Tiêu chí khi sáp nhập tỉnh, tinh gọn cấp xã theo kết luận của Bộ Chính trị

Liên quan đến công văn gửi UBND các tỉnh, thành về việc tạm dừng thực hiện một số công việc liên quan đến đơn vị hành chính các cấp theo tiêu chuẩn cũ, Bộ Nội vụ cho biết vẫn tiếp tục tham mưu xây dựng đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp theo Kết luận 127 ngày 28/2 của Bộ Chính trị.

Tiêu chí sáp nhập tỉnh, xã

Theo Kết luận 127, Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao Đảng ủy Chính phủ chủ trì, phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương và các cơ quan liên quan nghiên cứu, xây dựng đề án sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, tiếp tục sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã.

Bộ Chính trị, Ban Bí thư yêu cầu khi xây dựng đề án sáp nhập cấp tỉnh, ngoài căn cứ về quy mô dân số, diện tích thì cần nghiên cứu kỹ quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch địa phương, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, phát triển ngành, mở rộng không gian phát triển, phát huy lợi thế so sánh, đáp ứng yêu cầu phát triển đối với từng địa phương và yêu cầu, định hướng phát triển của giai đoạn mới… để làm cơ sở, căn cứ khoa học trong sắp xếp.

Đối với cấp xã, Bộ Chính trị, Ban Bí thư yêu cầu xác định rõ các mô hình chính quyền địa phương cấp xã đối với khu vực đô thị, nông thôn, miền núi, đồng bằng, hải đảo, quy mô dân số, diện tích, lịch sử, văn hóa, các vấn đề về kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, dân tộc, tôn giáo… Xây dựng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy, định biên của chính quyền cấp xã.

Trở lại công văn mới đây của Bộ Nội vụ, Bộ chỉ đề nghị UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tạm dừng trình đề án sắp xếp, thành lập đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã theo quy định của Nghị quyết số 1211 năm 2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIII.

Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 và Nghị quyết số 27 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1211 về tiêu chuẩn đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính đã quy định rõ tiêu chuẩn đơn vị hành chính ở nông thôn, đô thị, hải đảo cụ thể như sau:

Bên cạnh đó, Bộ Nội vụ cũng hướng dẫn tạm dừng phân loại đơn vị hành chính các cấp; tạm dừng thẩm định, nghiệm thu hồ sơ, bản đồ địa giới đơn vị hành chính các cấp (dự án 513) và lập mới, chỉnh lý, bổ sung hồ sơ, bản đồ địa giới đơn vị hành chính các cấp theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đối với từng đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2025.

Ngoài ra, Bộ cũng đề nghị tạm dừng xây dựng hợp phần quy hoạch tổng thể đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 theo văn bản số 8657/BNV-CQĐP ngày 31/12/2024, cho đến khi có chủ trương mới từ cấp có thẩm quyền.

Những nội dung trên đã và đang được triển khai căn cứ từ Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 24/12/2018 của Bộ Chính trị về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã. 

Bên cạnh đó là Kết luận số 48-KL/TW của Bộ Chính trị, Chính phủ đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 ngày 12/7/2023 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030.

Bộ Nội vụ thực hiện song song nhiều nhiệm vụ

Thời gian qua, cả nước đã thực hiện sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã cho giai đoạn 2019-2021 và 2023-2025. Qua đó, số đơn vị hành chính cấp huyện giảm từ 713 xuống 696 và cấp xã giảm từ 11.162 xuống còn 10.035.

Như vậy, trước khi có Kết luận 127 của Bộ Chính trị về sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo hướng xây dựng đề án sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, tiếp tục sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã thì cả nước cũng đang xây dựng các đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã giai đoạn 2025-2030.

Chính vì vậy, khi có chủ trương mới về sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện, tiếp tục sáp nhập xã theo Kết luận 127 của Bộ Chính trị, Văn bản của Văn phòng Chính phủ về đề án thành lập đơn vị hành chính đô thị, Bộ Nội vụ đề nghị các địa phương dừng thực hiện sáp nhập đơn vị hành chính cấp huyện, xã đã làm trước đây.

Hiện nay, bên cạnh việc khẩn trương phối hợp với các cơ quan để tham mưu trình các cấp có thẩm quyền Đề án về sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp, Bộ Nội vụ còn tham mưu cho Chính phủ trình các cấp có thẩm quyền dự án Luật sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025.

Đồng thời, Bộ cũng tham mưu xây dựng dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính các cấp; các văn bản quy phạm pháp luật và văn bản hướng dẫn liên quan đến việc sắp xếp đơn vị hành chính các cấp...