Ngoài bão giá nguyên vật liệu, lộ nguyên nhân chính khiến đầu tư công ì ạch

Theo báo cáo Chính phủ vừa gửi Quốc hội, tính đến ngày 25/4, tổng số vốn các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương đã có quyết định giao chi tiết cho các dự án đủ thủ tục đầu tư, đủ điều kiện giải ngân năm nay là gần 480.000 tỷ đồng, đạt 92,6% so với số vốn Thủ tướng Chính phủ đã giao kế hoạch.

Tuy nhiên, số vốn các bộ cơ quan Trung ương và địa phương chưa phân bổ còn lớn, bằng khoảng 7,4% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Nguyên nhân chủ yếu là một số bộ cơ quan Trung ương và địa phương đang hoàn thiện thủ tục đầu tư cho các dự án vừa được Thủ tướng giao kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn NSNN giai đoạn 2021-2025.

Số vốn ngân sách thanh toán đến cuối tháng 4 gần 95.725 tỷ đồng, đạt 18,48% kế hoạch được giao, xấp xỉ cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, vốn trong nước là gần 94.592 tỷ đồng, vốn nước ngoài là 1.131 tỷ đồng.

Tuy nhiên theo báo cáo, hiện vẫn còn nhiều bộ, cơ quan trung ương chưa giải ngân (tức giải ngân 0%) kế hoạch đầu tư công năm nay. Trong báo cáo của các bộ cơ quan Trung ương và địa phương, nguyên nhân chủ yếu được đưa ra là do có một số dự án khởi công mới đang trong quá trình hoàn thiện thủ tục đấu thầu, chấm thầu, thương thảo hợp đồng.

Bên cạnh đó có một số yếu tố khách quan như việc giá vật tư, vật liệu xây dựng sắt thép, cát đá, xi măng... tăng làm cho tiến độ thi công dự án bị chậm lại.

Tuy nhiên, cơ quan ngành kế hoạch cho rằng nguyên nhân giải ngân chậm vẫn do khâu tổ chức thực hiện của các bộ ngành, cơ quan trung ương còn nhiều bất cập, trách nhiệm người đứng đầu chưa được đề cao, rõ nét. Năng lực chuyên môn của một số cán bộ quản lý dự án, tư vấn giám sát, nhà thầu không đáp ứng yêu cầu. Việc hỗ trợ GPMB còn chưa đầy đủ, thiếu minh bạch, một số chủ đầu tư chưa tích cực thực hiện các thủ tục thanh toán, quyết toán...

Hiện Chính phủ đã lập 6 tổ công tác kiểm tra, tháo gỡ khó khăn để đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm nay tại các bộ ngành, cơ quan trung ương chưa phân bổ kế hoạch vốn và có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình cả nước (18,48%).

Một số giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công năm nay được đưa ra như việc yêu cầu người đứng đầu các bộ ngành Trung ương và địa phương phải xác định giải ngân vốn đầu tư công là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm năm nay, chủ động tháo gỡ khó khăn. Đồng thời chịu trách nhiệm giải trình về kết quả giải ngân cũng như hiệu quả đầu tư các dự án được giao quản lý.

Ngoài ra cần đẩy nhanh giải phóng mặt bằng, tháo gỡ khó khăn liên quan tới đất đai, tài nguyên; nghiệm thu, lập hồ sơ thanh toán ngay khi có khối lượng; cập nhật và điều chỉnh đơn giá xây dựng... Trường hợp đơn vị nào chậm giải ngân sẽ rà soát, điều chuyển kế hoạch vốn sang các dự án giải ngân tốt, có nhu cầu vốn.

Năm nay, kế hoạch đầu tư vốn ngân sách được Quốc hội giao gần 526.106 tỷ đồng, chưa gồm lượng vốn từ gói phục hồi kinh tế - xã hội.