Covid-19 làm trầm trọng hơn thâm hụt thương mại Việt Nam với Trung Quốc

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào Trung Quốc tăng chậm nhưng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa Trung Quốc vào Việt Nam lại có sự gia tăng rất mạnh.

Nhập khẩu mặt hàng nào nhiều nhất?

Hết tháng 6, Việt Nam chi hơn 52 tỷ USD nhập hàng hóa từ Trung Quốc, tăng hơn 9 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước và hơn 8,7 tỷ USD so với cùng kỳ năm 2019.

Tốc độ nhập siêu hàng hóa từ Trung Quốc cũng tăng cao đạt 28,5 tỷ USD sau 6 tháng, tương đương gần 5 tỷ USD/tháng. Mức nhập siêu hàng hóa Trung Quốc gia tăng khá nhanh so với năm trước.

Các mặt hàng Việt Nam nhập khẩu từ Trung Quốc chủ yếu đều là nguyên, nhiên liệu như than, quặng, gỗ và sản phẩm gỗ, xơ sợi, nguyên liệu vải, da giày. Đáng kể nhất là các loại linh kiện và sản phẩm điện thoại, máy vi tính, máy móc, phụ tùng ô tô có kim ngạch rất cao.

Kim ngạch hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử, linh kiện đạt hơn 9,5 tỷ USD, tăng hơn 3 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước và tăng gần 4 tỷ USD so với cùng kỳ năm 2019.

Điện thoại và linh kiện nhập khẩu từ Trung Quốc 6 tháng qua đạt 4,2 tỷ USD, tăng hơn 1,2 tỷ USD so với cùng kỳ năm 2020 và tăng gần 1 tỷ USD so với 6 tháng 2019.

Mặt hàng máy móc, phụ tùng có kim ngạch nhập khẩu cao nhất với 12 tỷ USD, tăng hơn 4 tỷ USD so với cùng kỳ 2020 và tăng hơn 5 tỷ USD so với cùng kỳ 2019.

Các mặt hàng nguyên liệu khác cũng có kim ngạch tăng cao. Vải các loại đạt hơn 4,6 tỷ USD, tăng hơn 1,2 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước. Nguyên liệu sản xuất da giày đạt 1,6 tỷ USD, tăng hơn 500 triệu USD so với cùng kỳ năm trước. Xơ sợi phục vụ dệt máy cũng đạt hơn 720 triệu USD, tăng hơn 200 triệu USD so với cùng kỳ 2020.

Ngoài ra, một mặt hàng nhập khẩu khác có sự gia tăng là sắt thép từ Trung Quốc, theo Tổng cục Hải quan, 6 tháng qua Việt Nam nhập hơn 3,6 triệu tấn sắt thép từ Trung Quốc, với kim ngạch hơn 2,8 tỷ USD. Lượng nhập tăng hơn 1,5 triệu tấn so với cùng kỳ năm trước và cũng tăng hơn 4 triệu đồng/tấn.

Phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu Trung Quốc

Hết tháng 6, Việt Nam chi hơn 53 tỷ USD để nhập hàng hóa từ Trung Quốc. Trong khi đó, kim ngạch xuất khẩu chỉ đạt 24,5 tỷ USD. Nhập siêu với đối tác này tương đương 28,5 tỷ USD. Trong khi đó nhập siêu 6 tháng 2020 chỉ hơn 24 tỷ USD. Đặc biệt, trong 6 tháng năm 2019, nhập siêu Việt Nam với Trung Quốc chỉ là hơn 18,4 tỷ USD.

Rõ ràng, đại dịch Covid-19 đang làm trầm trọng thêm thâm hụt thương mại Việt Nam với Trung Quốc, đồng thời cho thấy doanh nghiệp Việt còn phụ thuộc quá lớn vào đầu vào nguyên liệu từ Trung Quốc.

Trong 2 năm diễn ra đại dịch Covid-19, dù việc tự chủ về nguyên liệu, linh kiện được đặt ra, thực tế doanh nghiệp Việt vẫn chưa thể tái cơ cấu được nguyên liệu đầu vào. Phần lớn các nguyên liệu nhập từ Trung Quốc vẫn dồn dập vào Việt Nam.

3 năm nay, ô tô, mặt hàng Trung Quốc vốn ít được nhập vào Việt Nam thì trong 6 tháng qua lại tăng mạnh. Theo ước tính của Tổng cục Hải quan, lượng xe nhập từ Trung Quốc đạt hơn 11.459 chiếc, tăng gần 9.400 chiếc, tương đương tăng 445% so với cùng kỳ năm trước.

Thực tế, trong thời gian diễn ra đại dịch Covid-19, hoạt động xuất khẩu của Việt Nam giảm sút đáng kể, đặc biệt là các thị trường lớn như Mỹ và EU. Trong khi đó, thị trường nhập khẩu, các doanh nghiệp Việt vẫn phụ thuộc lớn vào Trung Quốc, nhập siêu của Việt Nam từ thị trường này trong thời gian qua luôn gia tăng.

Việc phụ thuộc quá nhiều vào thị trường nhập khẩu Trung Quốc khiến doanh nghiệp Việt Nam ngày càng bị động. Vấn đề trên đã được không ít chuyên gia đã cảnh báo trước đó.

Đáng lo ngại hơn, dù xuất khẩu lượng lớn điện thoại song Việt Nam hiện cũng là nước nhập khẩu lượng lớn các linh phụ kiện điện thoại từ Trung Quốc. Ngoài ra, Việt Nam cũng nhập lượng lớn máy móc từ Trung Quốc. Lượng hàng này về nhiều khiến lo ngại việc nhập máy móc kém chất lượng, hàng gia công, hàng thải "chảy" về Việt Nam.