Vì sao Buffett rời bỏ gã khổng lồ xe điện Trung Quốc BYD sau gần 2 thập kỷ?

Thông tin Berkshire Hathaway, đế chế đầu tư của Warren Buffett, đã chính thức thoái toàn bộ vốn khỏi nhà sản xuất xe điện khổng lồ Trung Quốc BYD vừa khiến thị trường tài chính châu Á dậy sóng.

Cổ phiếu BYD tại Hong Kong (Trung Quốc) ngay lập tức giảm 3,6%, một phản ứng không quá sốc nhưng đủ để cho thấy sức nặng của cái tên Buffett. Đằng sau con số này là sự kết thúc của một "thiên tình sử" đầu tư kéo dài 17 năm, một thương vụ đã biến 230 triệu USD tiền vốn ban đầu thành một gia tài hàng tỷ đôla, với tỷ suất lợi nhuận lên đến 3.890%.

Mối lương duyên bất ngờ và cuộc chia tay lịch sử

Vào năm 2008, khi thế giới đang chao đảo vì cơn bão khủng hoảng tài chính toàn cầu, Warren Buffett đã thực hiện một trong những khoản đầu tư táo bạo nhất trong sự nghiệp của mình: rót 230 triệu USD vào một công ty sản xuất pin và ô tô non trẻ của Trung Quốc mang tên BYD.

Quyết định này không đến từ sự thôi thúc của Buffett, mà được thúc đẩy bởi cánh tay phải đắc lực của ông, huyền thoại Charlie Munger. Khi ấy, Munger đã gọi BYD và CEO Vương Truyền Phúc (Wang Chuanfu) là "một phép màu" và tin tưởng mãnh liệt vào tiềm năng của hãng.

Suốt 17 năm, Buffett và Berkshire Hathaway kiên định nắm giữ 225 triệu cổ phiếu BYD, chứng kiến cổ phiếu này tăng phi mã, mang lại mức lợi nhuận lên tới hơn 20 lần. Đã có lúc, giá trị khoản đầu tư này lên tới 9 tỷ USD, trở thành một trong những thương vụ sinh lời nhất trong lịch sử đầu tư của Berkshire.

Tuy nhiên, hành trình "đồng hành" này bắt đầu chững lại từ năm 2022. Berkshire âm thầm bán dần cổ phần, đến tháng 3/2025 thì thoái vốn hoàn toàn, đánh dấu sự kết thúc của một "mối tình" kéo dài gần 2 thập kỷ.

Động thái đó đã gây ra một làn sóng xôn xao trong giới tài chính. Mặc dù BYD chỉ gọi đây là "một giao dịch bình thường trên thị trường chứng khoán", việc một nhà đầu tư nổi tiếng với triết lý "mua doanh nghiệp tốt và nắm giữ mãi mãi" như Buffett lại từ bỏ một khoản đầu tư sinh lời đến vậy khiến nhiều người đặt câu hỏi.

Đâu là lý do thực sự?

Buffett, với sự kín tiếng vốn có, chưa bao giờ công bố chi tiết lý do thoái vốn khỏi BYD. Tuy nhiên, những phát ngôn và hành động trong quá khứ của ông đã cung cấp nhiều manh mối quan trọng.

Chiến lược "tìm kiếm cơ hội an tâm hơn"

Lo ngại rủi ro địa chính trị là một trong những lý do được giới chuyên gia đưa ra nhiều nhất. Trong năm 2023, Buffett đã bán gần như toàn bộ cổ phần tại nhà sản xuất chip khổng lồ Taiwan Semiconductor (TSMC) chỉ vài tháng sau khi mua vào.

Lý do được ông đưa ra là "đánh giá lại" rủi ro từ căng thẳng Mỹ - Trung. Với BYD, một doanh nghiệp chủ chốt của Trung Quốc, rủi ro này cũng không hề nhỏ. Trong bối cảnh quan hệ Mỹ - Trung ngày càng phức tạp, việc nắm giữ một khoản đầu tư lớn vào một công ty chiến lược của Trung Quốc có thể tiềm ẩn những bất ổn khó lường.

Tại một cuộc phỏng vấn vào năm 2023, Buffett đã nói rằng BYD là một "công ty phi thường" được điều hành bởi một "con người phi thường" nhưng ông "nghĩ chúng tôi sẽ tìm thấy những cơ hội khác với số tiền đó mà tôi cảm thấy an tâm hơn".

Câu nói này hé lộ một phần suy nghĩ của Buffett. Có thể ông không còn nhìn thấy tiềm năng tăng trưởng đột phá như trước ở BYD, hoặc ông đã nhận thấy những rủi ro nội tại mà công ty này đang phải đối mặt.

