“Cuộc chiến tranh luận” về nước mắm chưa có hồi kết

Không thể đứng yên để "quy trình" phá hỏng nước mắm truyền thống được

“Chúng tôi, những người nghiên cứu về mắm, những người làm mắm truyền thống và cả những người quanh năm vươn khơi, bám biển chinh phục sóng dữ, chống lại cướp biển không thể ngồi yên để những "quy trình" phá hỏng nghề gia truyền được”.

Đây là khẳng định của TS Trần Thị Dung, chuyên gia về nước mắm, nguyên chuyên gia Viện Kinh tế - Quy hoạch thủy sản khi trao đổi với phóng viên Dân Trí xung quanh vụ dự thảo Tiêu chuẩn Việt Nam về nước mắm được đưa ra gây xôn xao dư luận mới đây.

Bà Dung nói, bản dự thảo có viết “Tiêu chuẩn này đưa ra các khuyến nghị thực hành đối với quy trình sản xuất nước mắm”. Câu này phải là quá trình sản xuất nước mắm mới chính xác, tuy là chữ nghĩa thôi nhưng nó là cả vấn đề.

Quy trình sản xuất, hiện có nhiều như quy trình sản xuất nước mắm Phú Quốc, quy trình sản xuất nước mắm Phan Thiết, quy trình sản xuất nước mắm Cát Hải... quy trình ở đây chỉ là đánh quậy, hỗn hợp...

Nước mắm truyền thống được ủ chượp cá và muối và sau nhiều công đoạn sẽ cho ra sản phẩm nước mắm nguyên chất với độ đạm cao và mùi đặc trưng. Còn nước mắm công nghiệp (nước chấm) được sản xuất theo phương thức hỗn hợp mắm truyền thống pha với nước muối loãng, chất tạo mùi, tạo màu, hương liệu và chất bảo quản để ngăn hư, thối do nước mắm có muối độ mặn thấp.

“Khi người ta viết về quy trình, nguời ta chỉ đưa mỗi định nghĩa về sản phẩm là đã phục vụ mục tiêu đánh đồng nước mắm truyền thống với nước mắm công nghiệp.

Tôi và rất nhiều hộ sản xuất mắm truyền thống hiểu từ "quy trình" sẽ sinh ra nhiều ràng buộc bằng hành chính, mệnh lệnh và khiến cho các yếu tố sản xuất nước mắm độc đáo, khu biệt, gia truyền có một không hai và tạo điểm đặc biệt... bị đánh bật ra khỏi tiêu chuẩn chất lượng, loại bỏ chúng khỏi đời sống” – bà Dung cho hay.

Hội nước mắm Phan Thiết: Không thể đưa công thức bắt làm lại nghề của cha ông để lại

Ông Trương Quang Hiến Chủ tịch Hiệp hội nước mắm Phan Thiết

"Khi những người đưa ra quy định này thì cha ông ta đã có nước mắm hàng trăm năm rồi. Đừng đưa công thức để bắt làm lại nghề của cha ông ta để lại . Nếu họ bắt áp dụng quy định này, không chỉ ảnh hưởng đến hộ sản xuất mà còn gây hại cho người tiêu dùng" - ông Trương Quang Hiến, Chủ tịch Hiệp hội nước mắm Phan Thiết nói.

Ông Hiến cho biết, năm 2016 và 2017, những người soạn thảo tiêu chuẩn có gửi công văn đến hội nước mắm Phan Thiết, ông có cử người am hiểu nước mắm để tham gia ban soạn thảo, họ được mời ra Hà Nội rồi họp ở TP. HCM, đoàn khảo sát của Bộ KH&CN cũng về đây làm tiêu chuẩn nước mắm.

Tuy nhiên ông không hiểu sao những ý kiến của các hộ làm nước mắm cũng như các chuyên gia về thực phẩm, nước mắm tại sao không được đưa vào trong Tiêu chuẩn Việt Nam về nước mắm mà toàn đưa những tiêu chuẩn không đúng thực tế.

Nếu ban hành dự thảo “Tiêu chuẩn quốc gia quy phạm thực hành sản xuất nước mắm” (TCVN-12607:2019) do Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các nhà sản xuất truyền thống chỉ có đóng cửa chứ không thể hoạt động được.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: Không để ảnh hưởng tiêu cực đến nước mắm truyền thống

Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản truyền đạt yêu cầu của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam về dự thảo nước mắm không được để ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất của nước mắm truyền thống.

Theo văn bản trên, Phó Thủ tướng đã giao cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) phải nghiên cứu kỹ các ý kiến của các tổ chức, hiệp hội về tiêu chuẩn cho nước mắm.

Bộ này phải tổ chức đối thoại tạo thống nhất giữa các bên, bảo đảm sức khỏe, quyền lợi của người tiêu dùng và không để ảnh hưởng tiêu cực tới sản xuất, kinh doanh nước mắm truyền thống.

Đại diện Masan bị phản ứng gay gắt tại hội nghị bàn về dự thảo tiêu chuẩn nước mắm

Chiều ngày 12/3, tại UBND huyện Phú Quốc, Hiệp hội nước mắm Phú Quốc đã tổ chức buổi hội nghị, đóng góp cho bản dự thảo TCVN 12607: 2019 -  Quy phạm thực hành sản xuất nước mắm.

Chủ tịch Hiệp hội nước mắm Phú Quốc, bà Hồ Thị Kim Liên cho biết, tuy hội nghị diễn ra hơi muộn, vì hiện nay, Thứ trưởng Bộ KHCN đã có ý kiến tạm dừng thông qua quy phạm thực hành sản xuất nước mắm. Trước đó,  Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng đã có ý kiến chỉ đạo không để ảnh hưởng đến nước mắm truyền thống…

Tại hội nghị, đại diện Masan Phú Quốc cho rằng với kinh nghiệm nhiều năm sản xuất nước mắm và có đội ngũ nghiên cứu kỹ về bộ dự thảo quy phạm thực hành sản xuất nước mắm thì đây là điều kiện thuận lợi cho các nhà sản xuất nước mắm vương xa hơn. Masan còn cho rằng dự thảo bộ quy phạm thực hành sản xuất nước mắm này rất khả thi.

Khi đại diện Masan Phú Quốc phát hiểu xong, vấp phải sự phản ứng gay gắt từ các hội viên Hiệp hội nước mắm Phú Quốc.

Chủ tịch Hiệp hội nước mắm Phú Quốc, bà Hồ Thị Kim Liên cho biết, sau khi tổng hợp các ý kiến của các Hội viên, Hiệp hội sẽ có văn bản gửi Quốc hội, Thủ tướng và các bộ ngành liên quan xem xét và quyết định cho xây dựng hai bộ quy chuẩn kỹ thuật về sản xuất nước mắm (nước mắm truyền thống và nước mắm công nghiệp)".

"Chúng tôi kiến nghị cho thực hiện đề tại khoa học cấp quốc gia đánh giá rủi ro histamine, kim loại nặng trong nước mắm; không tạo ra hàng rào kỹ thuật cho nước mắm Việt Nam trên trường quốc tế. Cuối cùng là đề nghị Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chỉ đạo các Bộ, ngành cho sớm thành lập Hiệp hội nước mắm truyền thống Việt Nam để tạo điều kiện, hỗ trợ cho ngành nghề nước mắm Việt Nam được bảo tồn phát triển ổn định", bà Liên nói thêm.

Mai Chi (tổng hợp)