Bệnh nhân ung thư cần lưu ý gì khi tiêm vaccine phòng Covid-19?

Tùy thuộc vào sự cấp phép sử dụng vaccine khác nhau ở từng quốc gia, các vaccine đã được khuyến cáo sử dụng trên đối tượng bệnh nhân ung thư, bao gồm: Pfizer-BioNTech, Moderna, Johnson & Johnson, AstraZeneca và Novavax. 

Theo khuyến nghị của Mạng lưới Ung thư toàn diện Quốc Gia Hoa Kỳ (NCCN), tất cả bệnh nhân đang mắc ung thư và những người đang điều trị nên được tiêm phòng bằng bất kỳ loại vaccine nào đã được FDA cho phép sử dụng. Việc tiêm vaccine được khuyến khích ở tất cả bệnh nhân ung thư đang điều trị tích cực bao gồm cả những bệnh nhân đang hóa trị liệu, điều trị đích, điều trị miễn dịch hay xạ trị.

Tuy nhiên, bệnh nhân cần trao đổi với bác sĩ điều trị về thời điểm tiêm phù hợp. Ở những bệnh nhân cấy ghép tế bào tạo máu hoặc sử dụng liệu pháp tế bào CAR-T nên được trì hoãn tiêm phòng ít nhất 3 tháng để tối ưu hóa hiệu quả của vaccine. Điều quan trọng là bệnh nhân ung thư cần tiếp tục tuân thủ các biện pháp phòng dịch và những người chăm sóc bệnh nhân/người tiếp xúc gần với bệnh nhân cũng nên được tiêm phòng ngay khi có thể.

Theo CDC Anh, các bệnh nhân ung thư đang điều trị đặc hiệu, bệnh nhân ung thư máu, bệnh nhân được điều trị bằng corticosteroid liều cao hay dùng các thuốc ức chế hệ thống miễn dịch được khuyến khích nên sử dụng liều bổ sung đối với các vaccine mARN (như Pfizer-BioNTech và Mordena) sau 28 ngày kể từ mũi thứ  2. Đối với vaccine khác như Johnson & Johnson, bệnh nhân không nên tiêm thêm liều chính, có thể cân nhắc một mũi nhắc lại ít nhất 2 tháng sau khi tiêm một liều Johnson & Johnson.

Theo Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS) ở Anh, bên cạnh những đồng thuận với CDC, dựa trên những vaccine được cấp phép lưu hành tại Anh, có thể cân nhắc sử dụng mũi bổ sung đối với AstraZeneca ở bệnh nhân suy giảm miễn dịch đã tiêm AstraZeneca trước đó.

Đối với bệnh nhân ung thư phổi sử dụng thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch (ICI), bệnh nhân không cần trì hoãn việc tiêm chủng. Tuy nhiên bệnh nhân cần sắp xếp thời gian do các tác dụng không mong muốn sau tiêm có thể kéo dài một vài ngày, dẫn đến trì hoãn đợt trị liệu tiếp theo. Những đối tượng dị ứng với bất kỳ thành phần nào của vaccine là đối tượng chống chỉ định.

Do đó, những người đã gặp phản ứng phản vệ với polysorbate 80 (ví dụ docetaxel) hoặc polyoxyl (ví dụ paclitaxel) phải báo cáo cho bác sĩ điều trị và cần được bác sĩ miễn dịch lâm sàng khám trước khi tiêm chủng do đó là những thành phần có trong vaccine Covid-19 (Pfizer hoặc AstraZeneca).

Những người có tiền sử dị ứng với các thuốc pegyl hóa như pegfilgrastim, pegylated liposomal doxorubicin, hoặc tiền sử dị ứng nhiều loại thuốc (trong đó PEG hoặc polysorbate 80 có trong thuốc gây dị ứng) cần được bác sĩ chuyên khoa miễn dịch / dị ứng lâm sàng hoặc chuyên khoa tiêm chủng xem xét để lựa chọn vaccine không gây dị ứng trước tiêm chủng.

Về nguy cơ huyết khối sau tiêm ở vaccine Johnson & Johnson và vaccine AstraZeneca, cơ chế chưa hoàn toàn rõ ràng và chưa có bằng chứng về mối liên hệ này với bệnh nhân ung thư. Tuy nhiên đối với những bệnh nhân có tiền sử huyết khối hoặc giảm tiểu cầu do heparin nên cần tư vấn để sử dụng một vaccine khác.

Bên cạnh đó, nổi hạch cũng đã được báo cáo ở 16% bệnh nhân sau khi tiêm vaccine mARN. Việc nổi hạch một bên có thể được ghi nhận trên chụp CT ngực,  hấp thụ FDG bất thường với chụp PET cũng đã được báo cáo. Do đó để giảm lượng sinh thiết hạch không cần thiết hoặc đánh giá nhầm bệnh tiến triển, bác sĩ điều trị tùy theo kinh nghiệm và thực tế lâm sàng từng bệnh nhân có thể cân nhắc trì hoãn việc tiến hành các đánh giá chẩn đoán hình ảnh như PET/CT hay CT ngực từ 4-6 tuần sau khi tiêm vaccine.