Tỷ lệ đồng thuận trong việc sáp nhập tỉnh, xã năm 2025

Bộ Tư pháp đang thẩm định dự thảo Nghị định hướng dẫn việc lấy ý kiến nhân dân về thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính. Bộ Nội vụ chủ trì xây dựng.

Theo dự thảo tờ trình, Bộ Nội vụ cho biết, ngày 12/6, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 202/2025/QH15 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025. Tiếp đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành 34 Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của 34 tỉnh, thành phố.

Theo đó, cả nước có 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh (6 thành phố và 28 tỉnh); 3.321 đơn vị hành chính cấp xã (2.621 xã, 687 phường và 13 đặc khu); kết thúc hoạt động của 696 đơn vị hành chính cấp huyện kể từ ngày 1/7.

Theo Bộ Nội vụ, quá trình sắp xếp đơn vị hành chính năm 2025 đã thay đổi toàn diện hệ thống chính trị tại địa phương từ mô hình chính quyền địa phương 3 cấp (cấp tỉnh - cấp huyện - cấp xã) thành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh - cấp xã).

Vì vậy, các văn bản quy phạm pháp luật cũng cần được sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế để tạo hành lang pháp lý đồng bộ, thống nhất trong triển khai thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.

Thực tiễn triển khai Nghị định số 54 khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính các cấp các giai đoạn 2019-2021 và giai đoạn 2023-2025, việc lấy ý kiến cử tri đã đạt được những thuận lợi nhất định.

Tuy nhiên, vẫn còn một số khó khăn, bất cập như: Do chưa xác định rõ được đơn vị hành chính chịu ảnh hưởng trực tiếp nên địa phương còn có nhiều cách hiểu khác nhau. Điều này dẫn đến việc triển khai thực hiện lấy ý kiến nhân dân khi sắp xếp đơn vị hành chính các cấp chưa được đồng bộ, thống nhất.

Thực tế thực hiện Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025, Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022, Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15 của Ủy ban thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính năm 2025, việc lấy ý kiến hộ gia đình đã đạt được hiệu quả cao, được sự đồng thuận từ nhân dân.

Chính quyền địa phương các cấp tổ chức thực hiện lấy ý kiến về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã năm 2025, đảm bảo thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ của công dân theo quy định tại Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Từ những căn cứ nêu trên, Bộ Nội vụ cho rằng việc xây dựng và ban hành mới Nghị định của Chính phủ hướng dẫn việc lấy ý kiến nhân dân về thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính (thay thế Nghị định số 54 sửa đổi bổ sung năm 2023) là cần thiết.

Dự thảo nghị định nhằm cụ thể hóa các quy định tại khoản 3 Điều 10 của Luật Tổ chức chính quyền địa phương số 72/2025/QH15 và Điều 25 của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở số 10/2022/QH15.

Điều này hướng đến bảo đảm đầy đủ cơ sở pháp lý để thực hiện việc lấy ý kiến nhân dân về thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính trong điều kiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương đã chuyển sang 2 cấp.

Dự thảo nghị định gồm 10 điều, quy định rõ về phạm vi điều chỉnh; đối tượng lấy ý kiến; trình tự, thủ tục lấy ý kiến; kết quả lấy ý kiến nhân dân.