Ở TPHCM lương chỉ 5 triệu đồng, đi làm hay "ở nhà mẹ nuôi"?

Gia nhập thị trường lao động cách đây gần 3 năm, Nguyễn Văn Hải, 25 tuổi, tốt nghiệp ngành quản trị kinh doanh ở TPHCM đã trải qua 3 công ty.

Công ty đầu tiên công việc không phù hợp, Hải làm được 6 tháng, công ty thứ 2 trái ngành, cũng chỉ được một thời gian ngắn. Chỗ thứ 3 là một trung tâm Anh ngữ nơi Hải thấy phù hợp nhất với năng lực và sở thích của mình. Hải xác định gắn bó với nơi đây lâu dài thì bất ngờ cuối năm 2022, trung tâm giải thế, cậu rơi vào cảnh thất nghiệp. 

Từ trước Tết, Hải đã đi rải loạt hồ sơ xin việc. Dù khá tự tin với kinh nghiệm của mình nhưng rồi cậu phải chờ đợi trong vô vọng, mọi nỗ lực tìm kiếm việc làm không nhận được phản hồi. Có nơi hẹn phỏng vấn nhưng công việc không phù hợp với năng lực của Hải, có nơi JD (bản mô tả công việc) khác hẳn với giới thiệu. 

Đến nay, đã hơn hai tháng sống trong cảnh thất nghiệp, Hải vẫn chưa kiếm được việc làm. Cậu ngậm ngùi: "Ở đâu cũng nói cần người nhưng ai đi tìm việc rồi sẽ rõ, không dễ dàng chút nào". 

Mới đây, Hải được gọi làm công việc tại một công ty trong lĩnh vực văn phòng phẩm nhưng mức lương công ty đưa ra thấp, chỉ 5,5 triệu đồng. Biết về mức lương này, người thân trong gia đình đều lắc đầu, khuyên Hải nên chờ cơ hội khác, tránh việc đi làm thời gian ngắn rồi lại nghỉ. Trong thời gian này, tài chính không phải là vấn đề phải lo với Hải.

Về phía Hải, cậu rất muốn thoát cảnh thất nghiệp nhưng không nghĩ mình có thể đi làm với mức lương 5,5 triệu bèo bọt như vậy. Với mức lương này, cậu phải chi tiêu rất tằn tiện để sống tạm bợ qua ngày nếu không có gia đình trợ cấp. 

Từng ngày trôi qua, cơ hội khác chưa thấy đến, Hải tự đặt câu hỏi: "Có nên đi làm việc với lương 5,5 triệu đồng hay ở nhà mẹ nuôi?". 

Tại thành phố sôi động và cũng đắt đỏ nhất nước, nói đến mức lương 5-6 triệu đồng, nhiều người lập tức lắc đầu không tin, nhất là khi câu chuyện thường nghe là "sinh viên ra trường hét lương ngàn đô", "bạn trẻ kiếm tiền tỷ mỗi năm", "gánh hủ tíu sống khỏe"... Trên thực tế, nhiều người lao động đang chật vật với mức lương "bèo" như vậy, thậm chí thấp hơn. 

Theo báo cáo về thị trường lao động năm 2022 và dự báo nhu cầu nhân lực năm 2023 tại TPHCM của Trung tâm dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động thành phố (Falmi), hơn 50% nhu cầu tuyển dụng lao động mới trong năm 2022 của doanh nghiệp trên địa bàn TPHCM (137.000 chỗ làm việc) có mức lương chỉ dao động từ 5-10 triệu đồng/tháng, với các vị trí làm việc như nhân viên giới thiệu dịch vụ, tư vấn tuyển sinh, quản lý lớp học, tư vấn giáo dục, công nhân may, chăm sóc khách hàng, nhân viên kỹ thuật, nhân viên kho…

Thậm chí, hơn 6% chỗ làm mà doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng có mức lương dưới 5 triệu đồng/tháng (17.000 chỗ làm việc). Vị trí việc làm có mức lương này chủ yếu là phục vụ, tạp vụ, bảo vệ, nhân viên bán thời gian, nhân viên bán hàng siêu thị, phụ bếp, phụ xe, cộng tác viên nhập liệu…

Tuy nhiên, nhiều những ngành nghề đòi hỏi chất xám cao cũng có mức lương vô cùng bèo bọt. 

Cuối tháng 12/2022, trong buổi làm việc của Đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM về thu nhập của nhân viên y tế, trưởng Trạm y tế thị trấn Hóc Môn Trương Thị Ánh Mai cho hay, thu nhập cao nhất tại đây là 6,6 triệu đồng/tháng, thấp nhất là 4,2 triệu đồng trong khi phải kiêm nhiệm rất nhiều đầu việc. 

Theo báo cáo của Công đoàn Y tế về tình hình hơn 9.000 viên chức y tế thôi việc giai đoạn từ đầu năm 2021 đến 6 tháng đầu năm 2022 cho thấy, mức thu nhập của bác sĩ được tuyển dụng vào đơn vị sự nghiệp công lập chưa đến 5 triệu đồng. 

Hay báo cáo của Sở GD&ĐT TPHCM chỉ ra mức lương khó tin của giáo viên tiếng Anh mới ra trường, chỉ khoảng... 3 triệu đồng. 

Theo các chuyên gia nhân sự, "lương thấp có nên đi làm" là một câu hỏi không có lời giải. Điều này tùy thuộc vào năng lực, điều kiện, cơ hội của từng cá nhân. Nhiều người gia đình có điều kiện, đi làm dù lương thấp vẫn sống tốt hoặc có nguồn thu nhập khác. Có nơi lương khởi điểm thấp nhưng nhân viên học hỏi được rất nhiều, cơ hội phát triển tốt... 

Lương 5 triệu đồng, nhân sự cần trả lời đó có thuộc về lĩnh vực mình đam mê không, mình sẽ học hỏi được điều gì, cơ hội phát triển thế nào? Hay nếu vì lương thấp mà ở nhà không đi làm thì sẽ phát triển bản thân bằng cách nào? Nếu bản thân tự tin biết tận dụng thời gian thất nghiệp để bổ sung, trau dồi bản thân thì không nhất thiết phải vội vàng. 

Nhưng có một mấu chốt không phải bàn cãi là con người thì phải lao động, làm việc. Nhân sự cần nhìn nhận thực tế là nếu năng lực hạn chế và trong bối cảnh việc làm khó khăn như hiện nay thì chúng ta không có quá nhiều lựa chọn.