỉ thanh toán dịch vụ kỹ thuật cho các hợp đồng thầu hóa chất trước ngày 5/11/2022 theo thời hạn hợp đồng hoặc không quá ngày 5/11/2023. Các hợp đồng hóa chất mới ký sau ngày 5/11/2022 chưa có hướng dẫn rõ ràng, gây hoang mang cho các bệnh viện.

Do đó, Bệnh viện Chợ Rẫy khẩn thiết đề nghị Bộ Y tế nhanh chóng làm rõ và hướng dẫn thực hiện việc thanh toán bảo hiểm cho các dịch vụ kỹ thuật thực hiện bằng máy mượn máy đặt có hợp đồng sau ngày 5 tháng 11 năm 2022.