“Lối thoát” cho DNNN thoái vốn ngoài ngành bớt chật hẹp

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 71/2013/NĐ-CP về việc đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp và quản lý tài chính đối với doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. Nghị định ban hành ngày 11/7/2013 và có hiệu lực từ 1/9/2013.

Một trong 5 nguyên tắc quan trọng được đưa ra tại Nghị định, yêu cầu khi đầu tư vốn ra ngoài doanh nghiệp, DNNN không được góp vốn hoặc đầu tư vào lĩnh vực bất động sản (trừ khi ngành nghề kinh doanh chính là bất động sản)

Đồng thời cũng không được góp vốn, mua cổ phần tại ngân hàng, công ty bảo hiểm, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ đầu tư chứng khoán hoặc công ty đầu tư chứng khoán, trừ những trường hợp đặc biệt theo quyết định của Thủ tướng Chính Phủ.

Nếu doanh nghiệp đã “lỡ” góp vốn, đầu tư vào những lĩnh vực “cấm” trên thì phải có phương án cơ cấu lại và thực hiện thoái hết số vốn đã đầu tư theo quyết định của cấp có thẩm quyền.

Nghị định cũng chỉ rõ, công ty mẹ không được nhận vốn góp đầu tư của công ty con.

Trong khi đó, công ty con do công ty mẹ nắm giữ 100% vốn điều lệ, công ty hạch toán phụ thuộc cũng không được góp vốn cùng công ty mẹ để thành lập doanh nghiệp mới, không được góp vốn mua cổ phần khi cổ phần hóa công ty con khác trong cùng tập đoàn, tổng công ty hoặc tổ hợp công ty mẹ-công ty con.

Một quy định luôn được đánh giá là khó khăn và thách thức trong việc thoái vốn ngoài ngành đối với DNNN đó là yêu cầu chuyển nhượng vốn cổ phần nhà nước theo nguyên tắc “bảo toàn vốn”. 

Tuy nhiên, Nghị định 74 đã mở ra những hướng mới và bớt hà khắc cho những doanh nghiệp "trót" đã đầu tư ngoài lĩnh vực chính. Theo đó, doanh nghiệp được chủ động thoái vốn với những khoản đầu tư ngoài ngành tại công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán hoặc đăng ký giao dịch trên UPCoM qua các hình thức khớp lệnh, đấu giá, thỏa thuận hoặc chào bán cạnh tranh, nhưng không được thấp hơn giá thị trường tại thời điểm bán.Đối với chuyển nhượng các khoản đầu tư tại công ty chưa niêm yết, doanh nghiệp phải thực hiện đấu giá trên nguyên tắc công khai, minh bạch, bảo toàn vốn. Các khoản đầu tư trên 10 tỷ đồng phải đấu giá qua Sở Giao dịch Chứng khoán. Dưới 10 tỷ đồng, doanh nghiệp được thuê công ty chứng khoán bán đấu giá, tự tổ chức đấu giá tại doanh nghiệp hoặc qua Sở giao dịch chứng khoán.

Trường hợp khi chuyển nhượng vốn đầu tư ra ngoài doanh nghiệp nhưng thấp hơn giá trị ghi trên sổ sách kế toán (tức chấp nhận lỗ) thì doanh nghiệp báo cáo chủ sở hữu xem xét, quyết định. Trước đó, doanh nghiệp phải bù trừ dự phòng tổn thất khoản đầu tư vốn theo quy định và các lợi ích thu được từ đầu tư vốn.

Từng trao đổi vấn đề này với Dân trí, người phát ngôn của Chính phủ, Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam khẳng định, việc cổ phần hóa doanh nghiệp nếu vội vàng và kiên quyết áp tiến độ như tính toán trước đây sẽ dẫn đến thua thiệt trong giá bán.

Song với một số lĩnh vực, một số doanh nghiệp, dù không được giá nhưng vẫn cần thiết phải bán bởi càng để càng mất giá, chấp nhận “lỗ ít còn hơn lỗ nhiều”.