Sắp có quy định mới về vị trí việc làm, hướng tới cải cách tiền lương

Bộ tư pháp đang thẩm tra dự thảo Nghị định quy định về vị trí việc làm công chức. Đây là bước đi nhằm cụ thể hóa các quy định mới của Luật Cán bộ, công chức năm 2025 về việc tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức theo vị trí việc làm.

Dự thảo Nghị định được Bộ Nội vụ xây dựng theo tinh thần các nghị quyết Trung ương về hoàn thiện hệ thống vị trí việc làm, làm cơ sở đổi mới công tác tuyển dụng, đánh giá và trả lương theo quy định của Luật mới.

Khung danh mục vị trí việc làm thống nhất toàn hệ thống

Theo dự thảo, Chính phủ sẽ ban hành danh mục vị trí việc làm khung, kèm mẫu bản mô tả công việc và khung năng lực cho từng nhóm vị trí. Đây là thay đổi lớn so với trước, khi các bộ ngành phải tự ban hành thông tư hướng dẫn vị trí việc làm chuyên ngành.

Danh mục thống nhất gồm 6 nhóm: vị trí lãnh đạo, chuyên môn nghiệp vụ chuyên ngành, nghiệp vụ dùng chung, hỗ trợ - phục vụ, vị trí thuộc HĐND cấp tỉnh và vị trí công chức cấp xã.

Căn cứ danh mục này, mỗi cơ quan tự xác định vị trí cụ thể phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và khối lượng công việc, qua đó xây dựng bản mô tả, khung năng lực và biên chế tương ứng. Quy định mới giúp giảm tình trạng chồng chéo, đảm bảo các vị trí được phân loại rõ ràng và sát thực tế hơn khi các đơn vị đã chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ năm 2025.

Xếp ngạch theo vị trí việc làm, gắn với tỷ lệ cụ thể

Dự thảo quy định rõ việc xếp ngạch công chức theo vị trí việc làm - yêu cầu mới của Luật Cán bộ, công chức 2025. Công chức được bố trí vào vị trí nào thì xếp ngạch tương ứng với vị trí đó; nếu bổ nhiệm lãnh đạo, quản lý hoặc bố trí vị trí mới có ngạch thấp hơn thì được giữ ngạch hiện tại.

Dự thảo đồng thời quy định rõ tỷ lệ công chức được bố trí theo từng nhóm vị trí.

Ví dụ: Ở bộ, cơ quan ngang bộ, tỷ lệ vị trí xếp ngạch chuyên viên cao cấp tại các vụ chuyên môn không vượt quá 40% biên chế; tại văn phòng bộ (tham mưu tổng hợp) tối đa 15%, còn văn phòng chung không vượt quá 30%.

Tại địa phương, người đứng đầu các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh được xếp ngạch chuyên viên cao cấp. Đối với cấp phó người đứng đầu, dự thảo quy định tỷ lệ bố trí vào ngạch chuyên viên cao cấp không vượt quá 50% tổng số cấp phó của tất cả cơ quan chuyên môn thuộc tỉnh.

Các chức danh quản lý bên trong như cấp trưởng, cấp phó của phòng, chi cục và tổ chức tương đương được xem xét xếp vào ngạch chuyên viên chính, với tỷ lệ không vượt quá 70% số lượng các chức danh này trong từng cơ quan.

Đối với công chức chuyên môn không giữ chức vụ lãnh đạo, tỷ lệ xếp vào ngạch chuyên viên chính được giới hạn không quá 50% tại các phòng chuyên môn, không quá 30% tại văn phòng.

Riêng cấp xã, dự thảo quy định người đứng đầu, cấp phó và công chức chuyên môn cấp xã có tỷ lệ tối đa 30% được bố trí vào ngạch chuyên viên chính, số còn lại bố trí theo ngạch chuyên viên hoặc ngạch thấp hơn.

Dự thảo yêu cầu các cơ quan chủ động phê duyệt vị trí việc làm, không chờ hướng dẫn từ bộ ngành như giai đoạn trước. Trung ương và địa phương được phân cấp mạnh trong phê duyệt danh mục vị trí, biên chế theo vị trí và tỷ lệ ngạch. Điều này vừa giảm thủ tục, vừa phù hợp với mô hình tổ chức bộ máy sau sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2025-2030.

Việc quản lý vị trí việc làm cũng phải gắn với chuyển đổi số: cập nhật, kết nối và chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan, đảm bảo thống nhất thông tin trên toàn hệ thống.

Theo dự thảo, các bộ ngành và địa phương phải hoàn thiện, phê duyệt lại toàn bộ vị trí việc làm trước 31/12/2026 và hoàn thành bố trí, xếp ngạch tương ứng với từng vị trí trước 1/7/2027. Trong trường hợp công chức chưa đáp ứng yêu cầu vị trí, cơ quan có thể bố trí tạm thời tối đa 24 tháng để hoàn thiện tiêu chuẩn; nếu tiếp tục không đáp ứng, có thể phải chuyển vị trí hoặc tinh giản biên chế.

Tờ trình của Bộ Nội vụ nhấn mạnh: hệ thống vị trí việc làm là "điều kiện tiên đề" để triển khai cải cách tiền lương theo Nghị quyết 27, bởi bảng lương mới sẽ trả lương theo vị trí, không theo ngạch bậc như trước. Dù dự thảo chưa làm phát sinh chi phí ngay, hệ thống ngạch theo vị trí sẽ là cơ sở trực tiếp cho việc trả lương mới trong thời gian tới.

Dự kiến, Nghị định về vị trí việc làm công chức sẽ được ban hành trong tháng 12.