Áp lực cạnh tranh và cuộc chiến giá khốc liệt

BYD, dù đang là đế chế xe điện tại Trung Quốc, cũng không thể tránh khỏi những sóng gió trên thị trường nội địa. Doanh số bán hàng trong nước của hãng đã giảm tháng thứ tư liên tiếp vào tháng 8. Lợi nhuận quý gần đây nhất cũng sụt giảm lần đầu tiên sau 3,5 năm, trong bối cảnh cuộc chiến giá khốc liệt do chính phủ phát động.

Để giữ thị phần, các hãng xe điện Trung Quốc đang liên tục hạ giá bán, gây áp lực lớn lên biên lợi nhuận. Sự suy giảm này có thể là tín hiệu cho thấy BYD đang bước vào một giai đoạn tăng trưởng chậm lại, ít hấp dẫn hơn trong mắt các nhà đầu tư dài hạn như Buffett.

Bài học cho giới đầu tư: Tư duy dài hạn và rủi ro ngắn hạn

Thoái vốn khỏi BYD, Buffett một lần nữa cho thấy triết lý đầu tư của ông không nằm ở sự cố chấp gắn bó với một doanh nghiệp, mà ở sự tỉnh táo, linh hoạt và khả năng cân nhắc lại rủi ro trong từng giai đoạn.

Việc bán đi một khoản đầu tư mang lại lợi nhuận khổng lồ sau gần 2 thập kỷ không phải là quyết định cảm tính mà là kết quả của một quá trình phân tích sâu sắc, đối chiếu giữa giá trị đã thu được và những rủi ro mới xuất hiện trong bối cảnh toàn cầu đầy biến động.

Điều thú vị là động thái này diễn ra song song với việc Buffett cùng Jamie Dimon, CEO JPMorgan Chase, ủng hộ đề xuất của Tổng thống Donald Trump về việc giảm tần suất báo cáo lợi nhuận từ hàng quý xuống 6 tháng/ lần. Cả 3 nhân vật đều đồng quan điểm rằng áp lực báo cáo ngắn hạn đã tạo ra một “căn bệnh” cho thị trường: sự ám ảnh với lợi nhuận trước mắt, đánh đổi tăng trưởng bền vững và chiến lược dài hạn.

Trường hợp BYD có thể được nhìn như minh chứng sống động cho điều đó. Khi nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ dễ bị cuốn hút bởi những con số lợi nhuận bùng nổ trong ngắn hạn, Buffett lại lựa chọn góc nhìn khác. Ông không chỉ nhìn vào hiệu suất cổ phiếu, mà còn cân nhắc toàn bộ môi trường kinh doanh, từ chính sách vĩ mô, cạnh tranh khốc liệt đến những rủi ro địa chính trị có thể làm thay đổi cục diện chỉ sau một đêm.

Do đó, việc rút lui khỏi BYD không đơn thuần là một thương vụ bán cổ phiếu thành công. Nó là một thông điệp rõ ràng gửi đến thị trường toàn cầu, đó là ngay cả những khoản đầu tư huyền thoại cũng không thể miễn nhiễm trước làn sóng thay đổi. Một công ty xuất sắc, một CEO được ca ngợi, hay một cổ phiếu tăng giá hàng chục lần đều có thể trở nên mong manh khi bối cảnh địa chính trị và kinh tế vĩ mô xoay chiều.

Khi một nhà đầu tư được xem là vĩ đại nhất thế kỷ 20 quyết định rời bỏ một trong những biểu tượng công nghệ của thế kỷ 21 tại Trung Quốc, điều đó vượt xa phạm vi của một quyết định cá nhân.

Đó là tín hiệu cảnh báo về mức độ phức tạp và rủi ro mà các thị trường mới nổi đang phải đối mặt, nhắc nhở rằng chiến lược đầu tư thành công không chỉ dựa vào lựa chọn đúng doanh nghiệp, mà còn phải tính đến sức gió của toàn bộ môi trường xung quanh.

Cuộc chia tay giữa Buffett và BYD vì thế trở thành một bài học kinh điển: đầu tư dài hạn không chỉ là kiên nhẫn nắm giữ, mà còn là sự khôn ngoan trong việc nhận ra thời điểm cần rút lui. Biết mua vào đã khó, biết bán ra đúng lúc còn khó hơn gấp bội. Và đôi khi, quyết định bán không phải vì doanh nghiệp không còn tốt mà vì thế giới quanh nó đã trở nên quá khó lường.