Kiểm toán phanh phui nhiều vấn đề trong lĩnh vực xăng dầu

Theo kết quả kiểm toán các doanh nghiệp nhà nước niên độ 2011 của Kiểm toán Nhà nước thực hiện năm 2012, cơ quan kiểm toán đánh giá, các đơn vị kinh doanh xăng dầu chưa tuân thủ đầy đủ các quy định về quản lý kinh doanh xăng dầu.

Cụ thể, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) áp dụng tỷ giá của Vietcombank để tính giá cơ sở, không sử dụng “tỷ giá bán bình quân của các ngân hàng thương mại mà thương nhân đầu mối giao dịch” theo quy định tại Nghị định 84 ngày 15/10/2009 về kinh doanh xăng dầu.

Hiện tượng này cũng đã được các chuyên gia chỉ ra khá gay gắt trước đó. Trao đổi với PV Dân trí, chuyên gia kinh tế, PGS.TS Ngô Trí Long nói, việc sử dụng tỷ giá khác nhau sẽ ảnh hưởng rất lớn đến giá bán đến người tiêu dùng, “chỉ cần chênh vài trăm đồng mỗi đơn vị thì con số tổng thể đã thay đổi rất nhiều”.

Dự thảo sửa đổi Nghị định 84 cũng đã quy định rõ hơn vấn đề này, tỷ giá ngoại tệ để tính giá cơ sở xăng dầu là tỷ giá bình quân liên ngân hàng.

Ông Tạ Văn Thắng (Viện Kinh tế Tài chính) coi việc Petrolimex không áp dụng đúng Nghị định 84, tính theo tỷ giá của Vietcombank làm chênh lệch mức giá lên là “không hợp pháp”. Còn chuyên gia Ngô Trí Long bình luận, đây chính là sự lừa dối nhằm mục đích đưa giá cơ sở lên, luôn luôn tăng cao.

Trao đổi với PV, Phó Tổng Kiểm toán Lê Minh Khái cho rằng, Petrolimex và các đầu mối kinh doanh xăng dầu trước hết sẽ phải xem xét lại để kinh doanh đúng với luật pháp hiện hành, chấp hành đúng Nghị định 84.

Ngoài ra, qua rà soát, Kiểm toán Nhà nước cũng rút ra kết luận, có một số tổng đại lý, đại lý mua xăng dầu tại nhiều đầu mối nhập khẩu kinh doanh xăng dầu, vi phạm Nghị định 84.

Hay như Công ty TNHH MTV Dầu khí Tp Hồ Chí Minh (Saigonpetro) xây dựng mức thù lao cho đại lý, tổng đại lý không có cơ sở, chênh lệch lớn giữa các giai đoạn, khác biệt giữa các khách hàng và chưa đúng với quy định chung của công ty.

Chính sách điều hành giá bán xăng dầu, việc quản lý, sử dụng quỹ bình ổn giá xăng dầu (BOG), theo đánh giá của Kiểm toán Nhà nước, vẫn còn nhiều bất cập.

Kiểm toán Nhà nước chỉ rõ, giai đoạn kinh doanh lỗ vẫn phải trích quỹ BOG, nhiều thời điểm quỹ không còn số dư nhưng vẫn phải sử dụng quỹ. 

Việc thay đổi mức trích, chi quỹ BOG không hoàn toàn bám sát sự biến động giá cả của thị trường nên doanh nghiệp bị động, mất nhiều thời gian để tính toán số liệu theo từng chu kỳ. Việc cấp hạn mức nhập khẩu xăng dầu theo năm có thể dẫn tới tình trạng thị trường mất cân đối nguồn cung trong ngắn hạn.

Tuy cho rằng, việc tồn tại của quỹ BOG xăng dầu trong bối cảnh hiện nay là cần thiết và là một giải pháp để điều hành, tránh gây tác động lớn đến an sinh xã hội, song Phó Tổng Kiểm toán Lê Minh Khái cho rằng, việc quản lý quỹ cần chặt chẽ và cần khắc phục được các bất cập. Đến lúc mặt hành xăng dầu tiến đến cơ chế thị trường hoàn toàn thì quỹ BOG tự thân cũng không còn giá trị.